Rad (pierwiastek)

Z Wikipedii

Fr - Ra - Ac Ba Ra   Układ okresowy
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.*	Rad, Ra, 88
Własności metaliczne	metal ziem alkalicznych
Grupa, okres, blok	2 (IIA), 7, s
Gęstość, twardość	5000 kg/m3, bd
Kolor	srebrzystobiały
Własności atomowe
Masa atomowa	226 u
Promień atomowy (obl.)	215 (bd) pm
Promień kowalencyjny	bd
Promień van der Waalsa	bd
Konfiguracja elektronowa	[Rn]7s²
e- na poziom energetyczny	2, 8, 18, 32, 18, 8, 2
Stopień utlenienia	2
Własności kwasowe tlenków	silnie zasadowe
Struktura krystaliczna	regularna przestrzennie centrowana
Własności fizyczne
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	973 K (700 °C)
Temperatura wrzenia	2010 K (1737°C)
Objętość molowa	41,09×10-6 m³/mol
Ciepło parowania	136,8 kJ/mol
Ciepło topnienia	37 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	327 Pa (527 K)
Prędkość dźwięku	bd
Pozostałe dane
Elektroujemność	0,89 (Pauling) 0,97 (Allred)
Ciepło właściwe	94 J/(kg*K)
Przewodność właściwa	1×106 S/m
Przewodność cieplna	18,6 W/(m*K)
I Potencjał jonizacyjny	509,3 kJ/mol
II Potencjał jonizacyjny	979 kJ/mol
III Potencjał jonizacyjny	3300 kJ/mol
IV Potencjał jonizacyjny	4400 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy*
izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 223Ra {syn.} 11,43 dni α 5,979 219Rn 224Ra {syn.} 3,66 dni α 5,789 220Rn 225Ra {syn.} 14,8 dni β- 0,357 225Ac 226Ra ślady 1600 lat β- 4,780 226Ac 228Ra {syn.} 6,7 lat β- 0,046 228Ac
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, użyte są jednostki SI i warunki normalne.
*Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu

Rad (Ra, łac. radium) - pierwiastek chemiczny z grupy metali ziem alkalicznych w układzie okresowym. Nazwa pochodzi od łacińskiego słowa radius oznaczającego promień.

Rad posiada 25 izotopów z przedziału mas izotopowych 213-230. Wszystkie jego izotopy są niestabilne. Najtrwalszy z nich jest izotop 226, który ma czas połowicznego rozpadu 1600 lat.

Rad został odkryty przez Marię Skłodowską-Curie i jej męża Piotra Curie. Jako datę tego odkrycia, zgodnie z zeszytem laboratoryjnym Marii, przyjmuje się rok 1898.

Rad występuje naturalnie w rudach uranu, w formie tlenku RaO i wodorotlenku Ra(OH)₂. W skorupie ziemskiej występuje w ilości ok. 6x10^-7 ppm.

Najważniejsze związki radu to sole Ra²⁺ (chlorek i węglan) które były używane w terapii nowotworowej i do produkcji farb luminescencyjnych. Obecnie rad nie jest już stosowany, ze względu na dużą radioaktywność, powodującą białaczkę u osób uczestniczących w produkcji soli radu.

Znaczenie biologiczne - rad nie posiada żadnej roli biologicznej. Jest obecny w kościach i tkankach ludzkich w ilości ok. 2x10^-9 ppm.

W formie czystej rad jest srebrzystym, lśniącym i miękkim metalem. Posiada silne własności promieniotwórcze. Jego własności chemiczne są zbliżone do magnezu. Reaguje stosunkowo powoli z tlenem atmosferycznym tworząc tlenek RaO i dość gwałtownie z wodą tworząc wodorotlenek Ra(OH)₂.

Sole radu barwią płomień na kolor karmazynowy.