Podział administracyjny
Z Wikipedii
Podział administracyjny (podział terytorialny) - podział terytorium państwa na mniejsze obszary, którego celem jest usprawnienie zarządzania krajem przez organy władzy centralnej i samorządowej.
Podział administracyjny jest rodzajem regionalizacji, tzn. podziału państwa na regiony (nazywane regionami administracyjnymi) uwzględniającego pewne kryteria geograficzne, historyczne, gospodarcze, społeczne oraz prawno-administracyjne. Wytyczenie jednostek podziału administracyjnego musi uwzględniać wykształcone już powiązania przestrzenne oraz przemieszczenia ludności. Trudność takiego podziału polega na tym, że granice regionów geograficznych tworzą strefy przejściowe, podczas gdy granice regionów administracyjnych muszą być jednoznaczne. Podział administracyjny jest zatem wynikiem pewnych kompromisów. Obecnie dużą wagę przywiązuje się do opinii społeczności lokalnych.
Podziały administracyjne odznaczają się także ciągłością przestrzenną i kompletnością, tzn. że całe terytorium kraju jest pokryte jednostkami tego samego poziomu, a żaden obszar nie jest pominięty. Podziały administracyjne są wielostopniowe i mają charakter hierarchiczny. Oznacza to, że jednostki niższego rzędu zawierają się w jednostkach wyższego rzędu, którym są także podporządkowane. Kompetencje poszczególnych jednostek, określane w ustawie, zależą od tego, na jakim poziomie organizacji państwowej realizacji danej funkcji będzie najbardziej efektywna z punktu widzenia ekonomicznego oraz społecznego.
W niektórych państwach obok podstawowego podziału kraju istnieją także jednostki pomocnicze. Mogą one istnieć na różnych poziomach - najniższym, np. sołectwa, dzielnice czy najwyższym np. makroregiony planistyczne w podziale na 16 województw.
Ponadto niezależnie od struktur administracyjnych istnieją tzw. podziały specjalne. Wyznaczają one przestrzenną organizację działań instytucji państwowych (np. wojska, kolei, sądownictwa, lasów państwowych - nadleśnictwa) czy niepaństwowych (np. związków wyznaniowych - diecezje, parafie, gminy wyznaniowe). Obecnie dąży się do tego, by granice podziałów specjalnych dla instytucji państwowych były, o ile to możliwe, zgodne z podziałem administracyjnym.
[edytuj] Nazwy
Nazwy znanych jednostek podziału administracyjnego na świecie:
- część składowa - Wielka Brytania
- departament - m.in. we Francji,
- dystrykt federalny - terytoria stołeczne w państwach federalnych,
- dzielnica - do niektórych miast na świecie, ale w większości miast świata,
- gmina - najniższy stopień organizacji terytorialnej w wielu krajach,
- gubernia,
- hrabstwo - m.in. w USA, Anglii
- kanton - kraje Konfederacji Szwajcarskiej, także jednostka we Francji
- komitat - na Węgrzech
- kraj - m.in. w Czechach, Rosji,
- kraj związkowy (land) - w Niemczech i Austrii,
- Kreis - w Niemczech , (powiat) - w Polsce
- miasto wydzielone,
- muhafazat - w wielu państwach arabskich,
- obwód - w Rosji i na Ukrainie,
- okres - na Słowacji i dawniej w Czechach
- osiedle - do niektórych miast na świecie, ale w większości miast świata,
- ostan w Iranie
- powiat - w Polsce, (Kreis) w Niemczech
- prowincja - m.in. w Kanadzie,
- region - m.in. we Francji,
- rejencja
- rejon
- republika w Rosji, republiki radzieckie w ZSRR,
- stan - m.in. w USA, Australii, Brazylii
- terytorium - m.in. w Kanadzie, Brazylii,
- wilajet – niegdyś w Turcji, obecnie m. in. w Algierii, Omanie, Afganistanie,
- województwo - w Polsce,
- wyspa - do niektórych państw wyspiarskich.
