Podział administracyjny Polski 1950-1957

Z Wikipedii

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka PRL Ustrój polityczny Konstytucja Sejm Trybunał Konstytucyjny Rada Państwa Przewodniczący Rząd Premier Podział administracyjny 1944-46 Podział administracyjny 1944-50 Podział administracyjny 1950-57 Podział administracyjny 1957-75 Podział administracyjny 1975-98 Rada Narodowa Partie polityczne Prezydent PRL Wikiprojekt Polityka

Podział administracyjny Polski 1950-1957. W artykule przedstawione są zmiany administracyjne, które nastąpiły w okresie 1950-1957, wraz ze szczegółowym podziałem administracyjnym Polski w dniu 1 lipca 1952 roku ^[1].

Spis treści 1 Synteza 2 Zmiany administracyjne 2.1 Zmiany na szczeblu wojewódzkim 2.2 Zmiany na szczeblu powiatowym 2.2.1 Powiaty ziemskie 2.2.2 Powiaty miejskie 3 Przypisy 4 Podział administracyjny 1 lipca 1952 4.1 Województwo białostockie 4.2 Województwo bydgoskie 4.3 Województwo gdańskie 4.4 Województwo katowickie 4.5 Województwo kieleckie 4.6 Województwo koszalińskie 4.7 Województwo krakowskie 4.8 Województwo lubelskie 4.9 Województwo łódzkie z miastem wydzielonym Łódź 4.10 Województwo olsztyńskie 4.11 Województwo opolskie 4.12 Województwo poznańskie 4.13 Województwo rzeszowskie 4.14 Województwo szczecińskie 4.15 Województwo warszawskie z miastem wydzielonym Warszawa 4.16 Województwo wrocławskie 4.17 Województwo zielonogórskie 5 Źródła 6 Zobacz też

[edytuj] Synteza

Okres 1950-1957 charakteryzuje się dużymi zmianami w podziale administracyjnym państwa na wszystkich szczeblach: wojewódzkim, powiatowym i gminnym, głównie w zakresie tworzenia mniejszych jednostek administracyjnych. W ciągu ośmiu lat w Polsce przybyły 3 województwa i aż 89 powiatów (56 ziemskich i 33 miejskie), w tym tzw. powiat miejsko-uzdrowiskowy z podziałem na dzielnice (nie gminy) ^[2]. Zlikwidowano zaledwie 5 powiatów, a 8 powiatów zmieniło przynależność wojewódzką (7 ziemskich i 1 miejski). Dokonano też kilku zmian nazw województw i powiatów.

Zawarta przez Polskę i ZSRR umowa o zamianie granic w 1951 roku była przyczyną największej w historii powojennej Polski (i jedną z największych w historii powojennej Europy) korekty granicznej (zamiana terenów powiatów hrubieszowskiego i tomaszowskiego na nowy powiat ustrzycki).

Ważnym elementem danego okresu była reforma na najniższym szczeblu hierarchii administracyjnej, czyli utworzenie gromad. Oficjalnym celem tej reformy było zbliżenie organów władzy państwowej do ludności wiejskiej; gminy były zbyt duże i ludne co spowodowało niedostateczną kontrolę ludności nad działalność gminnych rad narodowych ^[3]. Tak więc gromady zostały wprowadzone 29 września 1954 ^[4] w miejsce gmin jako podstawowe jednostki administracyjne obejmujące kilka wsi. Warto zaznaczyć, że gromady istniały też wcześniej lecz tylko jako jednostki pomocnicze gmin (na wzór obecnych sołectw); natomiast w 1954 roku nowe, dużo większe gromady (lecz dużo mniejsze od dotychczasowych gmin) całkowicie zastąpiły gminy. Przez cały ciąg istnienia, gromady ulegały częstym i zasadniczym korektom (zmiany granic i siedzib, likwidowanie i tworzenie gromad). Struktura ta utrzymała się do 1 stycznia 1973 ^[5], kiedy to ponownie wprowadzono gminy, równocześnie likwidując gromady. Reaktywowanie gmin usprawiedliwiano m.in. tworzeniem korzystniejszych warunków dla rozwoju wsi i pogłębianiem demokracji socjalistycznej przez wzmocnienie autorytetu rad narodowych i (paradoksalnie wobec przyczyny likwidacji gmin) usprawnienie ich działalności (ibid.).

Inną nowością było wprowadzenie wzorem radzieckim nowej kategorii jednostek administracyjnych jakimi były osiedla typu miejskiego ^[6]. Status osiedli był pośredni między wsią a miastem i otrzymywały go głównie tzw. miejscowości robotnicze, uzdrowiskowe i rybackie (posiadające pewne cechy miejskie, a którym nie zdecydowano się na nadanie praw miejskich). Pierwsze osiedla utworzono 13 listopada 1954 roku ^[7] a ostatnie 30 czerwca 1963 roku ^[8]. W sumie (lecz nie jednocześnie) istniały w Polsce 162 osiedla (160 powstało w latach 50.), głównie na Górnym i Dolnym Śląsku. Liczba osiedli stale się zmieniała; rokrocznie przybywało nowych podczas gdy inne znoszono. Likwidacja była głównie następstwem nadania osiedlom praw miejskich lub przez przyłączenie ich do sąsiednich miast, a tylko wyjątkowo przez zaliczenie do rzędu wsi. Ostatecznie koncepcję osiedli porzucono 1 stycznia 1973 roku ^[9].

W latach 1950-57 41 miejscowości otrzymało prawa miejskie, głównie (ww) rozwijające się osiedla przemysłowe. Odbieranie miastom praw miejskich w latach powojennych było (i jest) na ogół niepraktykowane. Przeważająca ilość utrat praw miejskich (szczególnie w latach 70.) była powiązana z tendencją masowego łączenia ośrodków miejskich. Niejednak, kilka miast utraciło prawa miejskie bez manewru łączenia: Dąbrowa Białostocka*, Kleszczele*, Krynki, Sokoły, Suchowola*, Tykocin* (1950), Prusice* (1951), a w późniejszych latach także Boleszkowice (1972), Sulmierzyce*, Miasteczko Krajeńskie i Lędyczek (1973) ^[10].

[edytuj] Zmiany administracyjne

Poniższe zestawienie streszcza większe zmiany administracyjne przeprowadzone w latach 1950-1957 na szczeblu wojewódzkim oraz powiatowym (powiaty ziemskie i miejskie).

[edytuj] Zmiany na szczeblu wojewódzkim

• W 1950 roku (6 lipca)...
  • utworzono trzy nowe województwa: koszalińskie, opolskie i zielonogórskie
  • zmieniono nazwę województwa śląskiego na katowickie a pomorskiego na bydgoskie
  • przeniesiono powiat częstochowski z woj. kieleckiego do woj. katowickiego
  • przeniesiono powiat nowomiejski z woj. bydgoskiego do woj. olsztyńskiego
  • przeniesiono powiat działdowski z woj. warszawskiego do woj. olsztyńskiego
  • przeniesiono powiaty mogileński i żniński z woj. poznańskiego do woj. bydgoskiego
  • przeniesiono powiaty opoczyński i konecki z woj. łódzkiego do woj. kieleckiego

• W 1953 roku przemianowano województwo katowickie na województwo stalinogrodzkie

• W 1956 roku przemianowano województwo stalinogrodzkie na województwo katowickie

• W 1957 roku wyodrębniono i podniesiono do rangi województwa trzy tzw. miasta wydzielone: Kraków, Poznań i Wrocław

[edytuj] Zmiany na szczeblu powiatowym

[edytuj] Powiaty ziemskie

• W 1951 roku...
  • zlikwidowano powiaty: bialski (małopolski), bytomski, dobrodzieński i katowicki
  • utworzono powiat oświęcimski
  • przemianowano...
    • powiat babimojski na powiat sulechowski
    • powiat morski na powiat wejherowski

• W 1952 roku...
  • zlikwidowano powiat warszawski
  • utworzono 7 powiatów: kłobucki, piaseczyński, pruszkowski, nowodworski (mazowiecki), siemiatycki, ustrzycki oraz powiat miejsko-uzdrowiskowy Otwock
  • przemianowano powiat radzymiński na powiat wołomiński z przeniesieniem siedziby z Radzymina do Wołomina

• W 1953 roku przemianowano powiat kożuchowski na powiat nowosolski

• W 1954 roku utworzono 22 powiaty: goleniowski, hajnowski, lubski, łapski, moniecki, nowodworski (gdański), noworudzki, opolsko-lubelski, ostrzeszowski, parczewski, proszowicki, pucki, radymniański, staszowski, strzyżowski, szydłowiecki, świdwiński, tyski, wieruszowski, wodzisławski, zambrowski i zwoleński

• W 1956 roku utworzono 26 powiatów: bełchatowski, bełżycki, białobrzeski, bychawski, chmielnicki, dąbrowski (białostocki), golubsko-dobrzyński, janowski, kazimierski, krapkowicki, leżajski, lipski, łosicki, myszkowski, pajęczański, pleszewski, poddębicki, przysuski, radziejowski, ropczycki, rycki, sejneński, słupecki, suski, wyszkowski i żuromiński

[edytuj] Powiaty miejskie

• W 1950 roku ...
  • utworzono powiaty miejskie w Koszalinie, Rzeszowie i Zielonej Górze
  • przeniesiono powiat miejski Częstochowa z woj. kieleckiego do woj. katowickiego

• W 1951 roku utworzono 22 powiaty miejskie w

Bielsku-Białej, Brzegu, Chełmie, Cieszynie, Czeladzi, Lesznie, Mysłowicach, Nowym Bytomiu, Nowym Sączu, Ostrowcu Świętokrzyskim, Ostrowie Wielkopolskim, Pabianicach, Pruszkowie, Przemyślu, Rudzie, Rybniku, Siemianowicach Śląskich, Szopienicach, Świętochłowicach, Tarnowie, Zakopanem i Zgierzu

• W 1952 roku utworzono powiaty miejskie w Starachowicach, Tczewie i Zamościu

• W 1953 roku...
  • utworzono powiat miejski w Stalowej Woli
  • przemianowano powiat miejski Katowice na Stalinogród

• W 1954 roku utworzono powiat miejski w Skarżysku-Kamiennej

• W 1956 roku...
  • utworzono powiaty miejskie w Jaworznie, Tychach i Zduńskiej Woli
  • przemianowano powiat miejski Stalinogród na Katowice

Przypisy

[edytuj] Podział administracyjny 1 lipca 1952

• W tabelach zachowano oryginalne nazewnictwo miejscowości i jednostek administracyjnych, stosowane w latach 50.
• Kursywą opisano gminy dziś nieistniejące, linkując do miejscowości od której gmina brała swoją nazwę. Jeżeli siedziba gminy różniła się od nazwy gminy, opisano to dodatkowo wyrazami "- z siedzibą w...", z linkiem do tejże miejscowości.
• Kursywą opisano również gminy, które istnieją obecnie jako jednostki obejmujące jedną miejscowość (głównie gminy miejskie), podczas gdy w 1952 roku były to gminy wiejskie (nie chodzi tu o prawa miejskie, lecz o zasięg terytorialny, obejmujący kilka wsi). Tamże dopisano określenie "- wiejska".
• Po nazwie gminy podano w nawiasach liczbę gromad wchodzących w jej skład. Na uwagę zasługuje fakt, iż gminy składające się z jednej miejscowości nie były podzielone na gromady (stąd liczba 0 w nawiasach). W przypadku kiedy dawna gmina miała taki charakter, podczas gdy obecnie jest to gmina obejmująca kilka wsi, rozbieżność tą zaznaczono wyrazem "- osada". Na uwagę zasługuje też fakt, iż miasta nie były traktowane jako gminy (miejskie), lecz jako odrębne jednostki administracyjne o nazwie "miasto".
• W przypadku kiedy gmina brała swą nazwę od miejscowości obecnie włączonej w obręb sąsiedniego miasta i kiedy brak jest takiego artykułu na Wikipedii, została ona podlinkowana do artykułu o mieście.
• W przypadku kiedy dawna gmina ma swój współczesny odpowiednik lecz bierze swą nazwę od innej miejscowości (siedziby), została ona w celu przejrzystości podlinkowana do tejże miejscowości (nie do współczesnego odpowiednika). Wyjątki w linkowaniu stanowią gminy, których siedziby zmieniły nazwę, pisownię lub formę (lecz nadal jest to ta sama miejscowość).

[edytuj] Województwo białostockie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo białostockie - 1.VII 1952 r.
Augustowski	Augustów	1	7	172	miasto Augustów • Bargłów (22) • Dębowo (10) • Dowspuda (25) • Kolnica (17) • Lipsk (39) • Szczebro-Olszanka (31) • Sztabin (28)
Białostocki	Białystok	8	15	432	miasto Choroszcz • miasto Goniądz • miasto Knyszyn • miasto Starosielce • miasto Supraśl • miasto Suraż • miasto Wasilków • miasto Zabłudów • Bacieczki (21) • Barszczewo (32) • Czarna Wieś (18) • Dojlidy (16) • Goniądz (27) • Gródek (35) • Jaświły (28) • Juchnowiec (28) • Kalinówka (37) • Krypno (26) • Michałowo (33) • Obrubniki (26) • Trzcianne (28) • Zabłudów (45) • Zawyki (32)
Białystok miasto	Białystok	1	0	0	miasto Białystok
Bielski	Bielsk Podlaski	3	27	321	miasto Bielsk Podlaski • miasto Brańsk • miasto Hajnówka • Augustowo (10) • Białowieża (4) • Boćki (15) • Brańsk (14) • Chraboły (10) • Czeremcha (9) • Czyże (11) • Dobromil (10) • Domanowo (10) • Dubicze Cerkiewne (11) • Hajnówka (17) • Holonki (15) • Klejniki (10) • Kleszczele (11) • Łosinka (15) • Łubin Kościelny (11) • Narew (16) • Narewka (19) • Orla (15) • Pasynki (10) • Policzna (9) • Rudka (7) • Ryboły (8) • Śnieżki (13) • Topczewo (17) • Widowo (6) • Wyszki (18)
Ełcki	Ełk	1	12	153	miasto Ełk • Bajtkowo (11) • Ełk (11) • Golubie (13) • Kalinowo (18) • Klusy (9) • Nowa Wieś Ełcka (10) • Pisanica (15) • Prostki (16) • Stare Juchy (18) • Straduny (9) • Wiśniowo Ełckie (14) • Woszczele (9)
Gołdapski	Gołdap	1	4	50	miasto Gołdap • Dubeninki (15) • Górne (7) • Grabowo (17) • Jabłońskie (11)
Grajewski	Grajewo	3	8	167	miasto Grajewo • miasto Rajgród • miasto Szczuczyn • Bełda (26) • Białaszewo (23) • Bogusze (27) • Pruska (15) • Radziłów (19) • Ruda (10) • Szczuczyn (35) • Wąsosz (12)
Kolneński	Kolno	2	8	177	miasto Kolno • miasto Stawiski • Czerwone (21) • Gawrychy (20) • Grabowo (27) • Lachowo (23) • Łyse (17) • Mały Płock (20) • Stawiski (29) • Turośl (20)
Łomżyński	Łomża	4	16	463	miasto Jedwabne • miasto Łomża • miasto Nowogród • miasto Zambrów • Bożejewo (25) • Chlebiotki (26) • Długobórz (46) • Drozdowo (29) • Jedwabne (36) • Kołaki (25) • Kupiski (19) • Lubotyń (23) • Miastkowo (24) • Przytuły (41) • Puchały (29) • Rogienice (25) • Rutki (36) • Szczepankowo (32) • Szumowo (18) • Śniadowo (29)
Olecki	Olecko	1	6	91	miasto Olecko • Borawskie (16) • Mieruniszki (10) • Sokółki (17) • Świętajno (15) • Wieliczki (20) • Zalesie (13)
Siemiatycki (od 1.VII 1952)	Siemiatycze	3	18	222	miasto Ciechanowiec • miasto Drohiczyn • miasto Siemiatycze • Baciki Średnie (9) • Boratyniec Ruski (12) • Czartajew (16) • Dołubowo (10) • Drohiczyn (18) • Dziadkowice (16) • Grodzisk (16) • Klukowicze (14) • Kosiorki (10) • Krupice (10) • Mielnik (7) • Milejczyce (12) • Nurzec (12) • Ostrożany (13) • Perlejewo (13) • Pobikry (13) • Śledzianów (10) • Winna Chroły (11)
Sokólski	Sokółka	1	12	360	miasto Sokółka • Babiki (18) • Dąbrowa (45) • Janów (32) • Korycin (43) • Krynki (19) • Kuźnica (21) • Nowy Dwór (15) • Sidra (21) • Sokółka (51) • Suchowola (47) • Szudziałowo (35) • Zalesie (13)
Suwalski	Suwałki	2	16	441	miasto Sejny • miasto Suwałki • Berżniki (26) • Filipów (22) • Giby (33) • Huta (26) • Jeleniewo (30) • Kadaryszki (35) • Koniecbór (15) • Krasnopol (31) • Krasnowo (22) • Kuków (36) • Pawłówka (21) • Przerośl (17) • Puńsk (33) • Szypliszki (41) • Wiżajny (27) • Wólka (26)
Wysokomazowiecki	Wysokie Mazowieckie	2	10	412	miasto Łapy • miasto Wysokie Mazowieckie • Czyżew (36) • Klukowo (43) • Kobylin (41) • Kowalewszczyzna (21) • Piekuty (42) • Poświętne (44) • Sokoły (45) • Szepietowo (64) • Tykocin (22) • Wysokie Mazowieckie (54)

[edytuj] Województwo bydgoskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo bydgoskie - 1.VII 1952 r.
Aleksandrowski	Aleksandrów Kuj.	4	13	322	miasto Aleksandrów Kujawski • miasto Ciechocinek • miasto Nieszawa • miasto Radziejów • Bądkowo (26) • Boguszyce (25) • Bytoń (25) • Czamanin (25) • Koneck (22) • Lubanie (27) • Osięciny (33) • Piotrków (23) • Raciążek (15) • Radziejów (15) • Ruszkowo (34) • Sędzin (34) • Służewo (18)
Brodnicki	Brodnica	2	12	89	miasto Brodnica • miasto Górzno • Bobrowo (10) • Brodnica (12) • Brzozie (8) • Grążawy (10) • Jabłonowo I (0) • Jabłonowo II (12) • Jastrzębie (5) • Nieżywięć (8) • Pokrzydowo (8) • Ruda (3) • Wrocki (7) • Zbiczno (8)
Bydgoski	Bydgoszcz	3	10	115	miasto Fordon • miasto Koronowo • miasto Solec Kujawski • Bydgoszcz - wiejska (14) • Dąbrówka Nowa (12) • Dobrcz (16) • Koronowo (12) • Mąkowarsko (6) • Osielsko (11) • Solec Kujawski (13) • Ślesin (9) • Wierzchucin Królewski (9) • Wtelno (11)
Bydgoszcz miasto	Bydgoszcz	1	0	0	miasto Bydgoszcz
Chełmiński	Chełmno	1	10	100	miasto Chełmno • Chełmno (11) • Dąbrowa Chełmińska (14) • Kijewo Królewskie (8) • Lisewo (12) • Papowo Biskupie (9) • Płąchawy (7) • Podwiesk (13) • Robakowo (10) • Starogród (8) • Unisław (8)
Chojnicki	Chojnice	2	9	103	miasto Chojnice • miasto Czersk • Brusy (13) • Brzeźno Szlacheckie (3) • Chojnice (25) • Czersk (12) • Karsin (12) • Konarzyny (9) • Leśno (12) • Lipnice (12) • Rytel (6)
Grudziądz miasto	Grudziądz	1	0	0	miasto Grudziądz
Grudziądzki	Grudziądz	2	7	96	miasto Łasin • miasto Radzyn Chełmiński • Grudziądz (15) • Gruta (9) • Łasin (23) • Mokre (12) • Radzyn (17) • Rogóźno (10) • Świecie (10)
Inowrocław miasto	Inowrocław	1	0	0	miasto Inowrocław
Inowrocławski	Inowrocław	2	8	166	miasto Gniewkowo • miasto Kruszwica • Chełmce (16) • Dąbrowa Biskupia (20) • Gniewkowo (21) • Inowrocław-Wschód (18) • Inowrocław-Zachód (21) • Kruszwica (23) • Rojewo (26) • Złotniki Kujawskie (21)
Lipnowski	Lipno	2	17	224	miasto Dobrzyń nad Wisłą • miasto Lipno • Bobrowniki (14) • Chalin (15) • Czarne (18) • Czernikowo (15) • Dobrzejewice (13) • Jastrzębie (10) • Kikół (13) • Kłokock (12) • Ligowo (12) • Mazowsze (17) • Narutowo (16) • Nowogród (9) • Ossówka (13) • Skępe - osada (0) • Szpetal (21) • Tłuchowo (12) • Zaduszniki (13)
Mogileński	Mogilno	4	7	134	miasto Mogilno • miasto Pakość • miasto Strzelno • miasto Trzemeszno • Gębice (22) • Mogilno-Wschód (14) • Mogilno-Zachód (20) • Pakość (13) • Strzelno-Południe (28) • Strzelno-Północ (15) • Trzemeszno 22)
Rypiński	Rypin	1	14	214	miasto Rypin • Chrostkowo (17) • Okalewo (12) • Osiek (14) • Pręczki (13) • Radomin (20) • Radziki Duże (13) • Rogowo (17) • Sadłowo (19) • Skrwilno (16) • Strzygi (13) • Szczutowo (16) • Świedziebnia (16) • Zbójno (19) • Żałe (12)
Sępoleński	Sępólno Kraj.	3	6	55	miasto Kamień Krajeński • miasto Sępólno Krajeńskie • miasto Więcbork • Kamień (9) • Sępólno (10) • Sypniewo (6) • Wałdowo (10) • Wielowicz (8) • Więcbork (12)
Szubiński	Szubin	4	7	92	miasto Barcin • miasto Kcynia • miasto Łabiszyn • miasto Szubin • Barcin (12) • Chomętowo (12) • Królikowo (12) • Łabiszyn (15) • Łankowice (17) • Samoklęski Małe (14) • Sipiory (10)
Świecki	Świecie	2	14	151	miasto Nowe • miasto Świecie • Bukowiec (12) • Drzycim (11) • Gruczno (11) • Grupa (12) • Jeżewo (13) • Lipinki (3) • Lniano (12) • Nowe (17) • Osie (10) • Pruszcz (15) • Serock (5) • Świecie (10) • Świekatowo (8) • Warlubie (12)
Toruń miasto	Toruń	1	0	0	miasto Toruń
Toruński	Toruń	1	11	92	miasto Chełmża • Chełmża (16) • Grębocin (7) • Lulkowo (11) • Łubianka (12) • Podgórz z siedzibą w Toruniu (4) • Popioły (2) • Rzęczkowo (10) • Smolno (8) • Turzno (6) • Zelgno (10) • Złotoria (6)
Tucholski	Tuchola	1	8	78	miasto Tuchola • Bysław (11) • Cekcyn (14) • Gostycyn (7) • Kęsowo (7) • Legbąd (7) • Raciąż (5) • Śliwice (18) • Tuchola (9)
Wąbrzeski	Wąbrzeźno	3	9	61	miasto Golub-Dobrzyń • miasto Kowalewo Pomorskie • miasto Wąbrzeźno • Dębowa Łąka (5) • Kowalewo (10) • Książki (4) • Płużnica (6) • Podzamek Golubski (7) • Ryńsk (7) • Wąbrzeźno (8) • Wielkie Radowiska (7) • Wielkie Rychnowo (7)
Włocławek miasto	Włocławek	1	0	0	miasto Włocławek
Włocławski	Włocławek	6	13	280	miasto Brześć Kujawski • miasto Chodecz • miasto Kowal • miasto Lubień Kujawski • miasto Lubraniec • miasto Przedecz • Baruchowo (22) • Chodecz (18) • Dobiegniewo (17) • Falborz (20) • Kłóbka (18) • Kowal (8) • Lubień (25) • Łęg (9) • Piaski (40) • Przedecz (22) • Pyszkowo (27) • Śmiłowice (42) • Wieniec (27)
Wyrzyski	Wyrzysk	6	8	100	miasto Łobżenica • miasto Miasteczko Kraińskie • miasto Mrocza • miasto Nakło nad Notecią • miasto Wyrzysk • miasto Wysoka • Białośliwie (7) • Łobżenica (21) • Miasteczko Kraińskie (4) • Mrocza (21) • Nakło (12) • Sadki (9) • Wyrzysk (12) • Wysoka (14)
Żniński	Żnin	2	6	90	miasto Janowiec Wielkopolski • miasto Żnin • Gąsawa (17) • Janowiec (16) • Rogowo (18) • Żarczyn (10) • Żnin-Wschód (15) • Żnin-Zachód (14)

[edytuj] Województwo gdańskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo gdańskie - 1.VII 1952 r.
Elbląg miasto	Elbląg	1	0	0	miasto Elbląg
Elbląski	Elbląg	1	9	76	miasto Tolkmicko • Bierutowo ¹ (12) • Gronowo (6) • Jegłownik (11) • Łęcze (8) • Milejewo (8) • Nowakowo (7) • Tolkmicko (5) • Zwierzno (11) • Żurawiec (6) ¹) Według Dz. Urz. Woj. Rady Narodowej w Gdańsku (nr 15-1951 r.) gmina nosi nazwę Pomorska Wieś
Gdańsk miasto	Gdańsk	1	0	0	miasto Gdańsk
Gdański	Pruszcz Gd.	2	18	160	miasto Nowy Dwór Gdański • miasto Pruszcz Gdański • Drewnica (9) • Kolbudy (8) • Łęgowo (4) • Łostowice (13) • Marzęcino (9) • Mierzeszyn (9) • Miłocin (14) • Nowy Dwór Gdański (12) • Ostaszewo (6) • Pruszcz Gdański (10) • Przywidz (11) • Pszczółki (5) • Stegna (9) • Suchy Dąb (9) • Sztutowo (6) • Świbno (5) • Trąbki Wielkie (13) • Wiślinka (8)
Gdynia miasto	Gdynia	1	0	0	miasto Gdynia
Kartuski	Kartuzy	1	12	122	miasto Kartuzy • Banino (11) • Chmielno (10) • Goręczyno (16) • Kamienica Szlachecka (7) • Kartuzy (8) • Parchowo (8) • Przodkowo (7) • Sianowo (10) • Sierakowice (13) • Stężyca (12) • Sulęczyno (10) • Żukowo (10)
Kościerski	Kościerzyna	2	8	100	miasto Kościerzyna • miasto Skarszewy • Dziemiany (7) • Kościerzyna (24) • Liniewo (11) • Lipusz (7) • Nowa Karczma (12) • Pogódki (10) • Skarszewy (13) • Stara Kiszewa (16)
Kwidzyński	Kwidzyn	1	12	60	miasto Kwidzyn • Brokowo (3) • Czarne Dolne (5) • Gardeja (4) • Grabowo (4) • Korzeniewo (6) • Mareza (2) • Nebrowo Wielkie (6) • Rakowiec (5) • Ryjewo (6) • Sadlinki (6) • Tychnowy (5) • Wandowo (8)
Lęborski	Lębork	2	8	91	miasto Lębork • miasto Łeba • Cewice (11) • Choczewo (12) • Gniewino (11) • Łebień (10) • Łęczyce (14) • Nowa Wieś (8) • Rozłazino (12) • Wicko (13)
Malborski	Malbork	2	6	62	miasto Malbork • miasto Nowy Staw • Kałdowo (9) • Lisewo (10) • Mątowy Wielkie (9) • Myszewo (10) • Nowy Staw (14) • Stare Pole (10)
Sopot miasto	Sopot	1	0	0	miasto Sopot
Starogardzki	Starogard Gd.	2	9	91	miasto Skórcz • miasto Starogard Gdański • Bobowo (8) • Kaliska (10) • Leśna Jania (10) • Lubichowo (11) • Osieczna (8) • Osiek (8) • Skórcz (7) • Starogard (18) • Zblewo (11)
Sztumski	Sztum	2	8	48	miasto Dzierzgoń • miasto Sztum • Dzierzgoń (7) • Gościszewo (5) • Jasna (6) • Mikołajki Pomorskie (5) • Stary Targ (8) • Straszewo (5) • Szropy (6) • Sztumska Wieś (6)
Tczew miasto (od 1.VII 1952)	Tczew	1	0	0	miasto Tczew
Tczewski	Tczew	2	9	70	miasto Gniew • miasto Pelplin • Gniew (8) • Godziszewo (10) • Janowo (3) • Małe Walichnowy (7) • Morzeszczyn (11) • Opalenie (5) • Pelplin (7) • Subkowy (9) • Tczew (10)
Wejherowski	Wejherowo	2	13	132	miasto Puck • miasto Wejherowo • Chwaszczyno (9) • Hel - wiejska (5) • Kosakowo (8) • Krokowa (18) • Luzino (9) • Puck (17) • Rumia - wiejska (2) • Strzelno (9) • Strzepcz (9) • Wejherowo (21) • Wielki Donimierz (14) • Wierzchucino (9) • Władysławowo - osada (0)

[edytuj] Województwo katowickie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo katowickie - 1.VII 1952 r. (w latach 1953-1956 jako województwo stalinogrodzkie)
Będzin miasto	Będzin	1	0	0	miasto Będzin
Będziński	Będzin	1	10	62	miasto Grodziec • Bobrowniki (9) • Gołonóg (0) • Kazimierz (4) • Łagisza (9) • Łosień (8) • Niwka (4) • Sączów (10) • Strzemieszyce Wielkie (4) • Zagórze (3) • Ząbkowice (11)
Bielski	Bielsko-Biała	1	12	38	miasto Czechowice-Dziedzice • Bestwina (4) • Biała - wiejska (5) • Bystra (0) • Bystra-Wilkowice (7) • Grodziec (5) • Jaworze (3) • Międzyrzecze Górne (2) • Mikuszowice (2) • Rudzica (4) • Stare Bielsko (3) • Szczyrk (0) • Zabrzeg (3)
Bielsko-Biała miasto	Bielsko-Biała	1	0	0	miasto Bielsko-Biała
Bytom miasto	Bytom	1	0	0	miasto Bytom
Chorzów miasto	Chorzów	1	0	0	miasto Chorzów
Cieszyn miasto	Cieszyn	1	0	0	miasto Cieszyn
Cieszyński	Cieszyn	2	19	53	miasto Skoczów • miasto Strumień • Brenna (0) • Chybie (5) • Dębowiec (4) • Goleszów (7) • Górki Wielkie (2) • Haźlach (3) • Istebna (0) • Jaworzynka (0) • Koniaków (0) • Kończyce Wielkie (0) • Ogrodzona (5) • Pogwizdów (3) • Pruchna (0) • Puńców (3) • Skoczów (11) • Strumień (4) • Ustroń - wiejska (3) • Wisła (0) • Zebrzydowice (3)
Czeladź miasto	Czeladź	1	0	0	miasto Czeladź
Częstochowa miasto	Częstochowa	1	0	0	miasto Częstochowa
Częstochowski	Częstochowa	0	21	153	Cykarzew Stary (8) • Dźbów (3) • Gnaszyn Dolny (9) • Grabówka (4) • Hutki (10) • Janów (9) • Kamienica Polska (4) • Konopiska (8) • Lubojna (7) • Miedźno (8) • Mokrzesz (6) • Mstów (13) • Mykanów (5) • Olsztyn (5) • Ostrowy (6) • Poczesna (5) • Przyrów (10) • Rędziny (10) • Wrzosowa (7) • Zrębice (9) • Żuraw (8)
Dąbrowa Górn. miasto	Dąbrowa Górn.	1	0	0	miasto Dąbrowa Górnicza
Gliwice miasto	Gliwice	1	0	0	miasto Gliwice
Gliwicki	Gliwice	2	11	78	miasto Pyskowice • miasto Toszek • Bojków (6) • Kamieniec (10) • Łabędy (5) • Łubie (7) • Ostropa (4) • Pławniowice (12) • Rudziniec (5) • Sośnicowice (7) • Świbie (6) • Toszek (11) • Wielowieś (5)
Katowice miasto	Katowice	1	0	0	miasto Katowice
Kłobucki	Kłobuck	2	14	111	miasto Kłobuck • miasto Krzepice • Kamyk (8) • Krzepice (6) • Lipie (15) • Ługi-Radły (9) • Opatów (5) • Ostrowy nad Okszą (3) • Panki (11) • Popów (8) • Przystajń (10) • Truskolasy (9) • Walenczów (3) • Wąsosz Górny (8) • Węglowice (10) • Wręczyca Wielka (6)
Lubliniecki	Lubliniec	4	11	59	miasto Dobrodzień • miasto Kalety • miasto Lubliniec • miasto Woźniki • Boronów (2) • Ciasna (4) • Kochcice (5) • Koszęcin (4) • Lisów (4) • Lubsza (6) • Łagiewniki Małe (12) • Pawonków (6) • Sadów (5) • Sieraków (4) • Szemrowice (7)
Mysłowice miasto	Mysłowice	1	0	0	miasto Mysłowice
Nowy Bytom miasto	Nowy Bytom	1	0	0	miasto Nowy Bytom
Pszczyński	Pszczyna	5	22	81	miasto Bieruń Stary • miasto Łaziska Górne • miasto Mikołów • miasto Pszczyna • miasto Tychy • Bieruń Nowy (4) • Bojszowy (6) • Chełm (4) • Gardawice (6) • Goczałkowice Zdrój (0) • Golasowice (6) • Hołdunów (3) • Imielin - wiejska (2) • Kobiór (0) • Kosztowy (3) • Łaziska Średnie (2) • Miedźna (5) • Murcki (2) • Orzesze - wiejska (3) • Pawłowice (6) • Podlesie (2) • Pszczyna (7) • Suszec (6) • Śmiłowice (5) • Urbanowice (3) • Wisła Wielka (4) • Wyry (2)
Ruda miasto	Ruda	1	0	0	miasto Ruda
Rybnicki	Rybnik	4	27	90	miasto Knurów • miasto Rydułtowy • miasto Wodzisław Śląski • miasto Żory • Bełk (4) • Bełsznica (5) • Boguszowice (6) • Chudów (5) • Chwałowice (0) • Czernica (0) • Czerwionka (0) • Dębieńsko (0) • Godów (6) • Gorzyce (4) • Jankowice Rybnickie (3) • Jastrzębie Zdrój (wiejska) (6) • Jejkowice (6) • Leszczyny (4) • Lubomia (5) • Lyski (7) • Marklowice (0) • Niedobczyce (0) • Pogrzebień (4) • Połomia (3) • Pstrążna (5) • Pszów (wiejska) (4) • Radlin (0) • Wielopole (4) • Wilcza (0) • Wodzisław Śląski - wiejska (5) • Żory - wiejska (4)
Rybnik miasto	Rybnik	1	0	0	miasto Rybnik
Siemianowice Śl. miasto	Siemianowice Śl.	1	0	0	miasto Siemianowice Śląskie
Sosnowiec miasto	Sosnowiec	1	0	0	miasto Sosnowiec
Szopienice miasto	Szopienice	1	0	0	miasto Szopienice
Świętochłowice miasto	Świętochłowice	1	0	0	miasto Świętochłowice
Tarnogórski	Tarnowskie Góry	4	13	36	miasto Brzeziny Śląskie • miasto Piekary Śląskie • miasto Radzionków • miasto Tarnowskie Góry • Bobrowniki (3) • Boruszowice (3) • Brzozowice-Kamień (0) • Dąbrówka Wielka (0) • Miasteczko Śląskie - wiejska (5) • Miedary (3) • Repty Stare (2) • Stolarzowice (2) • Strzybnica (3) • Świerklaniec (4) • Tworóg (9) • Wieszowa (0) • Zbrosławice (2)
Zabrze miasto	Zabrze	1	0	0	miasto Zabrze
Zawierciański	Zawiercie	4	14	149	miasto Koziegłowy • miasto Myszków • miasto Zawiercie • miasto Żarki • Koziegłówki (17) • Kroczyce (13) • Kromołów (6) • Łazy (16) • Mierzęcice (10) • Mrzygłód (5) • Niegowa (20) • Pińczyce (9) • Poraj (7) • Poręba - wiejska (8) • Rudnik Wielki (6) • Siewierz (6) • Włodowice (10) • Żarki (12)

[edytuj] Województwo kieleckie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo kieleckie - 1.VII 1952 r.
Buski	Busko	2	25	281	miasto Busko • miasto Chmielnik • Busko (12) • Chmielnik (16) • Drugnia (9) • Gnojno (18) • Grabki (12) • Grotniki (12) • Kurozwęki (12) • Łubnice (12) • Maleszowa (11) • Nowy Korczyn - osada (0) • Oględów (17) • Oleśnica (12) • Pacanów (18) • Pawłów (9) • Pęczelice (10) • Potok (10) • Radzanów (11) • Stopnica - osada (0) • Szaniec (14) • Szczytniki (12) • Szydłów (6) • Tuczępy (15) • Wojcza (9) • Wolica (14) • Zborów (11)
Iłżecki	Starachowice	2	21	291	miasto Iłża • miasto Skarżysko-Kamienna • Błaziny (11) • Chotcza (15) • Ciepielów (18) • Dziurków (8) • Krępa Kościelna (17) • Krzyżanowice (13) • Lipsko (24) • Łaziska (13) • Miechów (21) • Mirzec (9) • Pawłowice (9) • Pętkowice (13) • Rzeczniów (19) • Rzepin (20) • Sienno (22) • Skarżysko Kościelne (9) • Solec (5) • Styków (12) • Tarczek (12) • Tarłów (15) • Wąchock (6)
Jędrzejowski	Jędrzejów	1	14	207	miasto Jędrzejów • Brzegi (9) • Małogoszcz (12) • Mierzwin (21) • Mstyczów (13) • Nagłowice (11) • Nawarzyce (14) • Prząsław (16) • Raków (19) • Sędziszów (14) • Słupia (12) • Sobków (17) • Węgleszyn (13) • Wodzisław (24) • Złotniki (12)
Kielce miasto	Kielce	1	0	0	miasto Kielce
Kielecki	Kielce	1	20	263	miasto Chęciny • Bieliny (12) • Bliżyn (16) • Bodzentyn (16) • Cisów (7) • Daleszyce (9) • Dąbrowa (11) • Dyminy (8) • Górno (12) • Korzecko (14) • Łopuszno (15) • Mniów (14) • Morawica (14) • Niewachlów (10) • Piekoszów (17) • Samsonów (24) • Słupia Nowa (10) • Snochowice (14) • Suchedniów (20) • Szczecno (11) • Zajączków (9)
Konecki	Końskie	2	15	278	miasto Końskie • miasto Przedbórz • Borkowice (14) • Chlewiska (27) • Czermno (11) • Duraczów (23) • Gowarczów (25) • Góry Mokre (12) • Końskie (26) • Miedzierza (21) • Odrowąż (21) • Pijanów (21) • Przedbórz (10) • Radoszyce (28) • Ruda Maleniecka (19) • Skotniki (10) • Sworzyce (10)
Kozienicki	Kozienice	2	19	307	miasto Kozienice • miasto Zwoleń • Bobrowniki nad Radomką (20) • Brzeźnica (16) • Brzóza (9) • Głowaczów (16) • Góra Puławska (19) • Grabów nad Pilicą (23) • Grabów nad Wisłą (24) • Jedlnia (15) • Kozienice (23) • Oblasy (17) • Pionki (0) • Policzna (21) • Rozniszew (16) • Sarnów (21) • Sieciechów (13) • Suskowola (11) • Świerże Górne (15) • Tczów (15) • Trzebień (22)
Opatowski	Opatów	1	23	312	miasto Opatów • Baćkowice (6) • Bodzechów (16) • Boksyce (14) • Częstocice (15) • Czyżów Szlachecki (18) • Ćmielów (14) • Gęsice (5) • Grzegorzowice (7) • Iwaniska (10) • Julianów (17) • Kunów (14) • Lasocin (12) • Łagów (13) • Malkowice (21) • Modliborzyce (18) • Opatów (21) • Ożarów (12) • Piórków (5) • Rembów (16) • Ruda Kościelna (16) • Sadowie (14) • Waśniów (9) • Wojciechowice (19)
Opoczyński	Opoczno	1	22	352	miasto Opoczno • Białaczów (12) • Drzewica (11) • Goździków (12) • Janków z siedzibą w Sławnie (18) • Klwów (16) • Krzczonów (18) • Kuniczki (14) • Machory (36) • Niewierszyn (15) • Opoczno (21) • Ossa (18) • Owczary (5) • Przysucha (11) • Radonia (18) • Rusinów (16) • Skrzyńsko (16) • Studzianna (11) • Stużno (18) • Topolice (23) • Unewel (14) • Wielka Wola (12) • Zajączków (15)
Ostrowiec Św. miasto	Ostrowiec Św.	1	0	0	miasto Ostrowiec Świętokrzyski
Pińczowski	Pińczów	3	20	270	miasto Działoszyce • miasto Pińczów • miasto Skalbmierz • Bejsce (10) • Boszczynek (16) • Chroberz (14) • Czarkowy (17) • Czarnocin (12) • Dobiesławice (11) • Drożejowice (20) • Góry (13) • Kazimierza Wielka (12) • Kliszów (18) • Koszyce (20) • Kościelec (12) • Nagórzany (11) • Opatowiec (16) • Pińczów (18) • Sancygniów (16) • Topola (5) • Wiślica (8) • Zagość (10) • Złota (11)
Radom miasto	Radom	1	0	0	miasto Radom
Radomski	Radom	3	23	362	miasto Skaryszew • miasto Szydłowiec • miasto Wyśmierzyce • Białobrzegi (12) • Błotnica (21) • Gębarzew (14)• Gzowice (17) • Jedlińsk (21) • Kowala (17) • Kozłów (7) • Kuczki (17) • Orońsko (18) • Potworów (21) • Przytyk (23) • Radom (17) • Radzanów (16) • Rogów (14) • Skaryszew (18) • Stromiec (15) • Szydłowiec (17) • Wielogóra (11) • Wieniawa (16) • Wierzbica (2) • Wolanów (21) • Zakrzew (17) • Zalesice (10)
Sandomierski	Sandomierz	3	14	245	miasto Sandomierz • miasto Staszów • miasto Zawichost • Dwikozy (19) • Jurkowice (24) • Klimontów (28) • Koprzywnica (16) • Lipnik (18) • Łoniów (26) • Obrazów (17) • Osiek (12) • Połaniec (11) • Rytwiany (5) • Samborzec (22) • Tursko Wielkie (13) • Wilczyce (19) • Wiśniowa (15)
Starachowice miasto (od 1.VII 1952)	Starachowice	1	0	0	miasto Starachowice
Włoszczowski	Włoszczowa	2	13	180	miasto Szczekociny • miasto Włoszczowa • Chrząstów (14) • Dobromierz (14) • Irządze (18) • Kluczewsko (11) • Krasocin (14) • Kurzelów (9) • Lelów (20) • Moskarzew (17) • Oleszno (8) • Radków (20) • Rokitno (6) • Secemin (19) • Włoszczowa (10)

[edytuj] Województwo koszalińskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo koszalińskie - 1.VII 1952 r.
Białogardzki	Białogard	4	10	135	miasto Białogard • miasto Karlino • miasto Połczyn Zdrój • miasto Świdwin • Biały Zdrój (15) • Brzeźno (19) • Lekowo (16) • Łęczno (10) • Połczyn Zdrój (15) • Pomianowo (13) • Rąbino (13) • Rogowo (14) • Sadkowo (8) • Tychowo (12)
Bytowski	Bytów	1	7	48	miasto Bytów • Borzytuchom (8) • Jasień (5) • Niezabyszewo (6) • Pomysk Wielki (6) • Studzienice (7) • Tuchomie (9) • Ugoszcz (7)
Człuchowski	Człuchów	3	9	71	miasto Człuchów • miasto Czarne • miasto Debrzno • Brzezie (10) • Cierznie (8) • Człuchów (7) • Gwieździn (5) • Koczała (8) • Łoża (11) • Przechlewo (10) • Strzeczona (5) • Wierzchowo (7)
Drawski	Drawsko Pom.	3	9	61	miasto Drawsko Pomorskie • miasto Kalisz Pomorski • miasto Złocieniec • Drawsko (9) • Kalisz Pomorski (6) • Ostrowice (11) • Poźrzadło Wielkie (4) • Rydzewo (5) • Stara Studnica (4) • Świerczyna (8) • Wierzchowo (7) • Złocieniec (7)
Kołobrzeski	Kołobrzeg	1	10	88	miasto Kołobrzeg • Charzyno (13) • Dygowo (14) • Gościno (3) • Robuń (13) • Rymań (9) • Siemyśl (8) • Sławoborze (6) • Stary Borek (6) • Ustronie Morskie (6) • Wrzosowo (10)
Koszalin miasto	Koszalin	1	0	0	miasto Koszalin
Koszaliński	Koszalin	1	12	107	miasto Sianów • Będzino (12) • Bobolice (6) • Dobrzyca (7) • Gozd (7) • Karczyno ¹ (6) • Koszalin - wiejska (16) • Kraśnik Koszaliński (9) • Krępa (10) • Manowo (11) • Sucha Koszalińska (10) • Śmiechów (6) • Świeszyno (7) ¹) W terenie używa się nazwę gminy Karsinka
Miastecki	Miastko	2	7	75	miasto Biały Bór • miasto Miastko • Barcino (9) • Kawcze (12) • Kołczygłowy (10) • Łubno (11) • Wałdowo (10) • Warcino (13) • Wołcza Wielka (10)
Sławieński	Sławno	3	9	148	miasto Darłowo • miasto Polanów • miasto Sławno • Darłowo (19) • Dobiesław (14) • Lejkowo (18) • Nacmierz (21) • Polanów (16) • Sieciemin (13) • Sławno (17) • Wrześnica (18) • Żukowo (12)
Słupsk miasto	Słupsk	1	0	0	miasto Słupsk
Słupski	Słupsk	1	19	185	miasto Ustka • Bruskowo Wielkie (11) • Damnica (10) • Dębnica Kaszubska (6) • Duninowo (7) • Gardna Wielka (16) • Główczyce (10) • Kobylnica (10) • Lubuczewo (9) • Łupawa (13) • Mikorowo (6) • Motarzyno (7) • Nożyno (7) • Pobłocie (13) • Potęgowo (16) • Rokity (4) • Ryczewo (8) • Stara Dąbrowa (13) • Wytowno (10) • Żelki (9)
Szczecinecki	Szczecinek	5	10	131	miasto Barwice • miasto Czaplinek • miasto Lędyczek • miasto Okonek • miasto Szczecinek • Barwice (13) • Czaplinek (12) • Grzmiąca (14) • Kluczewo (15) • Krągi (14) • Krosino (12) • Łubowo (12) • Okonek (13) • Spore (12) • Szczecinek (14)
Wałecki	Wałcz	5	10	97	miasto Człopa • miasto Jastrowie • miasto Mirosławiec • miasto Tuczno • miasto Wałcz • Dębołęka (11) • Hanki (10) • Kłębowiec (10) • Lubiesz (10) • Mielęcin (8) • Róża Wielka (13) • Stara Łubianka (12) • Sypniewo (7) • Szwecja (6) • Trzebin (10)
Złotowski	Złotów	2	9	67	miasto Krajenka • miasto Złotów • Kleszczyna (8) • Krajenka (11) • Lipka (9) • Łąkie (6) • Radawnica (8) • Stara Wiśniewka (6) • Stare Gronowo (5) • Tarnówka (9) • Zakrzewo (5)

[edytuj] Województwo krakowskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo krakowskie - 1.VII 1952 r.
Bocheński	Bochnia	2	13	138	miasto Bochnia • miasto Niepołomice • Bochnia (19) • Bogucice (10) • Drwinia (6) • Lipnica Murowana (6) • Łapanów (18) • Mikluszowice (5) • Niegowić (15) • Rzezawa (9) • Targowisko (11) • Trzciana (12) • Uście Solne (8) • Wiśnicz Nowy (15) • Zabierzów Bocheński (4)
Brzeski	Brzesko	1	11	109	miasto Brzesko • Borzęcin (2) • Czchów (10) • Dębno (11) • Iwkowa (7) • Okocim (4) • Radłów (9) • Szczepanów (8) • Szczurowa (16) • Uszew (4) • Wojnicz (13) • Zakliczyn (22)
Chrzanowski	Chrzanów	5	10	77	miasto Chrzanów • miasto Jaworzno • miasto Krzeszowice • miasto Szczakowa • miasto Trzebinia • Alwernia (9) • Babice (9) • Chełmek (5) • Jaworzno - wiejska (2) • Krzeszowice (16) • Libiąż Mały (4) • Nowa Góra (5) • Szczakowa - wiejska (3) • Tenczynek (6) • Trzebinia (15)
Dąbrowski	Dąbrowa Tarn.	2	8	100	miasto Dąbrowa Tarnowska • miasto Żabno • Bolesław (12) • Dąbrowa (16) • Gręboszów (15) • Mędrzechów (12) • Otfinów (12) • Radgoszcz (8) • Szczucin (14) • Wietrzychowice (11)
Krakowski	Kraków	2	11	151	miasto Skawina • miasto Wieliczka • Czernichów (15) • Koźmice Wielkie (13) • Liszki (16) • Ruszcza (15) • Skawina (16) • Swoszowice (11) • Świątniki Górne (10) • Trąbki (16) • Węgrzce (12) • Wieliczka (13) • Zabierzów (14)
Kraków miasto	Kraków	1	0	0	miasto Kraków
Limanowski	Limanowa	2	11	85	miasto Limanowa • miasto Mszana Dolna (od 1.VII 1952) • Dobra (7) • Jodłownik (12) • Kamienica (5) • Limanowa (17) • Łukowica (9) • Mszana Dolna (7) • Niedźwiedź (6) • Skrzydlna (4) • Słopnice - jedna osada (0) • Tymbark (9) • Ujanowice (9)
Miechowski	Miechów	3	24	305	miasto Miechów • miasto Proszowice • miasto Słomniki • Chodów (9) • Gruszów z siedzibą w Brzesku Nowym (8) • Igołomia (7) • Iwanowice (14) • Jaksice (14) • Kacice z siedzibą w Prandocinie (11) • Klimontów (11) • Koniusza (16) • Kowala (13) • Kozłów (11) • Książ Wielki (22) • Luborzyca (15) • Łętkowice (12) • Michałowice (17) • Niedźwiedź (12) • Nieszków (13) • Pałecznica (16) • Racławice (Kościuszkowskie) (14) • Rzerzuśnia (pisownia przez "rz") z siedzibą w Gołczy (15) • Szreniawa (15) • Tczyca (9) • Wawrzeńczyce (5) • Wielko-Zagórze z siedzibą w Zagorzycach (13) • Wierzbno (13)
Myślenicki	Myślenice	3	10	98	miasto Dobczyce • miasto Jordanów • miasto Myślenice • Bystra (6) • Gdów (18) • Łętownia (7) • Myślenice (13) • Pcim (7) • Raciechowice (18) • Siepraw (10) • Skawa (4) • Sułkowice (6) • Wiśniowa (9)
Nowosądecki	Nowy Sącz	5	14	182	miasto Grybów • miasto Krynica • miasto Muszyna • miasto Piwniczna • miasto Stary Sącz • Chełmiec Polski (12) • Grybów (16) • Kobyle-Gródek (11) • Korzenna (17) • Łabowa (9) • Łącko (14) • Łososina Dolna (17) • Muszyna (10) • Nawojowa (15) • Nowy Sącz - wiejska (17) • Piwniczna (10) • Podegrodzie (13) • Stary Sącz (13) • Tylicz (8)
Nowotarski	Nowy Targ	1	18	99	miasto Nowy Targ • Bukowina (6) • Chochołów (4) • Ciche (4) • Czarny Dunajec (2) • Czorsztyn (7) • Jabłonka (8) • Kościelisko - osada (0) • Krościenko (5) • Ludźmierz (10) • Łapsze Niżne (8) • Łopuszna (9) • Ochotnica (2) • Odrowąż (6) • Poronin (6) • Raba Wyżna (9) • Rabka - osada (0) • Szaflary (8) • Szczawnica Wyżna (5)
Nowy Sącz miasto	Nowy Sącz	1	0	0	miasto Nowy Sącz
Olkuski	Olkusz	2	15	187	miasto Olkusz • miasto Wolbrom • Bolesław (16) • Cianowice (22) • Dłużec (13) • Jangrot (18) • Kidów (14) • Klucze (7) • Minoga (16) • Ogrodzieniec (8) • Pilica (19) • Przeginia (8) • Rabsztyn (14) • Skała (3) • Sławków - wiejska (9) • Sułoszowa (6) • Żarnowiec (14)
Oświęcimski	Oświęcim	4	6	44	miasto Kęty • miasto Oświęcim • miasto Wilamowice • miasto Zator • Brzeszcze (5) • Kęty (7) • Osiek (4) • Oświęcim (13) • Wilamowice (3) • Zator (12)
Tarnowski	Tarnów	1	10	98	miasto Tuchów • Ciężkowice (14) • Gromnik (7) • Gumniska (11) • Lisia Góra (11) • Łęg Tarnowski (6) • Mościce (3) • Pleśna (12) • Ryglice (7) • Tuchów (15) • Wierzchosławice (12)
Tarnów miasto	Tarnów	1	0	0	miasto Tarnów
Wadowicki	Wadowice	4	13	98	miasto Andrychów • miasto Kalwaria Zebrzydowska • miasto Maków Podhalański • miasto Wadowice • Andrychów (7) • Brzeźnica (15) • Budzów (7) • Chocznia - osada (0) • Kalwaria (16) • Maków (5) • Mucharz (8) • Ryczów (9) • Stryszów (9) • Wadowice (15) • Wieprz (7) • Zawoja - osada (0) • Zembrzyce - osada (0)
Zakopane miasto	Zakopane	1	0	0	miasto Zakopane
Żywiecki	Żywiec	2	12	75	miasto Sucha • miasto Żywiec • Cięcina (6) • Gilowice (7) • Jeleśnia (8) • Łodygowice (4) • Milówka (6) • Porąbka (5) • Rajcza (5) • Sporysz ¹ (10) • Stryszawa (6) • Ślemień (8) • Ujsoły (4) • Zabłocie ¹ (6) ¹) Sporysz i Zabłocie nie wchodziły w skład własnoimiennych gmin (od 1950 dzielnice Żywca)

[edytuj] Województwo lubelskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo lubelskie - 1.VII 1952 r.
Bialski	Biała Podl.	2	20	260	miasto Biała Podlaska • miasto Terespol • Bohukały (15) • Dobryń (16) • Dubów (10) • Hołowczyce (14) • Huszcza (6) • Janów Podlaski (13) • Kobylany (16) • Kodeń (13) • Kościeniewicze (10) • Łomazy (6) • Piszczac (10) • Rokitno (13) • Rossosz (5) • Sidorki (19) • Sitnik (15) • Swory (15) • Tuczna (14) • Witulin (14) • Zabłocie (15) • Zakanale (18)
Biłgorajski	Biłgoraj	1	15	144	miasto Biłgoraj • Aleksandrów (13) • Babice (6) • Biszcza (7) • Frampol (13) • Goraj (11) • Huta Krzeszowska (16) • Kocudza (13) • Krzeszów (9) • Księżpol (9) • Łukowa (9) • Potok Górny (9) • Puszcza Solska (11) • Sól (13) • Tarnogród - osada (0) • Wola Różaniecka (5)
Chełm miasto	Chełm	1	0	0	miasto Chełm
Chełmski	Chełm	0	13	368	Bukowa (28) • Krzywiczki (32) • Olchowiec (25) • Pawłów (22) • Rakołupy (23) • Rejowiec (25) • Siedliszcze (26) • Staw (41) • Świerże (29) • Turka (34) • Wiszniewice z siedzibą w Cycowie (36) • Wojsławice (20) • Żmudź (27)
Hrubieszowski	Hrubieszów	1	15	241	miasto Hrubieszów • Białopole (19) • Chłopiatyn (6) - do 26.XI 1952 oficjalnie Bełz • Dołhobyczów (12) • Dubienka (12) • Grabowiec (25) • Horodło (17) • Hulcze (10) - do 26.XI 1952 oficjalnie Waręż • Kryłów (9) • Miączyn (15) • Mieniany (12) • Miętkie (23) • Mołodiatycze (14) • Moniatycze (27) • Uchanie (25) • Werbkowice (15)
Krasnostawski	Krasnystaw	1	14	236	miasto Krasnystaw • Czajki z siedzibą w Kraśniczynie (20) • Fajsławice (10) • Gorzków (25) • Izbica (17) - sama Izbica należała do gminy Tarnogóra • Krasnystaw (13) • Łopiennik (14) • Rudnik (14) • Rybczewice (13) • Siennica Różana (19) • Tarnogóra (4) • Turobin (22) • Wysokie (17) • Zakrzew (20) • Żółkiewka (28)
Kraśnicki	Kraśnik	2	15	247	miasto Janów Lubelski • miasto Kraśnik • Annopol (21) • Batorz (10) • Brzozówka (25) • Chrzanów (11) • Dzierzkowice (16) • Gościeradów (15) • Kawęczyn (21) • Kosin (7) • Modliborzyce (21) • Potok (15) • Trzydnik (20) • Urzędów (17) • Wilkołaz (16) • Zaklików (15) • Zakrzówek (17)
Lubartowski	Lubartów	2	15	212	miasto Lubartów • miasto Ostrów Lubelski • Abramów (11) • Czemierniki (12) • Firlej (21) • Kamionka (10) • Krasienin (11) • Leszkowice (11) • Ludwin (31) • Łuck (17) • Michów (11) • Niemce (11) • Rudno (18) • Samoklęski (12) • Serniki (10) • Spiczyn (10) • Tarło (16)
Lubelski	Lublin	1	16	331	miasto Łęczna • Bełżyce (14) • Brzeziny (23) • Bychawa (18) • Chodel (18) • Jastków (22) • Jaszczów (19) • Konopnica (26) • Krzczonów (18) • Mełgiew (26) • Niedrzwica (19) • Piaski (23) • Piotrków (15) • Piotrowice (23) • Wojciechów (14) • Wólka (27) • Zemborzyce (26)
Lublin miasto	Lublin	1	0	0	miasto Lublin
Łukowski	Łuków	2	17	264	miasto Łuków • miasto Stoczek Łukowski • Białobrzegi (19) • Celiny (14) • Dąbie (7) • Gołąbki (13) • Gułów (10) • Jarczew (12) • Łuków (20) • Łysobyki (10) • Mysłów (23) • Prawda (29) • Radoryż (13) • Serokomla (17) • Stanin (13) • Trzebieszów (16) • Tuchowicz (14) • Ulan (16) • Wojcieszków (18)
Puławski	Puławy	2	16	299	miasto Kazimierz Dolny • miasto Puławy • Baranów nad Wieprzem (21) • Celejów (12) • Garbów (11) • Godów (38) • Gołąb (6) • Kamień (19) • Karczmiska (31) • Końskowola (13) • Kurów (14) • Markuszów (12) • Nałęczów (11) • Opole (23) • Rybitwy (25) • Szczekarków (25) • Wąwolnica (23) • Żyrzyn (15)
Radzyński	Radzyń Podl.	3	14	172	miasto Kock • miasto Międzyrzec Podlaski • miasto Radzyń Podlaski • Biała (29) • Brzozowy Kąt (8) • Jabłoń (10) • Kąkolewnica (18) • Komarówka Podlaska (10) • Milanów (12) • Misie (8) • Siemień (19) • Suchowola (10) • Szóstka (6) • Tłuściec (15) • Wohyń (6) • Zahajki (7) • Żerocin (14)
Tomaszowski	Tomaszów Lub.	1	17	233	miasto Tomaszów Lubelski • Bełżec (3) • Jarczów (14) • Komarów (21) • Kotlice (17) • Krynice (17) • Lubycza Królewska (10) • Łaszczów (24) • Machnów (3) - do 26.XI 1952 oficjalnie Uhnów • Majdan Górny (16) • Majdan Sopocki (12) • Pasieki (17) • Poturzyn (8) • Rachanie (17) • Tarnawatka (15) • Telatyn (10) • Tyszowce (21) • Ulhówek (8) - do 26.XI 1952 oficjalnie Tarnoszyn
Włodawski	Włodawa	2	14	200	miasto Parczew • miasto Włodawa • Dębowa Kłoda (11) • Hańsk (17) • Krzywowierzba (16) • Opole (12) • Romanów (13) • Sławatycze (11) • Sobibór (16) • Tyśmienica (9) • Uścimów (12) • Wisznice (13) • Włodawa (10) • Wola Wereszczyńska (27) • Wołoskowola (22) • Wyryki (11)
Zamojski	Zamość	1	13	214	miasto Szczebrzeszyn • Krasnobród (16) • Łabunie (13) • Mokre (19) • Nielisz (13) • Nowa Osada z siedzibą w Sitnie (15) • Radecznica (18) • Skierbieszów (19) • Stary Zamość (22) • Suchowola (17) • Sułów (17) • Tereszpol (8) • Wysokie (13) • Zwierzyniec (14)
Zamość miasto (od 1.VII 1952)	Zamość	1	0	0	miasto Zamość

[edytuj] Województwo łódzkie z miastem wydzielonym Łódź

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Miasto wydzielone Łódź - 1.VII 1952 r.
Łódź miasto	Łódź	1	0	0	miasto Łódź
Województwo łódzkie - 1.VII 1952 r.
Brzeziński	Brzeziny	3	15	225	miasto Brzeziny • miasto Koluszki • miasto Stryków • Będków (17) • Biała (8) • Bratoszewice (13) • Ciosny (14) • Długie (9) • Dmosin (15) • Dobra (18) • Gałkówek (20) • Lipiny (14) • Łazisko (24) • Łaznów (6) • Mikołajów (10) • Mroga Dolna (19) • Niesułków (14) • Popień (24)
Kutnowski	Kutno	3	12	239	miasto Krośniewice • miasto Kutno • miasto Żychlin • Błonie (28) • Dąbrowice (11) • Dobrzelin (21) • Krośniewice (21) • Krzyżanówek (27) • Kutno (22) • Łanięta (19) • Oporów (19) • Plecka Dąbrowa (18) • Rdutów (17) • Sójki (28) • Wojszyce (23)
Łaski	Łask	1	18	276	miasto Łask • Bałucz (14) • Buczek (19) • Chociw (13) • Dąbrowa Rusiecka (18) • Dłutów (15) • Dobroń (16) • Górka Pabianicka (11) • Lutomiersk (14) • Łask (20) • Pruszków (12) • Sędziejowice (20) • Szczerców (15) • Widawa (23) • Widzew (10) • Wodzierady (14) • Wygiełzów (15) • Zapolice (23) • Zelów (4)
Łęczycki	Łęczyca	3	15	257	miasto Łęczyca • miasto Ozorków • miasto Poddębice • Chociszew (10) • Dalików (20) • Gostków (26) • Grabów (22) • Leśmierz (20) • Mazew (16) • Piaskowice (11) • Piątek (23) • Poddębice (14) • Rogóźno (16) • Sobótka (11) • Tkaczew (21) • Topola (16) • Tum (17) • Witonia (14)
Łowicki	Łowicz	2	11	245	miasto Głowno • miasto Łowicz • Bąków (29) • Bielawy (33) • Bolimów (16) • Dąbkowice (22) • Domaniewice (11) • Jeziorko (28) • Kiernozia (21) • Kompina (18) • Lubianków (26) • Łyszkowice (27) • Nieborów (14)
Łódzki	Łódź	3	12	152	miasto Aleksandrów Łódzki • miasto Konstantynów Łódzki • miasto Tuszyn • Babice (8) • Bełdów (9) • Brójce (16) • Brużyca Wielka (20) • Czarnocin (11) • Gospodarz (12) • Kruszów (16) • Lućmierz (19) • Nowosolna (7) • Puczniew (12) • Rąbień (10) • Wiskitno (10)
Pabianice miasto	Pabianice	1	0	0	miasto Pabianice
Piotrkowski	Piotrków Tryb.	2	21	392	miasto Bełchatów • miasto Sulejów • Bełchatówek (18) • Bogusławice (24) • Bujny Szlacheckie (22) • Chabielice (11) • Golesze (11) • Gorzkowice (18) • Grabica (17) • Kamieńsk (14) • Kleszczów (12) • Kluki (23) • Krzyżanów (20) • Łęczno (18) • Łękawa (15) • Parzniewice (14) • Podolin (8) • Ręczno (34) • Rozprza (24) • Szydłów (29) • Uszczyn (13) • Wadlew (22) • Woźniki (25)
Piotrków Tryb. miasto	Piotrków Tryb.	1	0	0	miasto Piotrków Trybunalski
Radomszczański	Radomsko	2	25	310	miasto Koniecpol • miasto Radomsko • Brudzice (15) • Brzeźnica (12) • Dąbrowa Zielona (12) • Dmenin (12) • Dobryszyce (15) • Garnek (8) • Gidle (10) • Gosławice (12) • Kłomnice (12) • Kobiele (15) • Konary (10) • Koniecpol (11) • Kruszyna (11) • Maluszyn (17) • Masłowice (16) • Pajęczno (11) • Pławno (2) • Przerąb (18) • Radomsko (16) • Radziechowice (16) • Rząśnia (10) • Sulmierzyce (9) • Wielgomłyny (17) • Zamoście (14) • Żytno (9)
Rawski	Rawa Maz.	3	14	343	miasto Biała Rawska • miasto Nowe Miasto nad Pilicą • miasto Rawa Mazowiecka • Boguszyce (27) • Budziszewice (21) • Czerniewice (28) • Gortatowice (30) • Góra (26) • Inowłódz (6) • Lubania (36) • Lubochnia (20) • Marianów (29) • Regnów (33) • Rzeczyca (12) • Stara Wieś (19) • Wałowice (26) • Żelechlin (30)
Sieradzki	Sieradz	5	19	303	miasto Sieradz • miasto Szadek • miasto Warta • miasto Zduńska Wola • miasto Złoczew • Barczew (14) • Bartochów (18) • Bogumiłów (11) • Brzeźnio (22) • Charłupia Mała (11) • Godynice (14) • Gruszczyce (16) • Klonowa (12) • Krokocice (15) • Majaczewice (21) • Męka (13) • Rossoszyca (7) • Szadek (15) • Wierzchy (24) • Wojsławice (12) • Wróblew (19) • Zadzim (18) • Zduńska Wola (24) • Złoczew (17)
Skierniewicki	Skierniewice	1	8	193	miasto Skierniewice • Dębowa Góra (21) • Doleck (33) • Głuchów (18) • Grzymkowice (15) • Korabiewice (40) • Kowiesy (23) • Skierniewka (22) • Słupia (21)
Tomaszów Maz. miasto	Tomaszów Maz.	1	0	0	miasto Tomaszów Mazowiecki
Wieluński	Wieluń	3	24	334	miasto Praszka • miasto Wieluń • miasto Wieruszów • Bolesławiec (10) • Czastary (8) • Działoszyn (15) • Dzietrzkowice (7) • Galewice (19) • Kamionka (11) • Kiełczygłów (13) • Konopnica (11) • Kurów (5) • Kuźnica Grabowska (9) • Lututów (23) • Mierzyce (18) • Mokrsko (16) • Naramice (20) • Praszka (15) • Radoszewice (27) • Rudniki (20) • Siemkowice (16) • Skomlin (10) • Skrzynki (6) • Skrzynno (13) • Sokolniki (11) • Starzenice (18) • Wydrzyn (13)
Zgierz miasto	Zgierz	1	0	0	miasto Zgierz

[edytuj] Województwo olsztyńskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo olsztyńskie - 1.VII 1952 r.
Bartoszycki	Bartoszyce	1	4	40	miasto Bartoszyce • Dąbrowa (12) • Galiny (7) • Sępopol (13) • Sokolica (8)
Braniewski	Braniewo	2	9	88	miasto Braniewo • miasto Orneta • Bażyny (10) • Chruściel (7) • Frombork (8) • Lechowo (10) • Lelkowo (12) • Nowa Pasłęka (12) • Pieniężno (11) • Płoskinia (11) • Wola Lipowska (7)
Działdowski	Działdowo	2	8	78	miasto Działdowo • miasto Lidzbark • Działdowo (8) • Filice (12) • Iłowo (9) • Kiełpiny (8) • Lidzbark (13) • Płośnica (8) • Rybno (10) • Żabiny (10)
Giżycki	Giżycko	2	6	82	miasto Giżycko • miasto Ryn • Giżycko (11) • Paprotki (9) • Ryn (21) • Sterławki Wielkie (12) • Talki (15) • Wydminy (14)
Iławecki	Górowo Ił.	1	6	47	miasto Górowo Iławeckie • Bukowiec (6) • Galiny z siedzibą w Gałajnach (8) • Górowo (13) • Kandyty (5) • Pieszkowo (8) • Wojciechy (7)
Kętrzyński	Kętrzyn	1	11	77	miasto Kętrzyn • Barciany (7) • Bezławki (7) • Biedaszki (8) • Bobrowo (7) • Korsze (7) • Kraskowo (8) • Nowa Różanka (8) • Sątoczno - dawniej Laukinikowo (4) • Skandawa (7) • Srokowo (8) • Winda (6)
Lidzbarski	Lidzbark Warm.	2	8	104	miasto Dobre Miasto • miasto Lidzbark Warmiński • Dobre Miasto (13) • Kiwity (16) • Kłębowo (13) • Lidzbark Warmiński (17) • Lubomino (9) • Piotraszewo (13) • Runowo (11) • Świątki (12)
Morąski	Morąg	1	10	114	miasto Morąg • Boguchwały (9) • Boreczno (15) • Bramka (9) • Królewo (14) • Małdyty (11) • Miłakowo (13) • Myślice (12) • Słonecznik (5) • Stary Dzierzgoń (13) • Zalewo (13)
Mrągowski	Mrągowo	2	9	113	miasto Mikołajki • miasto Mrągowo • Baranowo (12) • Marcinkowo (14) • Nawiady (13) • Piecki (10) • Rybno (9) • Sorkwity (17) • Ukta (18) • Woźnice (5) • Wyszembork (15)
Nidzicki	Nidzica	1	7	92	miasto Nidzica • Jedwabno (16) • Kozłowo (14) • Muszaki (11) • Napiwoda (10) • Szkotowo (16) • Szkudaj (18) • Wały (7)
Nowomiejski	Nowe Miasto Lub.	2	11	81	miasto Lubawa • miasto Nowe Miasto Lubawskie • Grodziczno (7) • Krotoszyny (6) • Kurzętnik (6) • Lubawa (9) • Łąkorz (8) • Marzęcice (9) • Mroczno (5) • Nowe Miasto (5) • Nowy Dwór Bratiański (8) • Prątnica (11) • Rożental (7)
Olsztyn miasto	Olsztyn	1	0	0	miasto Olsztyn
Olsztyński	Olsztyn	1	9	119	miasto Barczewo • Butryny (7) • Dywity (21) • Gietrzwałd (14) • Klebark (16) • Lamkowo (10) • Marcinkowo (12) • Ramsowo (10) • Stawiguda (10) • Wrzesina (19)
Ostródzki	Ostróda	2	11	147	miasto Olsztynek • miasto Ostróda • Biesal (16) • Dąbrówno (16) • Grunwald (15) • Łukta (15) • Miłomłyn (9) • Olsztynek (14) • Ostróda (8) • Pietrzwałd (13) • Szyldak (12) • Tyrowo (12) • Waplewo (17)
Pasłęcki	Pasłęk	1	8	93	miasto Pasłęk • Dobry (12) • Jelonki (11) • Marianka (13) • Młynary (13) • Rogajny - dawniej Żytno (12) • Rychliki (8) • Wilczęta (13) • Zielonka Pasłęcka (11)
Piski	Pisz	3	10	131	miasto Biała Piska • miasto Orzysz • miasto Pisz • Biała Piska (21) • Drozdowo (10) • Drygały (11) • Kumielsk (18) • Orzysz (13) • Pisz (8) • Różyńsk Wielki (18) • Trzonki (11) • Wejsuny (6) • Wiartel (15)
Reszelski	Biskupiec	4	8	75	miasto Biskupiec • miasto Bisztynek • miasto Jeziorany • miasto Reszel • Czerwonka (11) • Franknowo (11) • Grzęda (9) • Klewno (11) • Kolno (8) • Lutry (9) • Radostowo (8) • Rzeck (8)
Suski	Iława	3	8	77	miasto Iława • miasto Prabuty • miasto Susz • Gdakowo (7) • Iława (8) • Jędrychowo (12) • Kisielice (11) • Klimy (11) • Piotrkowo (6) • Różnowo (9) • Rudzienice (13)
Szczycieński	Szczytno	1	9	122	miasto Szczytno • Dźwierzuty (7) • Kobułty (8) • Lipowiec (12) • Pasym (18) • Rańsk (13) • Rozogi (9) • Szczytno (25) • Świętajno (12) • Wielbark (18)
Węgorzewski	Węgorzewo	1	9	85	miasto Węgorzewo • Banie Mazurskie (17) • Budry (8) • Kruklanki (10) • Kuty (9) • Olszewo (11) • Pozezdrze (7) • Radzieje (5) • Węgielsztyn (7) • Węgorzewo (11)

[edytuj] Województwo opolskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo opolskie - 1.VII 1952 r.
Brzeg miasto	Brzeg	1	0	0	miasto Brzeg
Brzeski	Brzeg	1	8	61	miasto Lewin Brzeski • Brzezina (8) • Karłowice (7) • Kościerzyce (7) • Lubsza (6) • Łosiów (9) • Mąkoszyce (6) • Olszanka (10) • Przylesie (8)
Głubczycki	Głubczyce	3	10	75	miasto Baborów • miasto Głubczyce • miasto Kietrz • Baborów (8) • Branice (7) • Głubczyce (9) • Kietrz (6) • Klisino (8) • Lisięcice (6) • Mokre (10) • Pilszcz (8) • Włodzienin (7) • Zubrzyce (6)
Grodkowski	Grodków	2	8	68	miasto Grodków • miasto Otmuchów • Grodków (7) • Jędrzejów (12) • Kamiennik (11) • Kopice (5) • Maciejowice (9) • Otmuchów (10) • Skoroszyce (8) • Wierzbnik (6)
Kluczborski	Kluczbork	3	7	57	miasto Byczyna • miasto Kluczbork • miasto Wołczyn • Jaśkowice (11) • Krzywiczyny (5) • Ligota Zamecka (8) • Łowkowice (9) • Skałągi (8) • Smardy Dolne (9) • Wierzbica Górna (7)
Kozielski	Koźle	2	9	83	miasto Kędzierzyn • miasto Koźle • Bierawa (8) • Blachownia Śląska (7) • Cisek (10) • Gościęcin (14) • Kłodnica - wiejska (5) • Pawłowiczki (9) • Polska Cerekiew (15) • Reńska Wieś (7) • Większyce (8)
Namysłowski	Namysłów	1	8	53	miasto Namysłów • Bąkowice (7) • Biestrzykowice (7) • Głuszyna (5) • Michalice (6) • Siemysłów (6) • Smarchowice Wielkie (7) • Strzelce (8) • Wilków (7)
Niemodliński	Niemodlin	1	7	73	miasto Niemodlin • Dąbrowa (9) • Grabin (9) • Gracze (16) • Korfantów (14) • Łambinowice (7) • Skorogoszcz (8) • Tułowice (10)
Nysa miasto	Nysa	1	0	0	miasto Nysa
Nyski	Nysa	2	13	96	miasto Głuchołazy • miasto Paczków • Burgrabice (8) • Głuchołazy (5) • Goświnowice (5) • Jasienica Dolna (5) • Kałków (10) • Kępnica (8) • Nowaki (12) • Nowy Las (6) • Siestrzechowice (10) • Stary Paczków (6) • Ścinawa Nyska (7) • Trzeboszowice (7) • Złotogłowice (7)
Oleski	Olesno	2	10	60	miasto Gorzów Śląski • miasto Olesno • Bogacica (7) • Borki Wielkie (4) • Kościeliska (5) • Kozłowice (5) • Lasowice Małe (6) • Lasowice Wielkie (7) • Radłów (6) • Wysoka (7) • Zdziechowice (5) • Zębowice (8)
Opole miasto	Opole	1	0	0	miasto Opole
Opolski	Opole	1	20	137	miasto Krapkowice • Chróścina (7) • Chrząstowice (9) • Czarnowąsy (5) • Dąbrówka Dolna (9) • Dobrzeń Wielki (4) • Gosławice (5) • Groszowice (3) • Komprachcice (7) • Krapkowice (5) • Kup (4) • Łubniany (10) • Nowa Wieś Królewska (2) • Ozimek (12) • Pokój (8) • Popielów (5) • Prószków (11) • Tarnów Opolski (8) • Turawa (8) • Wójtowa Wieś (7) • Zagwiździe (8)
Prudnicki	Prudnik	3	11	93	miasto Biała • miasto Głogówek • miasto Prudnik • Biedrzychowice (6) • Gostomia (13) • Kórnica (9) • Lubrza (11) • Łącznik (10) • Moszczanka (6) • Racławice Śląskie (5) • Rudziczka (7) • Strzeleczki (9) • Śmicz (9) • Walce (8)
Raciborski	Racibórz	0	10	63	Chałupki (3) • Krowiarki (6) • Krzanowice (7) • Krzyżanowice (5) • Kuźnia Raciborska (7) • Łubowice (7) • Markowice (6) • Pietrowice Wielkie (8) • Rudnik (7) • Rudy (7)
Racibórz miasto	Racibórz	1	0	0	miasto Racibórz
Strzelecki	Strzelce Op.	3	14	75	miasto Leśnica • miasto Strzelce Opolskie • miasto Ujazd • Błotnica Strzelecka (7) • Gogolin I - osada (0) • Gogolin II (8) • Góra Św. Anny (11) • Izbicko (7) • Jemielnica (7) • Kielcza (3) • Kolonowskie (4) • Otmęt (5) • Rozmierka (7) • Szymiszów (6) • Zawadzkie - osada (0) • Zdzieszowice (4) • Zimna Wódka (6)

[edytuj] Województwo poznańskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo poznańskie - 1.VII 1952 r.
Chodzieski	Chodzież	4	6	66	miasto Chodzież • miasto Margonin • miasto Szamocin • miasto Ujście • Budzyń (14) • Chodzież (11) • Kaczory (11) • Margonin-Wieś (11) • Szamocin (11) • Ujście (8)
Czarnkowski	Czarnków	2	5	58	miasto Czarnków • miasto Wieleń • Czarnków (18) • Drawsko (10) • Lubasz (14) • Połajewo (9) • Rosko (7)
Gniezno miasto	Gniezno	1	0	0	miasto Gniezno
Gnieźnieński	Gniezno	3	9	156	miasto Czerniejewo • miasto Kłecko • miasto Witkowo • Czerniejewo (11) • Gniezno (31) • Kiszkowo (20) • Kłecko (17) • Łubowo (18) • Mieleszyn (13) • Niechanowo (18) • Powidz (8) • Witkowo (20)
Gostyński	Gostyń	4	6	100	miasto Borek • miasto Gostyń • miasto Krobia • miasto Poniec • Borek (14) • Gostyń (20) • Krobia (19) • Pępowo (13) • Piaski (18) • Poniec (16)
Jarociński	Jarocin	3	9	151	miasto Jarocin • miasto Pleszew • miasto Żerków • Czermin (11) • Gołuchów (15) • Jaraczew (16) • Jarocin (19) • Kotlin (14) • Nowe Miasto n. Wartą (18) • Pleszew (14) • Szymanowice (15) • Żerków (17)
Kaliski	Kalisz	2	18	295	miasto Błaszki • miasto Stawiszyn • Błaszki (19) • Brudzew (18) • Ceków (15) • Chocz (11) • Godziesze (19) • Iwanowice (20) • Kamień (15) • Kościelec (7) • Koźminek (14) • Marchwacz (12) • Opatówek (16) • Ostrów Kaliski (19) • Pamięcin (20) • Podgrodzie Kaliskie (26) • Staw (16) • Strzałków (19) • Zbiersk (14) • Zborów (15)
Kalisz miasto	Kalisz	1	0	0	miasto Kalisz
Kępiński	Kępno	3	12	119	miasto Grabów nad Prosną • miasto Kępno • miasto Ostrzeszów • Bralin (9) • Doruchów (7) • Grabów (9) • Kępno-Południe (8) • Kępno-Północ (13) • Kobylagóra (14) • Laski (8) • Opatów (12) • Ostrzeszów (11) • Perzów (9) • Podzamcze (9) • Rychtal (10)
Kolski	Koło	3	11	226	miasto Dąbie • miasto Kłodawa • miasto Koło • Budzisław (17) • Chełmno (16) • Czołowo (22) • Drzewce (21) • Izbica (34) • Karszew (11) • Kłodawa (19) • Kościelec (19) • Krzykosy (13) • Lubotyń (30) • Sompolno (24)
Koniński	Konin	7	20	338	miasto Golina • miasto Kleczew • miasto Konin • miasto Rychwał • miasto Słupca • miasto Ślesin • miasto Zagórów • Brzeźno (24) • Dąbroszyn (23) • Golina (16) • Gosławice (22) • Grodziec (16) • Kazimierz Biskupi (24) • Kleczew (15) • Kramsk (9) • Lądek (15) • Młodojewo (14) • Oleśnica (13) • Ostrowite (14) • Piotrkowice (12) • Rzgów (26) • Skulska Wieś (19) • Sławoszewek (16) • Stare Miasto (14) • Trąbczyn (18) • Wilczogóra (17) • Wysokie (11)
Kościański	Kościan	5	9	162	miasto Czempiń • miasto Kościan • miasto Krzywiń • miasto Śmigiel • miasto Wielichowo • Bucz (15) • Czempiń (23) • Kamieniec (20) • Kościan (25) • Krzywiń (23) • Racot (13) • Stare Bojanowo (16) • Śmigiel (15) • Wielichowo (12)
Krotoszyński	Krotoszyn	6	8	113	miasto Kobylin • miasto Koźmin • miasto Krotoszyn • miasto Pogorzela • miasto Sulmierzyce • miasto Zduny • Dobrzyca (13) • Kobylin (17) • Koźmin (21) • Krotoszyn (22) • Ligota (7) • Pogorzela (13) • Rozdrażew (13) • Zduny (7)
Leszczyński	Leszno	2	7	89	miasto Osieczna • miasto Rydzyna • Brenno (6) • Krzemieniewo (17) • Leszno - wiejska (13) • Lipno (15) • Osieczna (17) • Rydzyna (10) • Włoszakowice (11)
Leszno miasto	Leszno	1	0	0	miasto Leszno
Międzychodzki	Międzychód	2	5	68	miasto Międzychód • miasto Sieraków • Chrzypsko Wielkie (14) • Kwilcz (15) • Łowyń (10) • Międzychód (14) • Sieraków (15)
Nowotomyski	Nowy Tomyśl	6	9	117	miasto Buk • miasto Grodzisk Wielkopolski • miasto Lwówek • miasto Nowy Tomyśl • miasto Opalenica • miasto Zbąszyń • Buk (12) • Granowo (10) • Grodzisk (16) • Kuślin (11) • Lwówek (15) • Miedzichowo (13) • Nowy Tomyśl (14) • Opalenica (14) • Zbąszyń (12)
Obornicki	Oborniki	3	5	98	miasto Murowana Goślina • miasto Oborniki • miasto Rogoźno • Murowana Goślina (20) • Oborniki-Południe (28) • Oborniki-Północ (20) • Rogoźno (16) • Ryczywół (14)
Ostrowski	Ostrów Wlkp.	3	12	132	miasto Mikstat • miasto Odolanów • miasto Raszków • Czarnylas (13) • Czekanów (11) • Daniszyn (9) • Mikstat (6) • Odolanów (11) • Przygodzice (7) • Raszków (13) • Sieroszewice Nowe (13) • Skalmierzyce Nowe (19) • Sobótka (10) • Sośnie (12) • Wysocko Wielkie (8)
Ostrów Wlkp. miasto	Ostrów Wlkp.	1	0	0	miasto Ostrów Wielkopolski
Pilski	Trzcianka	2	9	51	miasto Krzyż • miasto Trzcianka • Biała (8) • Dzierżążno Wielkie (6) • Jędrzejewo (5) • Krzyż (7) • Kuźnica Czarnkowska (6) • Kuźnica Żelichowska (2) • Niekursko (0) • Siedlisko (8) • Wieleń Północny (9) - sam Wieleń był w powiecie czarnkowskim
Piła miasto	Piła	1	0	0	miasto Piła
Poznań miasto	Poznań	1	0	0	miasto Poznań
Poznański	Poznań	3	10	115	miasto Pobiedziska • miasto Stęszew • miasto Swarzędz • Czerwonak (10) • Dopiewo (16) • Piątkowo (8) • Polskawieś (18) • Puszczykowo - wiejska (7) • Rokietnica (11) • Stęszew (16) • Swarzędz (15) • Tarnowo Podgórne (11) • Żabikowo (3)
Rawicki	Rawicz	5	5	67	miasto Bojanowo • miasto Jutrosin • miasto Miejska Górka • miasto Rawicz • miasto Sarnowa • Bojanowo (11) • Chojno (13) • Jutrosin (16) • Miejska Górka (13) • Rawicz (14)
Szamotulski	Szamotuły	4	10	99	miasto Ostroróg • miasto Pniewy • miasto Szamotuły • miasto Wronki • Duszniki (9) • Grzebienisko (10) • Kaźmierz (11) • Obrzycko (z Obrzyckiem) (8) • Ostroróg (9) • Otorowo (8) • Pniewy (11) • Szamotuły (11) • Wronki (12) • Wróblewo (8)
Średzki	Środa	2	7	112	miasto Kostrzyn • miasto Środa • Dominowo (15) • Kleszczewo (9) • Kostrzyn (16) • Krzykosy (8) • Nekla (17) • Środa (28) • Zaniemyśl (19)
Śremski	Śrem	5	5	109	miasto Dolsk • miasto Kórnik • miasto Książ Wielkopolski • miasto Mosina • miasto Śrem • Dolsk (21) • Kórnik (28) • Książ (16) • Mosina (16) • Śrem (28)
Turecki	Turek	4	13	337	miasto Dobra • miasto Tuliszków • miasto Turek • miasto Uniejów • Brudzew (24) • Dobra (29) • Dziadowice (23) • Goszczanów (24) • Jeziorsko (25) • Kowale Pańskie (33) • Niewiesz (28) • Orzeszków (24) • Pęczniew (21) • Przykona (32) • Świnice (35) • Tuliszków (17) • Władysławów (22)
Wągrowiecki	Wągrowiec	3	7	120	miasto Gołańcz • miasto Skoki • miasto Wągrowiec • Damasławek (15) • Gołańcz (20) • Mieścisko (21) • Skoki (17) • Wapno (8) • Wągrowiec-Południe (18) • Wągrowiec-Północ (21)
Wolsztyński	Wolsztyn	2	6	99	miasto Rakoniewice • miasto Wolsztyn • Jabłonna (10) • Kopanica (7) • Mochy (13) • Rakoniewice (15) • Siedlec (18) • Wolsztyn (19)
Wrzesiński	Września	3	7	99	miasto Miłosław • miasto Pyzdry • miasto Września • Borzykowo (14) • Ciążeń (12) • Dłusk (16) • Miłosław (14) • Strzałkowo (15) • Września-Południe (14) • Września-Północ (14)

[edytuj] Województwo rzeszowskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo rzeszowskie - 1.VII 1952 r.
Brzozowski	Brzozów	2	7	53	miasto Brzozów • miasto Dynów • Domaradz (7) • Dydnia (13) • Dynów (7) • Grabownica Starzeńska (6) • Haczów (8) • Nozdrzec (9) • Przysietnica (3)
Dębicki	Dębica	4	10	99	miasto Dębica • miasto Pilzno • miasto Ropczyce • miasto Sędziszów Małopolski • Borek Wielki (9) • Brzeźnica (6) • Czarna ad Tarnów (11) • Dębica (11) • Iwierzyce (10) • Pilzno (16) • Ropczyce (9) • Sędziszów (9) • Wielopole Skrzyńskie (6) • Żyraków (12)
Gorlicki	Gorlice	2	11	90	miasto Biecz • miasto Gorlice • Biecz (11) • Bobowa (10) • Glinik Mariampolski (7) • Gładyszów (10) • Lipinki (7) • Łużna (7) • Ropa (5) • Rzepiennik Strzyżewski (7) • Sękowa (10) • Śnietnica (6) • Uście Gorlickie (10)
Jarosławski	Jarosław	3	12	114	miasto Jarosław • miasto Radymno • miasto Sieniawa • Adamówka (8) • Chłopice (10) • Jarosław (12) • Laszki (12) • Młyny (6) • Munina (9) • Pruchnik Miasto (14) • Radawa ¹ (5) • Radymno (14) • Roźwienica (12) • Sieniawa (7) • Wiązownica (5) ¹) Gmina Radawa administrowana była przez GRN Wiązownica
Jasielski	Jasło	1	13	149	miasto Jasło • Brzostek I - osada (0) • Brzostek II (10) • Dębowiec (12) • Jasło (22) • Jodłowa (8) • Kołaczyce (16) • Krempna (10) • Osiek Jasielski (10) • Siedliska Bogusz (8) • Skołyszyn (12) • Szerzyny (7) • Tarnowiec (17) • Żmigród Nowy (17)
Kolbuszowski	Kolbuszowa	2	7	58	miasto Kolbuszowa • miasto Sokołów Małopolski • Cmolas (9) • Dzikowiec (7) • Kolbuszowa Górna (11) • Majdan (7) • Niwiska (11) • Raniżów (6) • Sokołów (7)
Krośnieński	Krosno	2	11	112	miasto Dukla • miasto Krosno • Bratkówka (10) • Chorkówka (13) • Frysztak (14) • Iwonicz (3) • Jedlicze (16) • Korczyna (8) • Miejsce Piastowe (10) • Nadole (12) • Polany (5) • Tylawa (7) • Wiśniowa (14)
Leski	Lesko	1	8	93	miasto Lesko • Baligród (11) • Cisna (15) • Hoczew (11) • Lesko (10) • Łukowe (11) • Olszanica (10) • Wola Michowa ¹ (8) • Wołkowyja (17) ¹) Gmina Wola Michowa administrowana była przez GRN Łukowe
Lubaczowski	Lubaczów	2	11	75	miasto Cieszanów • miasto Lubaczów • Cieszanów (8) • Dąbków (8) • Dzików Stary (5) • Horyniec (13) • Lipsko (8) • Lisie Jamy (14) • Narol Miasto - osada (0) • Oleszyce - osada (0) • Oleszyce Stare (5) • Płazów (10) • Wielkie Oczy (7)
Łańcucki	Łańcut	2	8	58	miasto Leżajsk • miasto Łańcut • Czarna (9) • Giedlarowa (5) • Grodzisko Dolne (8) • Kosina (7) • Kuryłówka (9) • Łańcut (9) • Ruda Łańcucka (7) • Żołynia (4)
Mielecki	Mielec	2	9	105	miasto Mielec • miasto Radomyśl Wielki • Borowa (9) • Czermin (11) • Gawłuszowice (11) • Mielec (11) • Padew Narodowa (11) • Przecław (12) • Radomyśl Wielki (11) • Tuszów Narodowy (15) • Wadowice Górne (14)
Niżański	Nisko	3	9	57	miasto Nisko • miasto Rudnik • miasto Stalowa Wola - pół roku później powiatem grodzkim • Bojanów (5) • Jarocin (13) • Jeżowe (8) • Kamień (5) • Nisko (8) • Rudnik (6) • Stany (3) • Ulanów I ¹ - osada (0) • Ulanów II ¹ (9) ¹) W terenie gminy Ulanów I i Ulanów II były połączone i tworzyły jedną gminę Ulanów
Przemyski	Przemyśl	0	14	148	Bircza (15) • Dubiecko (12) • Fredropol (13) • Krasiczyn (12) • Krzywcza (10) • Kuńkowce (7) • Kuźmina (7) • Medyka (6) • Orzechowce (12) • Przemyśl (15) • Rybotycze (13) • Stubno (9) • Żohatyn (10) • Żurawica (7)
Przemyśl miasto	Przemyśl	1	0	0	miasto Przemyśl
Przeworski	Przeworsk	2	5	48	miasto Kańczuga • miasto Przeworsk • Kańczuga (12) • Manasterz (8) • Markowa (6) • Przeworsk (13) • Tryńcza (9)
Rzeszowski	Rzeszów	4	11	109	miasto Błażowa • miasto Głogów Małopolski • miasto Strzyżów • miasto Tyczyn • Błażowa (6) • Czudec (9) • Głogów (10) • Hyżne (11) • Niebylec (11) • Racławówka (11) • Słocina (8) • Strzyżów (13) • Świlcza (11) • Trzebownisko (10) • Tyczyn (9)
Rzeszów miasto	Rzeszów	1	0	0	miasto Rzeszów
Sanocki	Sanok	2	8	126	miasto Rymanów • miasto Sanok • Bukowsko (12) • Jaśliska (16) • Komańcza (11) • Mrzygłód (13) • Rymanów (20) • Sanok (26) • Szczawne (11) • Zarszyn (17)
Tarnobrzeski	Tarnobrzeg	3	9	75	miasto Baranów Sandomierski • miasto Rozwadów • miasto Tarnobrzeg • Baranów (11) • Charzewice (12) • Chmielów (4) • Dęba (5) • Grębów (5) • Radomyśl n. Sanem (9) • Tarnobrzeg - wiejska (11) • Trześń (9) • Zbydniów (9)
Ustrzycki	Ustrzyki Dln.	1	8	? ¹	miasto Ustrzyki Dolne • Czarna (¹) • Jasień (¹) • Krościenko (¹) • Łobozew (¹) • Polana (¹) • Ropienka (¹) • Szewczenko - od 1957 Lutowiska (¹) • Wojtkowa (¹) ¹) W momencie wydania wykazu gromad, podział gmin na gromady nie został jeszcze ustalony (głównie tereny nabyte od ZSRR)

[edytuj] Województwo szczecińskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo szczecińskie - 1.VII 1952 r.
Chojeński	Dębno	7	9	81	miasto Boleszkowice • miasto Cedynia • miasto Chojna • miasto Dębno • miasto Mieszkowice • miasto Moryń • miasto Trzcińsko Zdrój • Boleszkowice (9) • Cedynia (11) • Chojna (6) • Dębno (14) • Mieszkowice (9) • Moryń (11) • Nawodna (8) • Trzcińsko Zdrój (11) • Warnice (4)
Choszczeński	Choszczno	3	7	63	miasto Choszczno • miasto Drawno • miasto Recz • Barnimie (7) • Bierzwnik (11) • Kołki (6) • Krzęcin (13) • Pomień (10) • Radęcin (9) • Żółwino (7)
Gryficki	Gryfice	2	8	75	miasto Gryfice • miasto Trzebiatów • Brojce (8) • Gołańcz Pomorska (7) • Górzyca (13) • Karnice (13) • Mrzeżyno (3) • Przybiernówko (9) • Sadlno (10) • Trzygłów (12)
Gryfiński	Gryfino	1	10	73	miasto Gryfino • Banie (8) • Borzym (7) • Kobylanka (7) • Radziszewo (8) • Stare Czarnowo (6) • Swobnica (11) • Śmierdnica (4) • Wełtyń (5) • Widuchowa (10) • Żórawie (7)
Kamieński	Kamień Pom.	1	12	105	miasto Kamień Pomorski • Chomino (9) • Dziwnów - osada (0) • Golczewo (12) • Gostyń (7) • Jarszewo (14) • Łożnica (8) • Przybiernów (7) • Recław (11) • Stepnica (8) • Trzebieszewo (10) • Wysoka Kamieńska (13) • Żarnowo (6)
Łobeski	Łobez	4	11	94	miasto Łobez • miasto Płoty • miasto Resko • miasto Węgorzyno • Bełczna (8) • Płoty (8) • Przytoń (13) • Radowo Małe (10) • Resko (6) • Rogowo (8) • Starogard (4) • Wicimice (9) • Winniki (11) • Zajezierze (11) • Żerzyno (6)
Myśliborski	Myślibórz	3	8	75	miasto Barlinek • miasto Myślibórz • miasto Pełczyce • Barlinek (13) • Golenice (8) • Karsko (5) • Myślibórz (15) • Nowogródek Pomorski (7) • Pełczyce (12) • Różańsko (8) • Staw (7)
Nowogardzki	Nowogard	4	12	108	miasto Dobra • miasto Goleniów • miasto Maszewo • miasto Nowogard • Błądkowo (10) • Dąbrowa Nowogardzka (8) • Dębice (8) • Długołęka (11) • Lubczyna (8) • Maszkowo (9) • Mosty (12) • Rożnowo Nowogardzkie (11) • Sowno (6) • Strzelewo (7) • Wołowiec (8) • Żółwia Błoć (10)
Pyrzycki	Pyrzyce	2	7	87	miasto Lipiany • miasto Pyrzyce • Dolice (11) • Lipiany (10) • Piasecznik - z siedzibą w Sądowie (8) • Przelewice (13) • Tetyń (9) • Turze - z siedzibą w Nieborowie (19) • Wierzbno (17)
Stargardzki	Stargard Szcz.	5	11	80	miasto Chociwel • miasto Dobrzany • miasto Ińsko • miasto Stargard Szczeciński • miasto Suchań • Bytowo - z siedzibą w Krzemieniu (6) • Dąbrowa (10) • Długie (8) • Kania - z siedzibą w Karkowie (7) • Klępino (10) • Marianowo (7) • Mielno Stargardzkie - z siedzibą w Ciemniku (2) • Nosowo - z siedzibą w Ognicy (8) • Pęzino (7) • Słodkowo (10) • Storkowo (5)
Szczecin miasto	Szczecin	1	0	0	miasto Szczecin
Szczeciński	Szczecin	2	5	41	miasto Nowe Warpno • miasto Police • Dobra (8) • Dołuje (8) • Jasienica (12) • Kołbaskowo - dawn. Kolbaczewo (9) • Tanowo (4)
Woliński	Świnoujście	3	3	30	miasto Międzyzdroje • miasto Świnoujście • miasto Wolin • Dargobądz (14) • Kołczewo (12) • Przytór (4)

[edytuj] Województwo warszawskie z miastem wydzielonym Warszawa

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Miasto wydzielone Warszawa - 1.VII 1952 r.
Warszawa miasto	Warszawa	1	0	0	miasto Warszawa
Województwo warszawskie - 1.VII 1952 r.
Ciechanowski	Ciechanów	1	10	274	miasto Ciechanów • Bartołdy (19) • Gołymin (26) • Grudusk (24) • Krasne (23) • Młock (25) • Nużewo (33) • Ojrzeń (28) • Opinogóra (24) • Regimin (41) • Sońsk (31)
Garwoliński	Garwolin	2	19	338	miasto Garwolin • miasto Żelechów • Górzno (29) • Irena - wiejska, obecnie Dęblin (15) • Kłoczew (29) • Łaskarzew (18) • Łaskarzew Osada - osada (0) • Maciejowice (15) • Miastków (20) • Osieck (15) • Parysów (17) • Podłęż (11) • Ryki (24) • Sobienie-Jeziory (25) • Sobolew (20) • Stężyca (13) • Trojanów (21) • Ułęż (16) • Wilga (15) • Wola Rębkowska (16) • Żelechów (19)
Gostyniński	Gostynin	2	11	254	miasto Gostynin • miasto Gąbin • Czermno (12) • Dobrzyków (19) • Duninów (22) • Lucień (24) • Łąck (24) • Pacyna (35) • Rataje (31) • Sanniki (9) • Skrzany (15) • Słubice (19) • Szczawin (44)
Grodzisko-Mazowiecki	Grodzisk Maz.	2	7	207	miasto Grodzisk Mazowiecki • miasto Mszczonów • Grodzisk (36) • Guzów (17) • Kaski (25) • Piekary (39) • Radziejowice (35) • Skuły (37) • Żyrardów-Wiskitki (18)
Grójecki	Grójec	3	15	422	miasto Grójec • miasto Mogielnica • miasto Warka • Belsk (29) • Błędów (33) • Borowe (19) • Drwalew (42) • Jasieniec (29) • Kobylin (37) • Komorniki (39) • Konary (14) • Konie (41) • Lechanice (20) • Lipie (24) • Nowa Wieś (21) • Promna (27) • Rososz (24) • Rykały (23)
Makowski	Maków Maz.	2	8	248	miasto Maków Mazowiecki • miasto Różan • Karniewo (37) • Krasnosielc (33) • Perzanowo (27) • Płoniawy (39) • Sielc (27) • Sieluń (27) • Smrock (24) • Sypniewo (34)
Miejsko-uzdrowiskowy Otwock (od 1.VII 1952)	Otwock	1	8*	0*	miasto Otwock • Celestynów (0) • Halinów (0) • Józefów (0) • Karczew (0) • Ostrowiec (0) • Sulejówek (0) • Wiązowna (0) • Wesoła (0) * Uwaga! Gminy powiatu miejsko-uzdrowiskowgo uznawane były za dzielnice i nie dzieliły się na gromady
Miński	Mińsk Maz.	2	15	312	miasto Kałuszyn • miasto Mińsk Mazowiecki • Cegłów (12) • Chrościce (24) • Dębe Wielkie (21) • Glinianka (28) • Iwowe (9) • Jakubów (25) • Jeruzal (11) • Kołbiel (20) • Kuflew (18) • Latowicz (2) • Mińsk (39) • Rudzienko (38) • Siennica (30) • Stanisławów (22) • Wielgolas (13)
Mławski	Mława	1	14	270	miasto Mława • Dąbrowa (19) • Dębsk (26) • Kosiny (11) • Mława - wiejska (22) • Mostowo (20) • Niechłonin (11) • Ratowo (12) • Rozwozin (25) • Stupsk (22) • Szczepkowo (24) • Turza (21) • Unierzyż (20) • Zielona (19) • Zieluń (18)
Nowodworski (od 1.VII 1952)	Nowy Dwór Maz.	4	12	184	miasto Legionowo • miasto Nowy Dwór Mazowiecki • miasto Serock • miasto Zakroczym • Cząstków (17) • Jabłonna (5) • Janówek (13) • Kampinos (18) • Kazuń (25) • Leoncin (23) • Łomianki (8) • Modlin (8) • Nieporęt (14) • Pomiechówek (13) • Skrzeszew (11) • Zegrze (29) - samo Zegrze należało do gminy Nieporęt
Ostrołęcki	Ostrołęka	1	9	238	miasto Ostrołęka • Czarnia (11) • Czerwin (30) • Durlasy (19) • Goworowo (42) • Kadzidło (24) • Myszyniec (19) • Piski (22) • Rzekuń (40) • Troszyn (31)
Ostrowski	Ostrów Maz.	2	11	309	miasto Brok • miasto Ostrów Mazowiecka • Boguty (27) • Brańszczyk (18) • Długosiodło (41) • Jasienica (19) • Komorowo (52) • Nur (16) • Orło (22) • Poręba (17) • Szulborze-Koty (36) • Warchoły (27) • Zaręby Kościelne (34)
Piaseczyński (od 1.VII 1952)	Piaseczno	3	10	174	miasto Góra Kalwaria • miasto Piaseczno • miasto Skolimów-Konstancin • Czersk (16) • Falenty (15) • Głosków (17) • Jazgarzew (15) • Jeziorna (30) • Kąty (15) • Lesznowola (14) • Mroków (15) • Sobików (14) • Wola Wągrodzka (23)
Płock miasto	Płock	1	0	0	miasto Płock
Płocki	Płock	1	15	378	miasto Wyszogród • Biała (37) • Bielino (12) • Bielsk (30) • Bodzanów (27) • Brudzeń (31) • Drobia (literówka?) (35) • Lelice (16) • Łubki (17) • Majki (25) • Mała Wieś (26) • Miszewo Murowane (23) • Rębowo (12) • Rogozino (29) • Staroźreby (33) • Zągoty (25)
Płoński	Płońsk	1	12	336	miasto Płońsk • Cieksyn (25) • Modzele (29) • Naruszewo (41) • Sarbiewo (38) • Sarnowo (21) • Sielec (24) • Sochocin (38) • Strożęcin (29) • Szumlin (23) • Wójty Zamoście (21) • Wychodź (20) • Załuski (27)
Pruszkowski (od 1.VII 1952)	Pruszków	5	10	159	miasto Błonie • miasto Brwinów • miasto Czechowice • miasto Milanówek • miasto Piastów • Babice Stare (12) • Helenów (21) • Izabelin (11) • Michałowice (10) • Nadarzyn (11) • Ożarów (17) • Pass (26) • Podkowa Leśna - wiejska (3) • Radzików (32) • Zaborów (32)
Pruszków miasto	Pruszków	1	0	0	miasto Pruszków
Przasnyski	Przasnysz	2	10	169	miasto Chorzele • miasto Przasnysz • Baranowo (23) • Chojnowo (21) • Duczymin (10) • Dzierzgowo (24) • Janowo (6) • Jednorożec (13) • Karwacz (19) • Krzynowłoga Mała (26) • Krzynowłoga Wielka (14) • Zaręby (13)
Pułtuski	Pułtusk	3	10	329	miasto Nasielsk • miasto Pułtusk • miasto Wyszków • Gołębie (41) • Gzowo (34) • Kleszewo (16) • Kozłowo (38) • Nasielsk (47) • Obryte (43) • Somianka (26) • Winnica (33) • Wyszków (15) • Zatory (28)
Siedlce miasto	Siedlce	1	0	0	miasto Siedlce
Siedlecki	Siedlce	2	22	394	miasto Łosice • miasto Mordy • Czuryły (19) • Domanice (19) • Górki (14) • Huszlew (19) • Kornica (9) • Królowa Niwa (19) • Krześlin (14) • Łysów (9) • Niwiski (21) • Olszanka (12) • Przesmyki (14) • Sarnaki (25) • Skórzec (21) • Skupie (21) • Stara Wieś (20) • Stok Ruski (22) • Świniarów (21) • Tarków (24) • Wiśniew (19) • Wodynie (20) • Zbuczyn (15) • Żeliszew (17)
Sierpecki	Sierpc	3	13	275	miasto Raciąż • miasto Sierpc • miasto Żuromin • Białyszewo (29) • Bieżuń (21) • Borkowo (18) • Gójsk (19) • Gradzanowo (15) • Gutkowo (18) • Kosemin (19) • Koziebrody (21) • Lisewo (41) • Raciąż (21) • Rościszewo (24) • Stawiszyn (16) • Żuromin (13)
Sochaczewski	Sochaczew	1	8	262	miasto Sochaczew • Chodaków (48) • Iłów (49) • Kozłów Biskupi (34) • Łazy (30) • Młodzieszyn (16) • Rybno (34) • Szymanów (36) • Tułowice (15)
Sokołowski	Sokołów Podl.	1	12	252	miasto Sokołów Podlaski • Chruszczewka (18) • Grochów (14) • Jabłonna (26) • Korczew (16) • Kosów (20) • Kowiesy (16) • Kudelczyn (20) • Olszew (16) • Repki (21) • Sabnie (25) • Sterdyń (33) • Wyrozęby (27)
Węgrowski	Węgrów	1	14	239	miasto Węgrów • Borze (28) • Grębków (19) • Jaczew (15) • Korytnica (14) • Łochów (26) • Miedzna (14) • Ossówno (20) • Prostyń (9) • Ruchna (10) • Sadowne (17) • Sinołęka (19) • Stara Wieś (17) • Stoczek (14) • Wyszków (17)
Wołomiński (do 1.VII 1952 radzymiński)	Wołomin (do 1.VII 1952 Radzymin)	3	16	225	miasto Radzymin • miasto Rembertów • miasto Wołomin • Dąbrówka (23) • Jadów (17) • Kamieńczyk (8) • Klembów (16) • Kobyłka - wiejska (13) • Marki - wiejska (3) • Międzyleś (22) • Okuniew (7) • Pustelnik (9) • Radzymin (19) • Ręczaje (24) • Strachówka (15) • Tłuszcz (16) • Zabrodzie (27) • Ząbki - wiejska (2) • Zielonka - wiejska (4)
Żyrardów miasto	Żyrardów	1	0	0	miasto Żyrardów

[edytuj] Województwo wrocławskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo wrocławskie - 1.VII 1952 r.
Bolesławiecki	Bolesławiec	2	7	72	miasto Bolesławiec • miasto Nowogrodziec • Czerna (7) • Gromadka (10) • Kraszowice (12) • Milików (6) • Osiecznica (10) • Trzebień (15) • Warta Bolesławiecka (12)
Bystrzycki	Bystrzyca Kł.	3	10	86	miasto Bystrzyca Kłodzka • miasto Lądek Zdrój • miasto Międzylesie • Długopole Zdrój (6) • Domaszków (4) • Gorzanów (9) • Idzików (6) • Lądek Zdrój (11) • Międzylesie (17) • Stara Bystrzyca (10) • Stary Waliszów (4) • Stronie Śląskie (15) • Wilkanów (4)
Dzierżoniowski	Dzierżoniów	3	8	42	miasto Bielawa • miasto Dzierżoniów • miasto Niemcza • Jordanów Śląski (7) • Łagiewniki (8) • Nowizna (7) • Owiesno (3) • Pieszyce - wiejska (4) • Piława Górna - wiejska (6) • Roztocznik (4) • Słupice (3)
Górowski	Góra	1	7	115	miasto Góra • Czernina (10) • Góra (15) • Luboszyce (18) • Psary (17) • Rudna Wielka (19) • Siciny (16) • Wąsosz (20)
Jaworski	Jawor	2	7	73	miasto Bolków • miasto Jawor • Dobromierz (10) • Kaczorów (12) • Mściwojów (17) • Paszowice (11) • Piotrowice (6) • Słup (9) • Wierzchosławice (12)
Jelenia Góra miasto	Jelenia Góra	1	0	0	miasto Jelenia Góra
Jeleniogórski	Jelenia Góra	2	10	54	miasto Cieplice Śląskie Zdrój • miasto Kowary • Janowice Wielkie (7) • Jeżów Sudecki (4) • Karpacz - wiejska (7) • Karpniki (7) • Łomnica (6) • Piechowice - wiejska (5) • Siedlęcin (5) • Sobieszów (6) • Stara Kamienica (7) • Szklarska Poręba - osada (0)
Kamiennogórski	Kamienna Góra	2	10	45	miasto Kamienna Góra • miasto Lubawka • Błażkowa (7) • Chełmsko Śląskie (5) • Czarny Bór (4) • Gorzeszów (4) • Krzeszów (4) • Leszczyniec (3) • Marciszów (3) • Miszkowice (6) • Pisarzowice (4) • Sędzisław (5)
Kłodzki	Kłodzko	6	9	94	miasto Duszniki Zdrój • miasto Kłodzko • miasto Kudowa Zdrój • miasto Nowa Ruda • miasto Polanica Zdrój • miasto Radków • Bożków (8) • Kłodzko (18) • Krosnowice (7) • Lewin Kłodzki (17) • Ludwikowice Kłodzkie (8) • Nowa Ruda (7) • Polanica Zdrój - wiejska (10) • Radków (12) • Szczytna (7)
Legnica miasto	Legnica	1	0	0	miasto Legnica
Legnicki	Legnica	1	7	100	miasto Prochowice • Grzymalin (12) • Krotoszyce (17) • Kunice (14) • Legnickie Pole (13) • Prochowice (11) • Ruja (16) • Wądroże Wielkie (17)
Lubański	Lubań	1	12	72	miasto Lubań • Biedrzychowice (11) • Kościelnik (6) • Leśna (5) • Miedziane (6) • Olszyna (5) • Pobiedna (5) • Siekierczyn (6) • Sulików (5) • Uniegoszcz (5) • Zalipie Dolne (6) • Zaręba (5) • Zawidów - wiejska (7)
Lubiński	Lubin	2	8	63	miasto Chocianów • miasto Lubin • Chocianowiec (7) • Księginice (10) • Miłoradzice (9) • Parchów (5) • Rudna (7) • Rynarcice (9) • Szklary Górne (7) • Zimna Woda (9)
Lwówecki	Lwówek Śl.	6	11	84	miasto Gryfów Śląski • miasto Lubomierz • miasto Lwówek Śląski • miasto Mirsk • miasto Świeradów Zdrój • miasto Wleń • Bystrzyca (13) • Łupki (8) • Milęcice (5) • Pławna (8) • Przecznica (8) • Radłówka (7) • Rębiszów (8) • Rząsiny (3) • Sobota (7) • Ubocze (7) • Zbylutów (10)
Milicki	Milicz	2	8	120	miasto Milicz • miasto Żmigród • Cieszków (17) • Gądkowice (18) • Krośnice (15) • Milicz (18) • Prusice (11) • Sułów (17) • Żmigród (14) • Żmigródek (10)
Oleśnicki	Oleśnica	2	8	104	miasto Bierutów • miasto Oleśnica • Brzezia Łąka (15) • Dobroszyce (10) • Jenkowice (14) • Miłocice (17) • Sokołowice (11) • Solniki Wielkie (17) • Wabienice (13) • Zakrzów (7) - sam Zakrzów od 1951 nie wchodził w skład gminy (dzielnica Wrocławia)
Oławski	Oława	1	10	89	miasto Oława • Bystrzyca (5) • Domaniów (12) • Godzikowice (9) • Jelcz (6) • Kurów (11) • Laskowice Oławskie (8) • Marcinkowice (8) • Oleśnica Mała (10) • Polwica (10) • Wierzbno (10)
Strzeliński	Strzelin	2	13	113	miasto Strzelin • miasto Wiązów • Borek Strzeliński (8) • Borów (15) • Głęboka (8) • Gnojna (5) • Kondratowice (7) • Kowalów (9) • Krzywina (5) • Kuropatnik (7) • Nowolesie (10) • Prusy (10) • Przeworno (7) • Wąwolnica (13) • Zielenice (9)
Sycowski	Syców	3	5	47	miasto Międzybórz • miasto Syców • miasto Twardogóra • Dziadowa Kłoda (9) • Kuźnica Czeszycka (8) • Międzybórz (12) • Twardogóra (10) • Wojciechowo Wielkie (8)
Średzki	Środa Śl.	1	8	115	miasto Środa Śląska • Bukówek (16) • Kostomłoty (16) • Lutynia (13) • Malczyce (13) • Mrozów (15) • Przedmoście (12) • Rakoszyce (15) • Udanin (15)
Świdnica miasto	Świdnica	1	0	0	miasto Świdnica
Świdnicki	Świdnica	2	9	104	miasto Strzegom • miasto Świebodzice • Bojanice (11) • Domanice (12) • Goczałków (12) • Jaworzyna Śląska (13) • Marcinowice (13) • Pszenno (13) • Słotwina (8) • Stanowice (12) • Żarów (10)
Trzebnicki	Trzebnica	2	7	109	miasto Oborniki Śląskie • miasto Trzebnica • Czeszów (8) • Oborniki Śląskie (16) • Skarszyn (17) • Skokowa (13) • Trzebnica (21) • Wisznia Mała (17) • Zawonia (17)
Wałbrzych miasto	Wałbrzych	1	0	0	miasto Wałbrzych
Wałbrzyski	Wałbrzych	3	7	32	miasto Boguszów • miasto Mieroszów • miasto Szczawno Zdrój • Głuszyca (6) • Gorce (3) • Jedlina Zdrój - wiejska (7) • Kuźnice Świdnickie (4) • Pełcznica - osada (0) • Stare Bogaczowice (5) • Walim (7)
Wołowski	Wołów	2	7	32	miasto Ścinawa • miasto Wołów • Brzeg Dolny (10) • Chobienia (10) • Krzelów (15) • Mojęcice (13) • Ścinawa (10) • Wińsko (12) • Wołów (12)
Wrocław miasto	Wrocław	1	0	0	miasto Wrocław
Wrocławski	Wrocław	2	8	46	miasto Kąty Wrocławskie • miasto Sobótka • Gniechowice (22) • Kąty Wrocławskie (24) • Smolec (18) • Sobótka (21) • Św. Katarzyna (15) • Widawa (5) • Wojnów (13) - sam Wojnów od 1951 nie wchodził w skład gminy (dzielnica Wrocławia) • Żórawina (28)
Ząbkowicki	Ząbkowice Śl.	3	9	99	miasto Ząbkowice Śląskie • miasto Ziębice • miasto Złoty Stok • Bardo (10) • Henryków (17) • Kamieniec Ząbkowicki (8) • Lubnów (8) • Mąkolno (8) • Nieszków (11) • Sadlno (10) • Stoszowice (9) • Zwrócona (18)
Zgorzelecki	Zgorzelec	2	7	67	miasto Bogatynia • miasto Zgorzelec • Dłużyna Dolna (8) • Działoszyn (14) • Jerzmanki (15) • Opolno Zdrój (11) • Pieńsk (7) • Ruszów (8) • Węgliniec (4)
Złotoryjski	Złotoryja	2	9	72	miasto Chojnów • miasto Złotoryja • Chojnów (8) • Krzywa (10) • Nowy Kościół (7) • Pielgrzymka (9) • Rząśnik (5) • Strupice (9) • Świerzawa (7) • Zagrodno (9) • Złotoryja (8)

[edytuj] Województwo zielonogórskie

Powiat	Siedziba powiatu	Liczba miast	Liczba gmin	Liczba gromad	Miasta (wytłuszczone) i gminy (z liczbą gromad w nawiasach)
Województwo zielonogórskie - 1.VII 1952 r.
Głogowski	Głogów	3	9	128	miasto Bytom Odrzański • miasto Głogów • miasto Sława • Białołęka (8) • Bytom Odrzański (17) • Gaworzyce (15) • Grębocice (13) • Jakubów ¹ (13) • Kotla (18) • Nosocice (17) • Polkowice (14) • Sława (13) ¹) Według Dz. Urz. Woj. Rady Narodowej w Zielonej Górze (nr 8 - 1951 r.) gmina nosi nazwę Radwanice
Gorzowski	Gorzów Wlkp.	2	7	94	miasto Kostrzyn • miasto Witnica • Bogdaniec (20) • Kłodawa (7) • Lipki Wielkie (11) • Lubiszyn (10) • Santok (11) • Witnica (14) • Zieleniec (21)
Gorzów Wlkp. miasto	Gorzów Wlkp.	1	0	0	miasto Gorzów Wielkopolski
Gubiński	Gubin	1	5	57	miasto Gubin • Biecz (9) • Czarnowice (13) • Markosice (15) • Pole (10) • Wałowice (10)
Kożuchowski	Kożuchów	3	5	43	miasto Kożuchów • miasto Nowa Sól • miasto Nowe Miasteczko • Borów (8) • Broniszów (10) • Lipiny (4) • Nowogród Bobrzański (10) • Wrociszów (11)
Krośnieński	Krosno Odrz.	1	10	91	miasto Krosno Odrzańskie • Bobrowice (12) • Bytnica (7) • Dąbie (12) • Górzyn (5) • Korczyców (17) • Kosierz (7) • Krosno Odrzańskie (10) • Nietkowice (8) • Toporów (4) • Wężyska (9)
Międzyrzecki	Międzyrzecz	3	7	47	miasto Międzyrzecz • miasto Trzciel • miasto Zbąszynek • Brójce (7) • Dąbrówka Wielkopolska (8) • Kaława (6) • Kursko (5) • Międzyrzecz (9) • Pszczew (5) • Trzciel (7)
Rzepiński	Słubice	4	8	65	miasto Cybinka • miasto Ośno • miasto Rzepin • miasto Słubice • Boczów (10) • Cybinka (10) • Gądków Wielki (6) • Górzyca (8) • Kowalów (8) • Ośno (9) • Rzepin (6) • Słubice (8)
Skwierzyński	Skwierzyna	1	4	35	miasto Skwierzyna • Bledzew (8) • Krobielewko (8) • Przytoczna (11) • Skwierzyna (8)
Strzelecki	Strzelce Kraj.	3	9	94	miasto Dobiegniew • miasto Drezdenko • miasto Strzelce Krajeńskie • Bobrówko (10) • Gościm (10) • Niegosław (11) • Nowe Drezdenko (9) • Ogardy (8) • Słonów (13) • Stare Kurowo (12) • Trzebicz (7) • Zwierzyn (14)
Sulechowski	Sulechów	3	8	53	miasto Babimost • miasto Kargowa • miasto Sulechów • Babimost (6) • Bojadła (6) • Cigacice (6) • Ciosaniec (9) • Kargowa (8) • Kolsko (5) • Krężoły (7) • Trzebiechów (6)
Sulęciński	Sulęcin	1	8	67	miasto Sulęcin • Kołczyn (9) • Krzeszyce (13) • Lubniewice (6) • Łagów (6) • Słońsk (11) • Sulęcin (8) • Torzym (7) • Wielowieś (7)
Szprotawski	Szprotawa	1	6	35	miasto Szprotawa • Borowina (5) • Leszno Górne (4) • Małomice (4) • Niegosławice (8) • Przemków (7) • Szprotawa (7)
Świebodziński	Świebodzin	1	10	57	miasto Świebodzin • Jordanowo (4) • Kije (7) • Lubrza (6) • Ołobok (6) • Rosin (5) • Rzeczyca (4) • Skąpe (5) • Smardzewo (7) • Szczaniec (5) • Wilkowo (8)
Wschowski	Wschowa	2	2	22	miasto Szlichtyngowa • miasto Wschowa • Wschowa-Południe (12) • Wschowa-Północ (10)
Zielona Góra miasto	Zielona Góra	1	0	0	miasto Zielona Góra
Zielonogórski	Zielona Góra	0	7	44	Czerwieńsk (5) • Otyń (5) • Płoty (8) • Racula (8) • Świdnica (6) • Zabór (7) • Zawada (5)
Żagański	Żagań	1	5	48	miasto Żagań • Brzeźnica (10) • Dzietrzychowice (11) • Iłowa (9) • Świętoszów (7) • Witoszyn (11)
Żarski	Żary	3	8	149	miasto Jasień • miasto Lubsko • miasto Żary • Brody (16) • Jaryszów (21) • Kadłubia (15) • Niwica (21) • Olbrachtów (19) • Przewóz (13) • Tuplice (20) • Zabłocie (24)

[edytuj] Źródła

• Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., Polska Rzeczpospolita Ludowa, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa, ul Wawelska 1/3, 1952

• Dziennik Ustaw - rok 1950, nr 28, poz. 255 - Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa (REFORMA).

• Dziennik Ustaw - rok 1950, nr 28, poz. 260 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 czerwca 1950 r. w sprawie utworzenia powiatów miejskich z miast: Zielona Góra w województwie poznańskim, Rzeszów w województwie rzeszowskim i Koszalin w województwie szczecińskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1950, nr 57, poz. 507 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1950 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego z obszaru miasta Rybnika i zmiany jego granic.

• Dziennik Ustaw - rok 1950, nr 57, poz. 510 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 14 grudnia 1950 r. w sprawie zmiany granic powiatów babimojskiego, świebodzińskiego i zielonogórskiego oraz zmiany nazwy powiatu babimojskiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1950, nr 58, poz. 531 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1950 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Bielsko-Biała, zmiany granic powiatów: cieszyńskiego, wadowickiego i żywieckiego, zniesienia powiatu bialskiego i utworzenia powiatu oświęcimskiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1951, nr 18, poz. 147 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 marca 1951 r. w sprawie zniesienia i zmiany granic niektórych powiatów oraz utworzenia i zmiany granic niektórych miast, stanowiących powiaty miejskie w województwie katowickim.

• Dziennik Ustaw - rok 1951, nr 20, poz. 161 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 31 marca 1951 r. w sprawie utworzenia powiatów miejskich z obszarów niektórych miast.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 35, poz. 270 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 czerwca 1951 r. w sprawie zmiany nazwy powiatu morskiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1951, nr 60, poz. 412 - Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1951 r. w sprawie zmiany siedzib i nazw niektórych gmin w powiatach hrubieszowskim i tomaszowskim, w województwie lubelskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1951, nr 65, poz. 446 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1951 r. w sprawie utworzenia powiatu ustrzyckiego w województwie rzeszowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1952, nr 17, poz. 102 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 1952 r. w sprawie utworzenia powiatu siemiatyckiego oraz zmiany granic powiatu wysokomazowieckiego w województwie białostockim.

• Dziennik Ustaw - rok 1952, nr 19, poz. 118 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie utworzenia powiatów miejskich: Starachowice w województwie kieleckim, Tczew w województwie gdańskim i Zamość w województwie lubelskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1952, nr 20, poz. 132 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 kwietnia 1952 r. w sprawie utworzenia powiatu kłobuckiego w województwie katowickim.

• Dziennik Ustaw - rok 1952, nr 27, poz. 185 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 3 maja 1952 r. w sprawie zniesienia powiatu warszawskiego, utworzenia powiatów piaseczyńskiego, pruszkowskiego, nowodworskiego i miejsko-uzdrowiskowego Otwock oraz zmiany granic, siedziby i nazwy powiatu radzymińskiego w województwie warszawskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 13, poz. 51 - Dekret z dnia 7 marca 1953 r. o przemianowaniu miasta Katowice na miasto Stalinogród i województwa katowickiego na województwo stalinogrodzkie.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 23, poz. 95 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 kwietnia 1953 r. w sprawie przeniesienia siedziby Powiatowej Rady Narodowej z Kożuchowa do Nowej Soli i zmiany nazwy powiatu kożuchowskiego na nowosolski w województwie zielonogórskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 35, poz. 147 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 lipca 1953 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Stalowa Wola w województwie rzeszowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 41, poz. 184 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 sierpnia 1953 r. w sprawie utworzenia powiatu nowodworsko-gdańskiego w województwie gdańskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 41, poz. 192 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 sierpnia 1953 r. w sprawie utworzenia powiatu hajnowskiego w województwie białostockim.

• Dziennik Ustaw - rok 1953, nr 51, poz. 255 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 1953 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Skarżysko-Kamienna w województwie kieleckim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 6, poz. 15 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 października 1953 r. w sprawie zmiany granic powiatów białostockiego i sokólskiego, utworzenia powiatu monieckiego oraz zmiany granic miasta Białegostoku w województwie białostockim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 232 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu łapskiego w województwie białostockim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 233 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu zambrowskiego w województwie białostockim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 234 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu puckiego w województwie gdańskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 235 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu staszowskiego w województwie kieleckim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 236 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu szydłowieckiego w województwie kieleckim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 237 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu zwoleńskiego w województwie kieleckim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 238 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu świdwińskiego w województwie koszalińskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 239 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu proszowickiego w województwie krakowskim oraz zmiany granic województw krakowskiego i kieleckiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 240 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu opolsko-lubelskiego w województwie lubelskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 241 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu parczewskiego w województwie lubelskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 242 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu wieruszowskiego w województwie łódzkim i zmiany granic województw poznańskiego i łódzkiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 243 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu ostrzeszowskiego w województwie poznańskim oraz zmiany granic województw łódzkiego i poznańskiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 244 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu radymniańskiego w województwie rzeszowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 245 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu strzyżowskiego w województwie rzeszowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 246 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu tyskiego w województwie stalinogrodzkim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 247 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu wodzisławskiego w województwie stalinogrodzkim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 248 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu goleniowskiego w województwie szczecińskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 249 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu noworudzkiego w województwie wrocławskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1954, nr 49, poz. 250 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 11 sierpnia 1954 r. w sprawie utworzenia powiatu lubskiego w województwie zielonogórskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 282 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: łosickiego, ryckiego, wyszkowskiego, żuromińskiego i zmiany granic niektórych powiatów w województwie warszawskim oraz w sprawie zmiany granic województw: bydgoskiego, olsztyńskiego, warszawskiego i lubelskiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 283 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów leżajskiego i ropczyckiego oraz zmiany granic niektórych powiatów w województwie rzeszowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 284 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów pleszewskiego i słupeckiego oraz zmiany granic niektórych powiatów w województwie poznańskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 285 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatu krapkowickiego w województwie opolskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 286 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: bełchatowskiego, pajęczańskiego, poddębickiego i zmiany granic niektórych powiatów w województwie łódzkim oraz w sprawie zmiany granic województw poznańskiego i łódzkiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 287 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatu suskiego w województwie krakowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 288 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: białobrzeskiego, chmielnickiego, kazimierskiego, lipskiego, przysuskiego i zmiany granic niektórych powiatów w województwie kieleckim oraz w sprawie zmiany granic województw warszawskiego i kieleckiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 289 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów golubsko-dobrzańskiego i radziejowskiego oraz zmiany granic niektórych powiatów w województwie bydgoskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 290 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów dąbrowskiego i sejneńskiego oraz zmiany granic powiatów łapskiego i białostockiego w województwie białostockim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 291 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Tychy w województwie stalinogrodzkim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 45, poz. 296 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatów: bełżyckiego, bychawskiego i janowskiego oraz zmiany granic niektórych powiatów w województwie lubelskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1955, nr 44, poz. 297 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 12 listopada 1955 r. w sprawie utworzenia powiatu myszkowskiego w województwie stalinogrodzkim oraz zmiany granic województw: krakowskiego, opolskiego i stalinogrodzkiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1956, nr 7, poz. 33 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 marca 1956 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Jaworzno w województwie krakowskim.

• Dziennik Ustaw - rok 1956, nr 23, poz. 105 - Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 25 maja 1956 r. w sprawie utworzenia powiatu miejskiego Zduńska Wola w województwie łódzkim.

• Dziennik Ustaw - rok 1956, nr 58, poz. 269 - Dekret z dnia 10 grudnia 1956 r. o przywróceniu nazwy miasta Katowice i województwa katowickiego.

• Dziennik Ustaw - rok 1957, nr 1, poz. 1 - Dekret z dnia 31 grudnia 1956 r. o wyłączeniu z województw miast: Krakowa, Poznania i Wrocławia oraz nadaniu miejskim radom narodowym tych miast uprawnień wojewódzkich rad narodowych.

[edytuj] Zobacz też

• Podział administracyjny Polski 1999 >
• Podział administracyjny Polski 1975-1998
• Podział administracyjny Polski 1957-1975
• Podział administracyjny Polski 1944-1950
• podział administracyjny Polski 1944-1946
• Podział administracyjny Polski 1918-1945
• Podział administracyjny Polski 1837-1914
• Podział administracyjny Polski 1569-1795
• polska reforma administracyjna (1999)
• województwo
• powiat
• powiaty w Polsce
• Powiaty w Polsce od 1945
• umowa o zamianie granic (1951)
• powiat ustrzycki
• TERYT