Staszów

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°33'38" N 21°10'00" E50.5605556 21.1666667 (Staszów)

Staszów
Herb Staszowa
Województwo	świętokrzyskie
Powiat	staszowski
Gmina  - rodzaj	Staszów miejsko-wiejska
Założono	XIII wiek
Prawa miejskie	11 kwietnia 1525
Burmistrz	Andrzej Iskra
Powierzchnia	28,9 km²
Położenie	50° 33'38'' N 21° 10'00'' E
Wysokość	od 260 do 406 m n.p.m.
Liczba mieszkańców (2007)  - liczba ludności	15 600 [1]
Strefa numeracyjna (do 2005)	15 864
Kod pocztowy	28-200
Tablice rejestracyjne	TSZ
Położenie na mapie Polski Staszów
TERC10 (TERYT)	3263412074
Urząd miejski3 ul. Opatowska 31 28-200 Staszów tel. 15 864-20-14; faks 15 864-32-61 (e-mail)
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons
Strona internetowa miasta

Staszów to miasto w woj. świętokrzyskim, w powiecie staszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Staszów. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. tarnobrzeskiego. Miasto leży nad rzeką Czarną Staszowską.

Według danych z 2006, miasto miało 15 600 mieszkańców.

Herbem Staszowa jest herb szlachecki Korab.

Spis treści 1 Informacje ogólne 1.1 Powiat 1.2 Gmina 2 Pochodzenie nazwy miasta 3 Osiedla Staszowa 4 Kościoły 5 Edukacja 6 Urzędy i instytucje 6.1 Urzędy 6.2 Instytucje 6.3 Banki 7 Kultura 8 Przyroda, turystyka i sport 9 Zabytki 10 Rzemiosło i przemysł 11 Panorama miasta 12 Kalendarium historyczne 13 Przypisy 14 Bibliografia 15 Zobacz też 16 Linki zewnętrzne

[edytuj] Informacje ogólne

Staszów położony jest w odległości 54 km od Kielc i 120 km od Krakowa. Tereny staszowskie wchodzą w skład Niecki Nidziańskiej i obejmują część Pasma Wygiełzowskiego Gór Świętokrzyskich.

Przez miasto przechodzi zielony szlak turystyczny z Chańczy do Pielaszowa.

[edytuj] Powiat

Powiat staszowski istniał w latach:

• 1809 - 1844
• 1954 - 1975
• od 1 stycznia 1999

Aktualnie powierzchnia powiatu obejmuje 926 km², zamieszkuje go 79 tys. ludności.

W skład powiatu wchodzi osiem jednostek samorządu terytorialnego: Staszów, Osiek, Połaniec, Bogoria, Łubnice, Oleśnica, Rytwiany i Szydłów.

Starostą staszowskim od grudnia 2006 r. jest Romuald Garczewski - burmistrz Staszowa w poprzedniej kadencji.

[edytuj] Gmina

Powierzchnia gminy Staszów obejmuje 226 km², zamieszkuje ją ponad 28 tys. ludności. W gminie jest 35 sołectw (Czajków Północny, Czajków Południowy, Czernica, Dobra, Gaj Koniemłocki, Grzybów, Jasień, Kopanina, Koniemłoty, Kurozwęki, Krzywołęcz, Krzczonowice, Lenartowice, Łaziska, Łukawica, Mostki, Niemścice, Oględów, Poddębowiec, Podmaleniec, Ponik, Sielec, Smerdyna, Stefanówek, Sztombergi, Wiązownica Duża, Wiązownica-Kolonia, Wiązownica Mała, Wiśniowa, Wiśniowa Poduchowna, Wola Osowa, Wola Wiśniowska, Wólka Żabna, Zagrody, Ziemblice).

[edytuj] Pochodzenie nazwy miasta

Uważa się, że nazwa osady pochodzi od imienia jej pierwszego właściciela, którym według legendy był Stasz Kmiotko.

Kolejni właściciele to: Piotr Bogoria Skotnicki, Dorota Tarnowska, arcybiskup gnieźnieński Mikołaj z Kurowa, arcybiskup Wojciech Jastrzębiec, Jan Rytwiański, Mikołaj z Kurozwęk, Adam i Piotr z Bnina Opaliński, Anna Kurozwęcka, od 1519 roku małżonka Hieronima Łaskiego. Hieronim Łaski wystarał się o prawa miejskie dla Staszowa, dlatego też jego herb jest znakiem graficznym miasta. Po uzyskaniu praw miejskich Staszów wielokrotnie zmieniał właścicieli, aż w październiku 1866 roku przestał być miastem prywatnym.

[edytuj] Osiedla Staszowa

Miasto składa się z 10 osiedli:

• Osiedle Oględowska
• Osiedle Ogrody
• Osiedle Północ
• Osiedle Wschód
• Stare Miasto
• Staszówek
• Golejów
• Radzików
• Pocieszka
• Małopolskie

W potocznym użyciu są ponadto określenia Pipała (Osiedle Wschód), Złodziejówka (Osiedle Oględowska), Jana Pawła (Osiedle Północ), Staszów-Rynek (Stare Miasto), Wschodnia, Domki na oznaczenie niektórych części miasta.

[edytuj] Kościoły

Na przestrzeni wieków rozwijały się na tym terenie różne religie, żyli tu arianie, kalwini, grekokatolicy, protestanci, prawosławni, Żydzi. Budowali zbory, kaplice, synagogi, kościoły.

Obecnie w Staszowie dominuje religia rzymskokatolicka i znajdują się 3 kościoły:

• kościół pw. św. Bartłomieja (Stare Miasto)
• kościół pw. św. Barbary (osiedle Wschód)
• kościół pw. Ducha Świętego (Stare Miasto)

[edytuj] Edukacja

Szkoły podstawowe

• Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki
• Szkoła Podstawowa nr 2 im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul.25-lecia PRL 4
• Szkoła Podstawowa nr 3 im. Hieronima Łaskiego, ul. Adama Mickiewicza 40

Gimnazja

• Gimnazjum nr 1 im. Tadeusza Kościuszki, ul.Wysoka 39
• Gimnazjum nr 2, ul.25-lecia PRL 4

Szkoły średnie i zawodowe

• Liceum Ogólnokształcące im. kardynała Stefana Wyszyńskiego
• Zespół Szkół Ekonomicznych im. Jana Pawła II
  • Liceum Ekonomiczne
• Zespół Szkół im. Stanisława Staszica
  • Zasadnicza Szkoła Zawodowa
  • Technikum Mechaniczne
  • Liceum Zawodowe
  • Liceum Ogólnokształcące

Uczelnie wyższe

• Akademia Świętokrzyska im. Jana Kochanowskiego w Kielcach, Wydział Zarządzania i Administracji, Ośrodek Kształcenia w Staszowie - obecnie nie działa
• Filia Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie

[edytuj] Urzędy i instytucje

[edytuj] Urzędy

• Urząd Miasta i Gminy, ul. Opatowska 31
• Starostwo Powiatowe, ul.Świerczewskiego 7
• Urząd Skarbowy, ul.Oględowska 12
• Powiatowy Urząd Pracy, ul.Szkolna 4

[edytuj] Instytucje

• Ośrodek Pomocy Społecznej, ul.Wschodnia 13
• Sąd Rejonowy, ul.Kościuszki 4
• Prokuratura Rejonowa, ul.Wschodnia 13
• Komenda Powiatowa Policji, ul.11 Listopada 1
• Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza Państwowej Straży Pożarnej, ul.Parkowa 6
• Zakład Ubezpieczeń Społecznych, ul.Długa 10
• Wojewódzki Zakład Weterynarii, ul.Wojska Polskiego 1
• Terenowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, ul.Szpitalna 37
• Nadleśnictwo, ul. Oględowska 4
• Rejon Energetyczny Staszów, ul. Krakowska 44
• Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, ul. Wojska Polskiego 3

[edytuj] Banki

• Bank PeKaO SA, ul. Mickiewicza 2
• Bank PKO BP, ul. Kolejowa 3
• Bank Spółdzielczy, ul. Kościelna 2
• mKiosk Partnerski mBanku, ul. Opatowska 2/2

[edytuj] Kultura

Staszów jest prężnym ośrodkiem kulturalnym. Ze Staszowem przejściowo związani byli Stefan Żeromski, Hugo Kołłątaj, Wincenty Witos. Proboszczem był niegdyś Jan Brożek, profesor Akademii Krakowskiej.

Placówki kultury:

• Biblioteka Pedagogiczna
• Biblioteka Publiczna z czytelnią
• Kino "Syrena" (zlikwidowane w 2006r.)
• Klub osiedlowy "Iskierka", ul.Jana Pawła II
• Muzeum Ziemi Staszowskiej, ul.Jana Pawła II
• Społeczne Ognisko Muzyczne
• Staszowski Ośrodek Kultury, ul. Parkowa 6
• Staszowskie Towarzystwo Kulturalne

Życie kulturalne miasta i okolic skupia się głównie wokół Staszowskiego Ośrodka Kultury, powołanego w lutym 1967 r. pod nazwą Powiatowy Dom Kultury, potem przemianowano go na Rejonowy Ośrodek Kultury by w końcu nadać mu obecną nazwę. Przy SOK funkcjonował znany w całym kraju Klub Fantastyki "GEA" założony w 1984 roku. W latach 1980-2000 działał również Klub Esperanto. Jego założyciel A. Sochacki organizował corocznie wraz z SOK Esperanckie Dni Staszowa, które przyciągały gości z całego świata, m.in. z USA, Niemiec, Brazylii, Kanady i Włoch.

Przy Staszowskim Ośrodku Kultury działa m.in.:

• sekcja Chorągiew Rycerstwa Ziemi Staszowskiej (od 2000 r.). W skład Chorągwi wchodzi drużyna walk pieszych, Bractwo Trynitarzy, drużyna artylerii, zespół werblistów i zespół tańca dawnego "Flores Terrae Stassowiensis". Rycerze corocznie uczestniczą w inscenizacji bitwy pod Grunwaldem reprezentując wraz z innymi bractwami województwo świętokrzyskie.

W maju 1981 roku z inicjatywy dr med. Macieja Zarębskiego założone zostało Staszowskie Towarzystwo Kulturalne, które przyczyniło się do powstania Muzeum Ziemi Staszowskiej i serii wydawniczej Biblioteka Staszowska. Seria ta objęła publikacją wiele tytułów związanych z historią, życiem kulturalnym miasta i twórczością jego mieszkańców. Publikowano m.in. poezje Wiesława Kota, wspomnienia z czasów wojny i nie tylko Adama Bienia, utwory Jana Lechickiego.

Muzeum Ziemi Staszowskiej posiada szereg stałych ekspozycji: malarstwo i rzeźba twórców staszowskich, geologia ziemi staszowskiej, rzemiosło staszowskie, dział numizmatyczny, "Jędrusie" na ziemi staszowskiej, Judaica staszowskie, starodruki.

[edytuj] Przyroda, turystyka i sport

Przez miasto przechodzi zielony szlak turystyczny z Chańczy do Pielaszowa.

Otaczające miasto lasy iglaste i mieszane można przemierzać na rowerach lub wędrować w sezonie w poszukiwaniu grzybów. Przeważają bory sosnowe z domieszką buków, brzóz i grabuów, w mniejszych ilościach jodły, świerków, osik i dębów. W okolicznych lasach rośnie kilka gatunków rzadkich roślin, m.in.: bagno zwyczajne, widłak goździsty, wawrzynek wilczełyko. Żyją w nich dziki, kuny, sarny, jelenie, lisy i zające. Czasem można spotkać łosie. Na okolicznych polach łatwo można natknąć się na dzikie króliki, kuropatwy lub bażanty.

Zaledwie kilka kilometrów od Staszowa znajduje się kompleks połączonych ze sobą jeziorek leśnych (Golejów, kierunek na Tarnobrzeg) z bazą wypoczynkową w postaci otwartych basenów, wypożyczalni sprzętu wodnego i punktów gastronomicznych. Kilkadziesiąt jeziorek z całej okolicy ma łączną powierzchnię 65 ha.

Przez Staszów i jego okolice przepływa kilka rzek i kilkanaście strumieni. Najdłuższa jest rzeka Czarna Staszowska (57 km), inne to Kacanka i Desta. Ze względu na częste zagrożenia powodzią, koryto rzeki Czarnej jest regulowane w obrębie miasta. Na północ od Staszowa, gdzie rzeka płynie naturalnym korytem, od 2003 roku coraz częściej goszczą bobry. Na obydwu brzegach rzeki widoczne są ślady ich bytności - ścięte i nadgryzione pędy, z których budują żeremie i grube drzewa zwalone w nurt rzeki.

Baza noclegowa

• Hotel "Siarkopol" (dawniej "Gwarek")(*** 25 miejsc)
• Hotelik, ul. Wschodnia 13 (12 miejsc - po modernizacji)
• Ośrodek Wypoczynkowy "Lotnik" w Golejowie (działa od 1968 r., 154 miejsca)
• Ośrodek Wypoczynkowy "Wilga" w Golejowie (domki campingowe, 100 miejsc)

Restauracje

• Bar-Pizzeria "Korab", ul. Krakowska, nad rzeką Czarną
• Bar "Spoko", ul. Kilińskiego
• Restauracja "Pod Zegarem", Rynek Ratusz
• Restauracja "Perła", Golejów
• Zajazd "Karczma Świętokrzyska", Golejów
• Pizzeria "Lucullus", ul. Legionów Polskich
• Pizzeria "Kaktus", Osiedle Wschód

Rekreacja

• Klub Sportowy Pogoń Staszów
• Klub Strzelecki Niedźwiadek
• Koło Łowieckie
• Polski Związek Wędkarski Koło nr 7
• Klub Karate Kyokushin
• Stadion sportowy (2 boiska z murawą do piłki nożnej, boisko do piłki siatkowej)

[edytuj] Zabytki

Miasto doznało w swej historii wielu zniszczeń, zarówno na skutek pożarów jak i walk prowadzonych podczas licznych wojen. Do czasów obecnych zachowały się:

• Kościół parafialny św. Bartłomieja. Drewniany kościół został spalony przez Tatarów w 1241 roku. Na jego miejsce w roku 1342 wybudowano murowany, przebudowany w stylu gotyckim w XVII wieku.
• Kaplica Matki Boskiej Różańcowej (przy kościele św. Bartłomieja) - zabytek I klasy, ufundowana przez Tęczyńskich w 1613 r.
• Dzwonnica i plebania (przy kościele św. Bartłomieja) z 1825 r.
• Zabytkowy Rynek będący centrum starego miasta o układzie szachownicowym, na środku rynku stoi ratusz w stylu klasycystycznym z wieżyczką zegarową, wybudowany w 1783 r., tzw. kramice. Pierwotnie mieściły się w nim władze miasta i prowadzony był handel.
• Kamienice wokół Rynku z XVIII w. z charakterystycznymi arkadowymi bramami.
• Parterowe domy z początku XIX w. wzdłuż ulic Kościelnej, Wschodniej, Krakowskiej i Parkowej.
• Kapliczka z 1848 r. przy ulicy Opatowskiej, wzniesiona na dawnym kurhanie.
• Dworek Myśliwski z końca XIX w. przy ulicy Krakowskiej. Dworek stanowił całość razem z obecnym parkiem miejskim, w centrum parku znajdowała się altana. Altana przez dziesięciolecia niszczała nieużywana, odremontowana została dopiero w latach 90. i przeznaczona na kawiarnię. Po upływie kilku lat kawiarnię zamknięto, budowla znowu stoi pusta.

Warte zobaczenia są także odbywające się w każdy poniedziałek tradycyjne jarmarki, na których można kupić prawie wszystko, w tym płody rolne sprzedawane przez okolicznych rolników i produkty miejscowych rzemieślników.

[edytuj] Rzemiosło i przemysł

Na terenie Staszowa i okolic nie było ciężkiego przemysłu. Staszów był głównie ośrodkiem wymiany handlowej (targi i jarmarki) i siedzibą rzemiosła (m.in. tkactwo, szewstwo, krawiectwo, garncarstwo). Już w 1555 roku założony został cech tkacki, co było pierwszym przywilejem rzemieślników staszowskich. W 1621 roku zatwierdzone zostały statuty cechów kuśnierzy, krawców i czapników. Od 1635 roku przywilej posiadał cech kowali, strycharzy, rymarzy, powroźników, kotlarzy, mieczników, złotników, siodlarzy i błoniarzy. W 1648 r. nadany został przywilej dla cechu sukienników, w 1655 r. dla cechu szewców zaś w 1670 dla garncarzy.

Druga połowa XVIII wieku to czas rozwoju sukiennictwa. Manufaktura sukiennicza liczyła w tym okresie kilkadziesiąt warsztatów, produkowano kilka gatunków sukna w oparciu o wełnę sprowadzaną z południa kraju (pod koniec wieku manufakturę zamknięto). W tym czasie założona została szabelnia wytwarzająca tzw. staszówki, szable sławne w całej Polsce. Garncarstwo zasłynęło wówczas produkcją fajek, tzw. stambułek eksportowanych głównie na rynki wschodnie. Otworzono również hamernię miedzi przetwarzającą węgierski surowiec na blachę i kotły. Hamernia przetrwała aż do roku 1870. W kolejnych latach krąg rzemieślników poszerzyli zegarmistrzowie, ślusarze, piekarze, rzeźnicy, młynarze, stolarze, bednarze, zdunowie i szklarze.

W wyniku rozbiorów Polski Staszów został odcięty od południowych obszarów kraju i podupadł gospodarczo. Na początku XIX w. pozostało już tylko kilka warsztatów sukienniczych, szabelnia była zamknięta. Dopiero na przełomie XIX i XX wieku nastąpiło niewielkie ożywienie gospodarcze miasta. Założono dwie fabryki sody, fabrykę papieru, browar i dwa wodne młyny. Oddano do użytku staszowską drukarnię. Ponownie znaczenia nabrali staszowscy rzemieślnicy, szczególnie rzeźnicy i szewcy. W 1937 roku utworzono Spółdzielnię Szewców i Cholewkarzy "Lech".

Okres po II wojnie światowej to czas stagnacji, do czego również przyczyniła się likwidacja prywatnego handlu. Dopiero lata 60. XX wieku wniosły ożywienie gospodarcze, działały wówczas:

• Cech Rzemiosł Różnych, sięgający tradycją XVII w.
• Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska (przejęta w latach 90. XX w. przez Okręgową Spółdzielnię Mleczarską Bidziny)
• Spółdzielnia Szewców i Cholewkarzy "Zryw"
• Spółdzielnia Pracy "Wumet" wyrabiająca produkty metalowe (zamknięta w 1989 r.)
• Spółdzielnia Inwalidów "Jedność", produkująca części motoryzacyjne i wyroby metalowe, ozdoby choinkowe, znicze nagrobkowe, okucia budowlane, regały (zamknięta w 2000 r.).
• Kopalnia Siarki w Grzybowie, w latach 80. XX w. odbiorcami siarki było 18 krajów z całego świata, dwusiarczek węgla kupowało 14 krajów europejskich (przekształcona w latach 80. XX w. w Kopalnie i Zakłady Chemiczne Siarki "Siarkopol" w Grzybowie, oddział w Grzybowie produkuje dwusiarczek węgla, oddział w pobliżu Osieka eksploatuje nowe złoża siarki).
• Spółdzielnia Remontowo-Budowlana "Budomont" (zamknięta w 2003 r.)

W latach późniejszych powstały:

• Oddział PKS (1970, Państwowa Komunikacja Samochodowa)
• Zakład Przemysłu Odzieżowego "Modar"
• Zakład Przemysłu Odzieżowego "Vistula" (obecnie "Vestio")
• Zakład Przemysłu Skórzanego "Asco" (zamknięte na początku lat 90. XX w.)
• Zakład produkcyjno-usługowy "Wytwarzanie parkietów"
• Huta Szkła z siedzibą w Staszowie i Grzybowie
• Akwen 3 Przetwórstwo Ryb

Staszowska Izba Gospodarcza, skupiająca przedsiębiorców z powiatu staszowskiego, przyznaje co roku wyróżnienia firmom wnoszącym szczególny wkład w rozwój gospodarczy ziemi staszowskiej w postaci statuetek, tzw. Stambułek Staszowskich.

W mieście znajduje się węzeł kolejowy linii normalnotorowych (Kielce - elektrownia w Połańcu, Staszów-Ćmielów obsługuje kopalnię siarki w Osieku) oraz szerokotorowych (Linia Hutniczo-Siarkowa). Przez miasto przebiegała również linia kolejki wąskotorowej.

[edytuj] Panorama miasta

[edytuj] Kalendarium historyczne

• 1241 - pierwsze wzmianki o Staszowie dotyczą najazdu Tatarów na Polskę, kiedy spalona została wieś Staszów i znajdujący się w niej drewniany kościół parafialny.
• 1345 - wybudowanie i konsekracja murowanego kościoła św. Bartłomieja ufundowanego przez wdowę po wojewodzie Łęczyckim.
• ok. 1440 - wieś Staszów opisana i wymieniana wielokrotnie w dziele "Liber Beneficiorum Dioecesis Cracoviensis" Jana Długosza.
• 11 kwietnia 1525 - uzyskanie przywileju przez Hieronima Łaskiego na odbywanie jarmarków w mieście Staszowie 3 razy w roku. Łaskiego uważa się za założyciela miasta, które powstało na wzór miast zakładanych na prawie magdeburskim z zaplanowanym rynkiem, ratuszem pośrodku i prostopadle odchodzącymi ulicami.
• 1526 styczeń - ustanowienie cotygodniowych targów w czwartki.
• 1555 - założenie cechu tkackiego
• ok. 1580 - założenie zboru braci polskich, błędnie uważanych za arian.
• początek XVII w. - Staszów staje się własnością Tęczyńskich
• 1621 - zatwierdzenie przez Jana Tęczyńskiego cechu kuśnierzy, krawców, czapników .
• 1625 - założenie przez Katarzynę Tęczyńską szkoły przy kościele, która przetrwała do XIX wieku. Ufundowanie kaplicy Matki Bożej Różańcowej przy kościele św. Bartłomieja.
• ok. 1641 - Staszów staje się własnością Opalińskich
• 1656 - Staszów, Połaniec i okoliczne wsie dotyka epidemia cholery.
• II poł XVII w. - założenie szabelni wytwarzającej słynne szable "staszówki" używane m. in. przez wojska Jana Sobieskiego pod Wiedniem.
• 1695 - konsekracja kościoła św. Ducha na miejscu zboru skazanych na banicję braci polskich.
• 1705 - kolejna epidemia cholery w Staszowie
• 1709 - zniszczenie miasta przez wojska szwedzkie, Staszów był wówczas własnością Elżbiety Sieniawskiej z Lubomirskich.
• 1718 - rozpoczęcie budowy ratusza (kramnic).
• 2 maja 1718 - zezwolenie Żydom przez Elżbietę Sieniawską na osiedlenie się w Staszowie i wybudowanie bożnicy.
• 1731 - Staszów staje się własnością Czartoryskich
• 1732-1738 - August Czartoryski kończy budowę ratusza z wieżą zegarową, w którym mieszczą się władze miasta i pomieszczenia handlowe. Wybrukowano także rynek i główne ulice miasta.
• 1751-1757 - wybudowano 27 murowanych kamienic wokół rynku.
• 1766 - założenie pierwszej manufaktury sukienniczej.
• 7 maja 1794 - potyczka wojsk powstańczych z Rosjanami pod Staszowem w czasie ogłaszania przez Tadeusza Kościuszkę uniwersału pod Połańcem.
• 1795 - na skutek trzeciego rozbioru Polski Staszów trafia do zaboru austriackiego - Galicji Zachodniej.
• 1809 - w wyniku wojny z Austrią miasto znalazło się w granicach Księstwa Warszawskiego i po raz pierwszy zostało miastem powiatowym w departamencie radomskim.
• początek XIX w. - wybudowanie cerkwi przy ulicy Krakowskiej w stylu neobizantyjskim.
• 1815-1841 - Staszów zostaje miastem powiatowym w województwie sandomierskim.
• 1821 - rozpoczęcie produkcji glinianych fajek, tzw. "stambułek".
• 12 kwietnia 1823 - Staszów stał się własnością Artura Potockiego, wnuka Elżbiety Lubomirskiej.
• 1831 - organizowanie polskich sił zbrojnych w czasie powstania listopadowego, formowanie Legii Nadwiślańskiej.
• 1831 - epidemia cholery w Staszowie.
• 1832 - właścicielem miasta zostaje Adam Potocki.
• 1842 - otwarcie szkoły elementarnej dla dziewcząt.
• 1848 - właściciel miasta hr. Adam Potocki zniósł pańszczyznę i oczynszował włościan.
• 1851 - otworzony został szpital św. Adama z kilkudziesięcioma łóżkami, do którego w 1899 roku sprowadzono siostry szarytki.
• 1866 - założenie parku miejskiego wzdłuż brzegu rzeki Czarnej.
• 28 października 1866 - na mocy carskiego dekretu o uwłaszczaniu miast Staszów przestaje być prywatną własnością.
• koniec XIX w. - zlokalizowano w mieście mały garnizon wojskowy złożony z 800 żołnierzy rosyjskich.
• 1893 - epidemia cholery w Staszowie.
• 1899 - oddano do użytku browar, dwa młyny wodne, fabrykę papieru i dwie fabryki sody.
• 1902 - założenie Ochotniczej Straży Pożarnej
• 1908 - wybudowanie cerkwi przy ulicy Krakowskiej (obecnie znajduje się tam budynek kina "Syrena" i kawiarnia).
• 1918 - założenie Gimnazjum Koedukacyjnego, funkcjonują wówczas także dwie szkoły powszechne, męska i żeńska.
• 1919 - pierwszy raz po odzyskaniu niepodległości wybrano Radę Miejską.
• 1930 - założenie teatru amatorskiego "Fredreum" przez J. Raźnego; liczba mieszkańców przekroczyła 10.000 (55% ludność żydowska).
• 1939-1944 - gwałtowny spadek liczby mieszkańców spowodowany wymordowaniem ludności żydowskiej, stanowiącej przed II wojną światową ok. 60% ludności miasta. W czasie wojny działały w okolicach oddziały partyzanckie "Jędrusiów", AK, BCh.
• 1942 - Zagłada gminy żydowskiej. Z blisko 5.000 Żydów - 1.000 zginęło podczas marszu, pozostali - w obozie.
• sierpień 1944 - wyzwolenie Staszowa, ustalenie linii frontu w okolicach Staszowa, w bombardowaniu lotniczym zniszczeniu uległo 80% zabudowy miasta, w tym zabytkowy kościół św. Ducha.
• styczeń 1945 - wyzwolenie ziemi staszowskiej podczas ofensywy styczniowej Armii Radzieckiej.
• listopad 1946 - elektryfikacja Staszowa
• 1954 - Staszów ponownie zostaje miastem powiatowym.
• 1970 - rozwój miasta związany z odkryciem złóż siarki w Grzybowie k. Staszowa.
• 1971 - budowa elektrowni w Połańcu wpłynęła stymulująco na rozwój miasta.
• 1975 - zmiana podziału administracyjnego, w wyniku którego Staszów jako miasto i gmina przechodzi do województwa tarnobrzeskiego.
• 1 stycznia 1999 - nowy podział administracyjny kraju, w wyniku którego Staszów stał się miastem powiatowym, należącym do województwa świętokrzyskiego.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Almanach Staszowski, tom I STK Staszów 1982, tom II STK Staszów 1987.
• Życiorysy rzek "Czarna", Jan A. Borzęcki, Józef Myjak, STK Staszów 1988, seria Biblioteka Staszowska, zeszyt 12.
• Ziemia Staszowska, kwartalnik społeczno-kulturalny Nr 1, STK Staszów 1989
• Spacerkiem po Ziemi Staszowskiej, Maciej Zarębski, STK Staszów 1990, seria Biblioteka Staszowska, zeszyt 18.
• Od "Przyczółka" do "Pogoni", KS "Pogoń" Staszów 1995.
• Sekrety Zamków i Pałaców Ziemi Staszowskiej, Jerzy Fijałkowski, Maciej A. Zarębski, STK Staszów 1997, seria Biblioteka Staszowska, zeszyt 81.

[edytuj] Zobacz też

• Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy w Staszowie
• Pogoń Staszów
• Rzeka Czarna Staszowska

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona internetowa Staszowa

• Mapy: Autopilot • Google Maps • Szukacz • Targeo • Zumi

• Zdjęcia satelitarne: Google Maps • Wikimapia • Zumi