Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie
Z Wikipedii
Samodzielna Grupa Operacyjna Polesie
Spis treści |
[edytuj] Geneza
W wyniku rozkazu ze Sztabu Naczelnego Wodza z 9 września dowódca Okręgu Korpusu Nr IX Brześć gen. bryg. Franciszek Kleeberg rozpoczął, głównie na bazie ośrodków zapasowych 20 i 30 DP, organizowanie obrony Polesia na linii rzek Muchawiec-Prypeć, od Brześcia po wschodnią granicę państwa, ze stanowiskiem dowodzenia w Pińsku.
Zadaniem "wojsk Obrony Polesia" było ubezpieczenie Frontu Północnego (odcinek Bugu od Brześcia do Hrubieszowa) przed głębokim obejściem od wschodu. Wypełniając je, podjęły walkę z nacierającym z północy niemieckim XIX KPanc (3 DPanc, 2 i 20 DPZmot oraz przydzielona do korpusu 10 DPanc): zgrupowanie "Brześć" broniło 14 - 16 września twierdzy brzeskiej (w nocy 16/17 września wycofało się w kierunku Terespola i straciło kontakt z resztą wojsk gen. Kleeberga), a zgrupowanie "Kobryń" 16-18 września walczyło na przedpolach Kobrynia.
[edytuj] Przebieg działań
Po agresji sowieckiej z 17 września gen. Kleeberg początkowo próbował wykonać rozkaz Naczelnego Wodza o przejściu polskich wojsk do Rumunii lub na Węgry i w tym celu wycofał swe oddziały w rejon Kowla, lecz 22 września, pozbawiony łączności z wyższymi dowództwami, zdecydował podjąć marsz z odsieczą dla okrążonej Warszawy.
27 września jego oddziały przeprawiły się przez Bug w rejonie Włodawy. 17 września w ich skład weszła Podlaska Brygada Kawalerii, 26 września nowoutworzone w rejonie Małoryty zgrupowanie "Brzoza", a 28 września Dywizja Kawalerii "Zaza". Tego dnia nastąpiła reorganizacja zgrupowania, które otrzymało nazwę SGO "Polesie" (wcześniej stosowano nazwy "Grupa Poleska" i "Grupa Operacyjna gen. Kleeberga"). 29 - 30 września stoczyło ono zwycięskie walki z oddziałami sowieckimi pod Jabłonią i Milanowem.
Wobec niedostatecznej ilości amunicji, jaką rozporządzała SGO "Polesie", gen. Kleeberg postawił, jako zadanie wstępne, marsz na Dęblin w celu opanowania Głównej Składnicy Uzbrojenia Nr 2 w Stawach k. Dęblina.
28 września do zgrupowania dotarła wiadomość o kapitulacji Warszawy. W związku z tym dowódca SGO "Polesie" zdecydował się dalej przebijać na zachód i w oparciu o duże kompleksy leśne prowadzić działania partyzanckie. Od 2 października zgrupowanie toczyło walki w rejonie Kock - Radzyń - Łuków z niemieckim XIV KZmot (13 DPZmot i 29 DPZmot). Ostatni bój stoczony został 5 października pod Wolą Gułowską, w jego wyniku Brygada Kawalerii "Edward" wyszła na tyły, a 60 DP przełamała obronę lewego skrzydła 13 DPZmot. Mimo taktycznego zwycięstwa gen. Kleeberg postanowił kapitulować wskutek wyczerpania się amunicji. Rokowania kapitulacyjne zostały nawiązane po południu 5 października , wymiana ognia trwała do godz. 1.00 w nocy 6 października, ok. 2.00 parlamentariusze polscy przekazali uzgodniony akt kapitulacji, o 10.00 6 października rozpoczęło się składanie broni. Przed złożeniem broni żołnierzom odczytano pożegnalny rozkaz gen. Franciszka Kleeberga.
[edytuj] Skład
Według rozkazu z 11 września w skład zgrupowania miały wejść oddziały znajdujące się w obrębie OK IX:
- oddziały marszowe
- ośrodki zapasowe
- oddziały forteczne
- oddziały KOP
- bataliony wartownicze
- Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej.
14 września ustalił się następujący skład:
- zgrupowanie "Kobryń" (siedem batalionów piechoty) - dowódca płk Adam Epler
- zgrupowanie "Brześć" (pięć batalionów piechoty, dwie kompanie czołgów lekkich, dwa pociągi pancerne) - dowódca gen. bryg. Konstanty Plisowski
- zgrupowanie "Drohiczyn Poleski" (trzy bataliony piechoty) - dowódca ppłk Kazimierz Gorzkowski
- zgrupowanie "Jasiołda" (batalion piechoty) - dowódca mjr Ludwik Rau
- Flotylla Rzeczna Marynarki Wojennej.
Wskutek reorganizacji z 27 września w skład zgrupowania wchodziły:
- 50 Dywizja Piechoty "Brzoza" - dowódca płk Ottokar Brzoza-Brzezina
- 60 Dywizja Piechoty "Kobryń" - dowódca płk Adam Epler
- Dywizja Kawalerii "Zaza" - dowódca gen. bryg. Zygmunt Podhorski
- Podlaska Brygada Kawalerii - dowódca gen. bryg. Ludwik Kmicic-Skrzyński
- 13 Eskadra Obserwacyjna
- oddziały specjalne i służby.
30 września dołączyły jeszcze resztki 135 pp rez.
Wszystkie jednostki miały niepełne stany liczebne. Liczebność SGO "Polesie" wynosiła około 20.000 ludzi. Oddziały utrzymywały wysokie morale, żołnierze byli zaprawieni w bojach, szczególnie w 60 DP i w kawalerii.
