Socjologia nauki
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Socjologia nauki to jeden z działów szczegółowych socjologii. Jak ujął przedmiot zainteresowań tej nauki szczegółowej Paweł Rybicki : „Socjologia nauki nie ujmuje nauki w znaczeniu wytworów i systemów wiedzy, nie docieka bezpośrednio ich zawartości. Socjologia zajmuje się ludźmi uprawiającymi naukę, ich działalnością, stosunkami społecznymi, jakie zawiązują się miedzy ludźmi nauki w ramach ich działalności, wreszcie powiązaniem tych ludzi i ich ugrupowań z szerszą społecznością.”
Rybicki P., Elementy racjonalne i irracjonalne w strukturze autorytetu naukowego, w: Autorytet w nauce red. Rybicki P., Goćkowski J., Wrocław 1980, s. 28
Przedmiotem socjologii nauki jest według Roberta Mertona dynamiczna współzależność pomiędzy nauką jako trwałą działalnością społeczną, prowadzącą do powstawania wytworów kultury i cywilizacji, a strukturą społeczeństwa, w której ta nauka się rozwija. Tak ujęty zakres badawczy socjologii nauki zbliża ją przedmiotowo do socjologii wiedzy.
Badania empiryczne w ramach socjologii nauki przejawiają się także w analizach praktyk wśród społeczności naukowców, a także relacji między ludźmi a maszynami (np. popularna koncepcja actor network theory).
- Robert K. Merton Teoria socjologiczna i struktura społeczna.
[edytuj] ciąg dalszy rozważań Mertona
Według Mertona zadaniem nauki jest ułatwienie osiągnięcia uznanych celów. Socjologia nauki bowiem miała polepszać świat. Natomiast celem samej nauki było zrozumienie świata i gromadzenie o nim wiedzy. Kolejnym z zadań jest podnoszenie wartości czystej nauki, pojmowane jako obrona przeciw inwazji norm, które ograniczają możliwości potencjalnego rozwoju oraz zagrażają systematyczności i ciągłości badań naukowych jako wysoko cenionej działalności społecznej. Kryterium technologiczne pełni w nauce pozytywną funkcję społeczną, przede wszystkim poprzez coraz większe wygody i ułatwianie życia, płynące ze zdobyczy technologicznych, a tym samym z nauki, rodzą społeczną aprobatę badań naukowych.
Do socjologii nauki, możemy z pożytkiem zastosować maksymę Whiteheada: „Nauka, która się boi zapomnieć swoich twórców, jest zgubiona”.
Merton Robert, Teoria Socjologiczna i struktura społeczna. Warszawa, PWN, 1982 r.
[edytuj] Zadania nauki według Dziamskiego
Według Seweryna Dziamskiego „zadaniem nauki nie może być tylko dążenie do bezpośredniego zaspokojenia naturalnej potrzeby umysłu zmierzającego do uzyskania jedności wiedzy. Przedmiotem nauki jest bowiem analiza określonej dziedziny faktów, a zatem sfera zjawisk empirycznych. Nauka stwierdza tylko stosunki między zjawiskami, dając ich opis i wskazując ich wzajemne zdeterminowanie".
Z badań nad społeczną funkcją nauki, pod red. Kowalewski Z., Wrocław, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1974 r.
[edytuj] Socjologia naukowa wg Szczepańskiego
Według Słownika Pojęć "socjologia naukowa dąży do ścisłego obiektywnego ujmowania zjawisk, posługuje się terminami jednoznacznie określonymi, zmusza do obserwowania badanej rzeczywistości". Według Jana Szczepańskiego "socjologia naukowa opiera się na systematycznych badaniach, ma posługiwać się ustalonym aparatem pojęciowym na sprawdzalność hipotez i twierdzeń" Socjologią nauki Szczepański zasadniczo się nie zajmował, poza nielicznymi artykułami jak na przykład jego kilkustronicowa rozprawka w pracy zbiorowej Autorytet w nauce, napisanej pod redakcją P. Rybickiego i J. Goćkowskiego
zob, m.in.Jan Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa, PWN, 1972 r.
