Podział administracyjny Polski 1944-1946

Z Wikipedii

Polska Rzeczpospolita Ludowa
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka PRL Ustrój polityczny Konstytucja Sejm Trybunał Konstytucyjny Rada Państwa Przewodniczący Rząd Premier Podział administracyjny 1944-46 Podział administracyjny 1944-50 Podział administracyjny 1950-57 Podział administracyjny 1957-75 Podział administracyjny 1975-98 Rada Narodowa Partie polityczne Prezydent PRL Wikiprojekt Polityka

Na początku 1944 roku, kiedy to Armia Czerwona przekroczyła przedwojenną granicę Polski, Polska była wówczas podzielona administracyjnie przez niemieckiego okupanta na: tereny włączone do III Rzeszy (Kraj Warty, Gdańsk-Prusy Zachodnie, Prusy Wschodnie wraz z okręgiem białostockim i Górny Śląsk), Generalne Gubernatorstwo i okupowane tereny ZSRR (Komisariat Rzeszy Wschód i Komisariat Rzeszy Ukraina).

W ciągu kolejnych miesięcy front przesuwał się w głąb przedwojennego terytorium Polski. Jednak zgodnie z ustaleniami konferencji teherańskiej z 1943 roku, wiadomym było, że wschodnie ziemie przedwojennej Polski zostaną włączone do ZSRR, a wschodnie tereny Niemiec zostaną włączone do Polski (dokładniejsze określenie tych zmian terytorialnych nastąpiło w czasie konferencji jałtańskiej i konferencji poczdamskiej). Z tego powodu na ziemiach polskich zajętych przez Armię Czerwoną na początku 1944 roku nie utworzono polskiej administracji. Dopiero po przekroczeniu w lipcu 1944 linii Bugu, czyli przyszłej wschodniej granicy Polski, powołano polskie władze w postaci Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego (PKWN).

W miesiąc po rozpoczęciu swojej działalności PKWN wydał Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I-ej i II-ej instancji (Dz.U. 1944 nr 2 poz. 8), który wszedł w życie 22 sierpnia 1944. W dekrecie tym zniesiono strukturę administracyjną wprowadzoną przez Niemcy i przywrócono przedwojenny podział administracyjny Polski. W owym czasie front przebiegał na linii Wisły i Narwi, a pod formalną władzą PKWN pozostawało w całości jedynie województwo lubelskie, a w części województwa białostockie, warszawskie, kieleckie, krakowskie i lwowskie.

Kolejnych zmian administracyjnych dokonywał już Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej, który 31 grudnia 1944 zastąpił Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego. Nowy rząd 14 marca 1945 dokonał wstępnego podziału administracyjnego ziem niemieckich włączonych do Polski (tzw. Ziemie Odzyskane), jeszcze przed zajęciem wszystkich tych terenów, tworząc na nich 4 okręgi administracyjne nie posiadające statusu województw: Okręg I (Śląsk Opolski), Okręg II (Dolny Śląsk), Okręg III (Pomorze Zachodnie), Okręg IV (Mazurski) [1]. Na części z tych terenów faktyczną władzę jeszcze przez pewien czas sprawowała Armia Czerwona (np. w Szczecinie do lipca 1945) lub znajdujące się tam jeszcze władze albo oddziały niemieckie (np. do początków maja 1945 Wrocław).

Kolejne zmiany w podziale administracyjnym następowały dosyć często:

1 kwietnia 1945 z województwa kieleckiego przeniesiono do województwa krakowskiego powiat miechowski
7 kwietnia 1945 powołano województwo gdańskie, w którego skład wszedł obszar Wolnego Miasta Gdańska i 6 powiatów województwa pomorskiego (gdyński, kartuski, morski, starogardzki, kościerski i tczewski), stolicę województwa pomorskiego przeniesiono z Torunia do Bydgoszczy
7 maja 1945 anulowano autonomię województwa śląskiego
9 sierpnia 1945 fragment województwa lwowskiego włączono do województwa lubelskiego
18 sierpnia 1945 utworzono województwo rzeszowskie z pozostałej w Polsce części województwa lwowskiego i 4 powiatów województwa krakowskiego (dębicki, gorlicki, jasielski i mielecki) oraz zmieniono granice województw: śląskiego, krakowskiego, kieleckiego, białostockiego i warszawskiego (powiaty będziński i zawierciański przeniesiono z województwa kieleckiego do śląskiego, olkuski z kieleckiego do krakowskiego oraz łomżyński z warszawskiego do białostockiego)
1945 z województwa łódzkiego wydzielono miasto Łódź, które stało się miastem na prawach województwa.

Seria głównych zmian w podziale administracyjnym zakończyła się 28 czerwca 1946, kiedy to obszar Ziem Odzyskanych włączono do zasadniczego podziału kraju tworząc na nim trzy nowe województwa (olsztyńskie, szczecińskie i wrocławskie) oraz część ziem włączając do województw: białostockiego, gdańskiego, poznańskiego i śląskiego (Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 maja 1946 r. w sprawie tymczasowego podziału administracyjnego Ziem Odzyskanych., Dz.U. 1946 nr 28 poz. 177).

Od 28 czerwca 1946 Polska dzieliła się na 14 województw oraz 2 miasta wydzielone:

[edytuj] Zobacz też

Podział administracyjny Polski 1944-1946

Z Wikipedii

[edytuj] Zobacz też

Views

nawigacja

zmiany

dla edytorów

Szukaj