Ruch robotniczy
Z Wikipedii
Ruch robotniczy - ruch polityczno-społeczny stawiający sobie za cel obronę interesów robotników i ochrone ich praw. Powstał w wraz z rozwojem kapitalizmu i demokratyzacją społeczeństw w XIX wieku. Pierwszym ruchem o charakterze robotniczym był luddyzm - ruch burzycieli maszyn przemysłowych. Z czasem powstał ruch związkowy ( np. brytyjskie Trade Unions) oraz - bazujący głównie na robotnikach - ruch socjalistyczny. Encyklika Leona XIII Rerum Novarum dała początek chrześcijańsko - demokratycznej frakcji ruchu robotniczego. Istniały też frakcje ruchu robotniczego o charakterze anarchistycznym. Z czasem o prawa robotników zaczęli się upominać także konserwatyści (Otto von Bismarck, Action français). W czasie pierwszej wojny światowej ruch robotniczy podzielił się - większość socjalistów opowiedziała się przeciw udziałowi ich krajów w wojnie (wyjątek stanowili Niemcy) - a pod koniec wojny jego lewicowa część stała się siłą przewodnią wielu rewolucji z których najbardziej redykalny charakter miała rewolucja bolszewicka w Rosji. W okresie miezywojennym ruch robotniczy reprezentował wiele nurtów politycznych i ideologicznych cechy ruchu robotniczego miał m.in. faszyzm. Wraz z wielkim kryzysem gospodarczym początku lat 30. ruch ten uległ znacznej radykalizacji, co stał się jedną z przyczyn wybuchu wojny domowej w Hiszpanii. W czasie drugiej wojny światowej ruch robotniczy stał się podstawą dla ruchu oporu w wielu krajach okupowanej Europy. Po wojnie udział socjalistów i chrześcijańskich demokratów we władzach państw Europy Zachodniej znacząco polepszył położenie klasy robotniczej. W Hiszpanii podobna rolę odegrał tzw. hiszpański cud gospodarczy zainicjowany przez tzw. technokratów. W państwach bloku wschodniego zlikwidowano niezależny ruch robotniczy zastępując go organizacjami uległymi wobec reżimu. Rok 1980 przyniosł powstanie Solidarności - ruchu związkowego stawiającego sobie za cel najpierw obronę praw i wolności obywatelskich a później obalenie systemu komunistycznego w Europie i na świecie. W Wielkiej Brytanii ruch rotniczy zwalczał wolnorynkowe zapędy Margaret Thatcher. Wraz z zanikiem tradycyjnych podziałów klasowych rola ruchu robotniczego spadła w dalszym ciągu jednak związki zawodowe są ważną siłą polityczną w większości państw demokratycznych, a partie socjalistyczne (które z czasem utraciły charakter partii robotniczych) zajmują kluczowe miejsce na scenie poltycznej większości państw Europy Zachodniej.
