Robert K. Merton (socjolog)
Z Wikipedii
Robert King Merton (ur. 4 lipca 1910 w Filadelfii, zm. 23 lutego 2003) - amerykański socjolog, przedstawiciel funkcjonalizmu, profesor Columbia University w Nowym Jorku. Był także członkiem zagranicznym Polskiej Akademii Nauk.
W latach 1932-1936 studiował na Uniwersytecie Harvarda, gdzie był studentem m. in. Pitirima Sorokina.
Jako funkcjonalista przeciwstawiał się konieczności budowania wielkich gmachów teoretycznych w socjologii, krytycznie odnosząc się np. do abstrakcyjnie ujętego funkcjonalizmu Talcotta Parsonsa, mało przydatnego dla socjologii empirycznej i przedwcześnie budowanego w stosunku do zastanej wiedzy na temat życia społecznego. W zamian zaproponował teorie średniego zasięgu, oferujące modele i uogólnienia dotyczące wyraźnie określonych pól danych empirycznych. Bazując na teoriach średniego zasięgu budował także ogólną teorię socjologiczną. Jego stanowisko opublikowane zostało zanim Parsons przedstawił swój schemat funkcjonalny, mimo to dla wielu socjologów odczytane to zostało jako atak na koncepcję Parsonsa.
Teorie średniego zasięgu, które skonstruował dotyczyły przede wszystkim:
- ról społecznych,
- grup odniesienia,
- dewiacji społecznej i anomii,
- biurokracji oraz
- samospełniających się i samodestrukcyjnych proroctw.
Wprowadził do socjologii także szereg pojęć takich jak eufunkcja i dysfunkcja, funkcje jawne i ukryte, względne upośledzenie. Znaczną uwagę poświęcił systemowi normatywnemu w grupie społecznej, dokonując jednocześnie szerokiej typologii grup społecznych i metod adaptacji. Zajmował się także socjologią nauki i metodologią.
[edytuj] Ważniejsze dzieła Mertona
- Social Theory and Social Structure (1949),
- On the Shoulders of Giants: A Shandean Postsript (1965)
- The Sociology of Science (1973),
- Sociological Ambivalence and Other Essays (1976).
- On Social Structure and Science
Jego syn - Robert C. Merton jest znanym ekonomistą - laureatem Nagrody Nobla z tej dziedziny.
