Synagoga im. Małżonków Nożyków w Warszawie

Z Wikipedii

Synagoga Małżonków Nożyków w Warszawie
Data budowy	1898-1902
Data zniszczenia	II wojna światowa
Tradycja	ortodoksyjna
Architekt	Leonard Marconi
Budulec	murowana
Obecnie	czynna synagoga
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Synagoga im. Zalmana i Ryfki Małżonków Nożyków w Warszawie – jedyna obecnie czynna przedwojenna synagoga w Warszawie, która przetrwała II wojnę światową, znajdująca się przy ulicy Twardej 6.

Jest obecnie główną synagogą Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie oraz synagogą w której urzęduje Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich. Nabożeństwa w niej odbywają się codziennie.

W każde święto, podczas którego odmawia się izkor, cały czas rozbrzmiewają modlitwy - wedle życzenia fundatorów - wspominające zmarłych Rywkę i Zalmana Nożyków.

Spis treści 1 Historia 1.1 Przed wojną 1.2 II wojna światowa 1.3 Okres powojenny 1.4 Próba podpalenia synagogi 1.5 Lata 2000-2005 1.6 Po 2006 2 Architektura 3 Synagoga jako ośrodek kultury 4 Nabożeństwa 5 Sławne osoby związane z synagogą 6 Galeria 7 Bibliografia 8 Przypisy 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

[edytuj] Przed wojną

Koncepcja budowy nowej ortodoksyjnej synagogi narodziła się w 1892 roku. 11 kwietnia 1893 roku jedyny żydowski notariusz w Warszawie, Szymon Landau, spisał akt notarialny dzięki któremu Zalman Menasze Nożyk zakupił za 157 tysięcy rubli od Jana Teodora Engelberta Zembrzuskiego pustą parcelę przy ulicy Twardej 6. Wiosną 1898 roku oficjalnie rozpoczęto budowę synagogi, którą kierował Komitet Budowy Synagogi.

Projekt wykonał najprawdopodobniej członek warszawskiego rodu architektów Leonard Marconi, choć nie jest to do końca pewne. Wymienia się również Juliusa Prechnera oraz Lwa Bachmana.

Budowę bożnicy wyceniono na 250 tysięcy rubli, które w całości wyłożyli małżonkowie Nożykowie. Uroczyste otwarcie synagogi odbyło się 12 maja 1902 roku w święto Lag ba-Omer o godzinie 19.00. Podczas uroczystości modły prowadził kantor Lewinsohn z chórem, następnie wygłosili mowy dwaj rabini. Pochód ze zwojami Tory i uroczyste ich włożenie do Aron ha-kodesz dokonał Zalman Nożyk.

Do bożnicy uczęszczali głównie bogatsi Żydzi, którzy mieli wykupione stałe miejsca. Komitet opiekujący się budynkiem zapewniał również bezpłatne miejsca do biednych Żydów, ale tylko podczas modlitw porannych, w dniach kiedy nabożeństwa były odprawiane dwa razy.

W 1914 roku, po śmierci Ryfki, bożnica wraz z innymi nieruchomościami należącymi do niej zostały nieodpłatnie przekazane Warszawskiej Gminie Starozakonnych. Warunkiem było jedynie utrzymywanie synagogi ze środków przekazanych przez ofiarodawców, zachowanie pełnej nazwy synagogi oraz odmawianie w święto zmarłych modlitwy El Male Rachamim za fundatorów.

W 1923 roku synagoga została wyremontowana, a do ściany wschodniej dobudowano półokrągły chór według planów Maurycego Grodzieńskiego. W wyniku tej przebudowy dwa oryginalne witraże, umiejscowione w ścianie tylnej, znalazły się w ślepej ścianie, flankując Aron ha-kodesz^[1].

[edytuj] II wojna światowa

W 1939 roku synagoga Nożyków była jedną z pięciu największych synagog w Warszawie. W czasie okupacji zdewastowana przez hitlerowców, służyła za stajnie dla koni i magazyny paszy. 20 maja 1941 roku władze niemieckie zezwoliły na otwarcie trzech synagog dla wiernych, w tym synagogę Nożyków.

Uroczyste otwarcie nastąpiło w święto Rosz ha-Szana. Modły odprawiał nadkantor Dawid Ajzensztadt, a krótkie i treściwe przemówienie poświęcone Miesiącowi Dziecka wygłosił prof. Majer Bałaban - nowy rabin i kaznodzieja synagogi^[2]. W 1944 roku synagoga została znacznie uszkodzona podczas walk ulicznych oraz bombardowań, ale jej solidna konstrukcja się nie zawaliła.

[edytuj] Okres powojenny

Po zakończeniu wojny synagoga została prowizorycznie zabezpieczona i częściowo wyremontowana z funduszy, które w części przeznaczyli ocaleni Żydzi. W lipcu 1945 roku odbyło się w niej pierwsze powojenne nabożeństwo. W sierpniu 1946 roku wizytę w synagodze złożył Naczelny Rabin Mandatu Palestyny Izaak Herzog.

Mimo iż budynek synagogi użytkowała Kongregacja Wyznania Mojżeszowego w Warszawie, to prawnie należał do Zarządu Miasta, który dzierżawił synagogę za bardzo wysoki czynsz^[3]. W związku z tym kongregacja postanowiła wystąpić do Sądu Grodzkiego w Warszawie z wnioskiem o przyznanie posiadania nieruchomości zabudowanej synagogą. Proces okazał się dla kongregacji pozytywny, ale Prokuratoria Generalna odwołała się od wyroku z uzasadnieniem, że obecna kongregacja nie ma nic wspólnego z dawną gminą żydowską^[3]. Po ponownym procesie synagoga stała się własnością kongregacji.

Wkrótce przystąpiono do małych napraw i w 1951 roku nastąpiło jej pierwsze, powojenne, oficjalne otwarcie. W 1968 roku synagogę zamknięto, a modły odbywały się w mniejszym pomieszczeniu przylegającym do bożnicy. Po likwidacji Kongregacji Wyznania Mojżeszowego w Warszawie synagoga przeszła na własność Związku Religijnego Wyznania Mojżeszowego. W latach 1977-1983 przeprowadzono gruntowny remont oraz dobudowano od strony wschodniej aneks w którym mieszczą się siedziby Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP i Gminy Wyznaniowej Żydowskiej. Wówczas we wnętrzu synagogi zniknęło wiele oryginalnych elementów, m.in. gwiazdki na suficie apsydy czy bima^[1]. Pracami kierowały dwie architektki, Hanna Szczepanowska i Ewa Dziedzic.

Dnia 18 kwietnia 1983 roku, w 40. rocznicę powstania w getcie warszawskim, po raz kolejny uroczyście otwarto synagogę. Na tę uroczystość przybyli m.in. Naczelny Rabin Tel Awiwu Icchak Frenkel oraz arcybiskup Kazimierz Majdański. W 1985 roku odbyła się pierwsza od wielu lat bar micwa.

[edytuj] Próba podpalenia synagogi

Na początku lat 90. doszło do kilku znaczących aktów antysemickich na synagogę. Najgroźniejszy z nich wydarzył się w nocy z 25 na 26 lutego 1997 roku, kiedy to próbowano ją podpalić. Dzięki szybkiej reakcji przechodnia oraz sprawnej akcji straży pożarnej zniszczeniu uległ jedynie przedsionek.

Mimo obecności w pobliżu funkcjonariusza policji, sprawcy czyli mężczyzna w żółtej pelerynie i kobieta oddalili się bezkarnie. Natychmiast wszczęto śledztwo w tej sprawie, którym osobiście nadzorował ówczesny minister spraw wewnętrznych i administracji Leszek Miller. Wówczas dokonano kilkunastu rewizji oraz zatrzymań wśród członków Ligi Republikańskiej. Nic nie znaleziono oraz nikogo ni postawiono w stan oskarżenia^[4].

W 1999 roku gmina Warszawa-Centrum wsparła finansowo restaurację spalonego wejścia^[5].

[edytuj] Lata 2000-2005

W 2001 roku gmina Warszawa-Centrum przekazała synagodze 500 tysięcy złotych, które wykorzystano na osuszanie piwnic i zabezpieczenie przed wilgocią fundamentów^[5].

12 października 2001 roku do synagogi trafiły przedmioty kultu religijnego, które zostały zrabowane przez hitlerowców z jednej z warszawskich synagog i w 1943 roku złożone w Muzeum Narodowym w ramach przymusowego zarządu sprawowanego przez władze okupacyjne. W uroczystości przekazania judaików uczestniczył szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Maciej Musiał. Większość została umieszczona w szklanym sześcianie w przedsionku synagogi^[6]. Wśród odzyskanych przedmiotów znalazły się:

• aksamitny parochet, utkany jedwabną przędzą i srebrną nicią, cekinami i szkiełkami wykonany w Polsce w 1908 roku,
• aksamitna sukienka na Torę, utkana jedwabną przędzą i srebrną pozłacaną nicią, cekinami i szkiełkami wykonana w Polsce w 1903 roku, obecnie przechowywana w Aron ha-kodesz,
• jedwabno-aksamitna, haftowana sukienka na Torę wykonana w Polsce w 1922 roku,
• srebrny, rytowany i sztancowany rimonim wykonany we Wrocławiu w 1864 roku,
• srebrny tas wykonany w latach 1821-1841 przez złotnika Johanna Augusta Gebhardta w Berlinie, obecnie przechowywany w Aron ha-kodesz,
• mosiężny świecznik szabatowy, z napisami "Do zapalania świec" i "Święty szabat", wykonany w Polsce w XVIII wieku,
• srebrna, rytowana, sztancowana i filigranowa balsaminka wieżyczkowa wykonana w Gdańsku na początku XIX wieku,
• alabastrowa lampa chanukowa wykonana w Polsce w 1939 roku
• megilla spisana na pergaminie z drewnianym futerałem, wykonana prawdopodobnie w Niemczech w XIX wieku.

Od września do listopada 2002 roku trwał remont fasady synagogi, na której jeszcze były widoczne nadpalenia po ostatniej próbie podpalenia. Podczas remontu uzupełniono tynki i stiuki, wymieniono okna i elementy blacharskie, odrestaurowano schody, a ścianę do wysokości pierwszego piętra pokryto preparatem antygraffiti. Zmieniono również kolor fasady na żółty, w miejsce piaskowoszarego, który nawiązywał dobudowanej do synagogi nowej części. Renowacja prowadzona była pod kierunkiem konserwatorów Grażyny Babut-Prykiel i Piotra Grzegorza Mądracha i sfinansowana przez Fundację Ronalda S. Laudera^[7][8]. 6 listopada w przedsionku synagogi uroczyście odsłonięto tablicę pamiątkową poświęcona sponsorowi remontu. Na tę uroczystość specjalnie przyleciał ze Stanów Zjednoczonych Ronald S. Lauder^[8].

3 stycznia 2003 roku nieznani sprawcy dokonali próby dewastacji synagogi, między innymi wbijając gwoździe w drzwi głównego wejścia^[9]. W kwietniu 2003 roku w synagodze złożył wizytę prezydent Izraela Mosze Kacaw, podczas której wręczył pięciorgu Polakom medale i dyplomy "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata". Wcześniej uczestniczył w uroczystości wprowadzenia nowych zwojów Tory, które podarowała jedna z chicagowskich synagog^[10].

22 listopada 2003 roku w synagodze odbyła się uroczystość żałobna dla uczczenia pamięci ofiar zamachów terrorystycznych w Stambule z udziałem m.in. ambasadorów Turcji i Izraela^[11]. W styczniu 2004 roku Gmina Wyznaniowa Żydowska w Warszawie przejęła aktem darowizny na własność synagogę Nożyków, która wówczas była własnością Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich^[11].

20 stycznia 2005 roku w synagodze odbyło się nabożeństwo ekumeniczne w intencji ofiar tsunami w Azji. Modlitwy prowadzili rabin Michael Schudrich, ksiądz Michał Czajkowski oraz biskup Kościoła Ewangelicko-Reformowanego Zdzisław Tranda. Obecni byli ambasadorzy Indonezji, Sri Lanki, Indii, Tajlandii, a także ambasador Izraela David Peleg oraz inni przedstawiciele korpusu dyplomatycznego^[11]. 25 stycznia odbyło się się nabożeństwo żałobne pamięci Jana Nowaka-Jeziorańskiego, a 2 maja w w intencji izraelskich żołnierzy i ofiar ataków terrorystycznych^[11].

8 kwietnia 2005 roku w synagodze odbyły się modlitwy żałobne związane ze śmiercią papieża Jana Pawła II. W uroczystościach uczestniczyli zarówno Żydzi jak i osoby innych wyznań, w tym Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich, ambasador Izraela David Peleg oraz ksiądz Michał Czajkowski. Podczas siódmej pielgrzymki do Polski, Jan Paweł II miał w planach odwiedzenie synagogi, jednak zgody na to nie wyraził ówczesny rabin warszawski Pinchas Menachem Joskowicz^[12][13].

6 maja 2005 roku nastąpiło wniesienie trzecich zwojów Tory do synagogi. Zostały one ufundowane przez mieszkającą w Stanach Zjednoczonych rodzinę zmarłego w 2003 roku, Jacka Eisnera, warszawskiego Żyda, uczestnika powstania w getcie warszawskim: jego żonę Sarę oraz dzieci: Shirley, Arnolda i Philipa^[14][11]. 18 maja w synagodze z warszawskimi Żydami spotkał się generał Moshe Ya’alon, szef sztabu armii izraelskiej z grupą oficerów i żołnierzy rannych w walce i zasłużonych dla obronności kraju^[11].

Dnia 17 czerwca 2005 roku nastąpiło kolejne uroczyste wniesienie nowych, tym razem już czwartych zwojów Tory do synagogi. Zostały one ufundowane przez mieszkających w Stanach Zjednoczonych Harleya i Marie Lippman z okazji bat micwy ich córki Juliet. Tora powstała w 1886 roku i należała pierwotnie do rodziny polskich Żydów^[15]. Zwój z placu Bankowego przez Ogród Saski, ulicę Królewską i Grzybowską nieśli pod baldachimem na przemian mężczyźni. W uroczystości wzięli również przebywający w Warszawie oficerowie z izraelskiej armii^[15]. 22 stycznia 2006 roku zwoje Tory zostały przewiezione do Lublina i umieszczone w małej synagodze w Jeszywas Chachmej Lublin. Od 11 lutego 2007 roku znajdują się w głównej synagodze jesziwy.

[edytuj] Po 2006

31 stycznia 2006 roku w synagodze odbyła się modlitwa ekumeniczna z udziałem przedstawicieli kościołów katolickiego, greckokatolickiego, prawosławnego, ewangelicko-augsburskiego, przedstawicieli polskich muzułmanów i żydów oraz Kancelarii Prezydenta RP, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów i Ambasady Izraela. Uczestnicy modlili się za ofiary, rannych i rodziny katastrofy budowlanej w Katowicach^[16].

Uroczystość prowadził przewodniczący Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP Piotr Kadlčik. Ambasador Izraela, David Peleg odczytał list kondolencyjny od Prezydenta Izraela Moszego Kacawa. Przed synagogą zebrano datki w wysokości 556 złotych na rzecz ofiar, a Polska Unia Studentów Żydowskich zorganizowała ambulans, w którym oddawano krew^[17][18].

W maju 2006 roku w synagodze odbyła się pierwsza od ponad 60 lat konferencja rabinacka, w której udział wzięło 25 rabinów z krajów Europy Środkowej. Omawiano na niej sprawy edukacji młodzieży, życia codziennego Żydów oraz jak przyciągnąć ludzi do synagogi^[19].

5 czerwca 2007 roku Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Hans-Gert Pöttering złożył wizytę w synagodze i spotkał się z przedstawicielami społeczności żydowskiej w Polsce^[20].

W dniach 16 i 17 listopada 2007 roku modlitwy szabatowe w synagodze prowadził kantor Joseph Malovany, jeden z najlepszych wykonawców hebrajskiej muzyki liturgicznej^[21]. Wcześniej dawał on liczne koncerty w synagodze, głównie podczas Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera.

21 lutego 2008 roku wizytę w synagodze złożył Naczelny Aszkenazyjski Rabin Izraela Jona Metzger^[22]. Była to pierwsza od 60 lat wizyta naczelnego rabina Izraela w Polsce^[23]. W synagodze rabin Metzger rozmawiał o kondycji polskiej społeczności żydowskiej z przedstawicielami działających w kraju organizacji: m.in Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, Związku Gminy Wyznaniowych Żydowskich w RP, Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Żydów, Żydowskiego Instytutu Historycznego, Dzieci Holokaustu, Stowarzyszenia Żydów Kombatantów, Jointu, Sochnutu, Żydowskiej Ogólnopolskie Organizacji Młodzieżowej oraz Ambasady Izraela w RP^[22]. Następnie wygłosił przemówienie na otwartym spotkaniu z członkami warszawskiej gminy żydowskiej. Na pamiątkę Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich i przewodniczący ZGWŻ Piotr Kadlčik podarowali rabinowi Metzgerowi zdjęcie z 1946 roku, kiedy w synagodze wizytę złożył ówczesny naczelny rabin Palestyny Izaak Herzog^[23].

8 marca w synagodze odbyły się modlitwy w intencji poszkodowanych i ofiar zamachu na jesziwę Mercaz HaRav w Jerozolimie^[24]. 14 kwietnia w budynku synagogi odbyło się spotkanie lokalnej społeczności żydowskiej z prezydentem Izraela Szymonem Peresem.

18 maja 2008 roku w synagodze odbyły się modlitwy w intencji zmarłej Ireny Sendler z udziałem m.in. Michaela Schudricha, Piotra Kadlčika, Davida Pelega oraz Elżbiety Ficowskiej.

[edytuj] Architektura

Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta z ryzalitem mieszczącym główne wejście, w stylu neoromańskim z licznymi elementami bizantyjskimi, neorenesansowymi oraz mauretańskimi. Nad nim znajdują się dwie tablice Dekalogu. Wnętrze jest podzielone na trzy nawy. Nad nawami i przedsionkiem znajdują się galerie dla kobiet do których prowadzą osobne klatki schodowe z osobnymi wejściami.

Na wschodniej ścianie, znajduje się trzyosiowy pulpit zwieńczony złotą kopułą z gwiazdą Dawida w którym znajduje się Aron ha-kodesz. Na jego belkowaniu znajduje się fragment tekstu Psalmu 118: "Otwórzcie mi bramy sprawiedliwości, wejdę tam i dzięki złożę Panu". Wiodą do niego symetrycznie ustawione marmurowe schodki z ażurową żelazną balustradą, wypełnioną motywem esowato wygiętej roślinnej plecionki. Bogato zdobione drzwi arki zasłonięte są skromnym parochetem. Po lewej stronie znajduje się ner tamid, a po prawej pulpit kantora.

Na środku znajduje się kwadratowa, dwuwejściowa bima, otoczona żelazną balustradą wypełnioną motywem karo. Synagoga posiada łącznie 600 miejsc siedzących.

W synagodze, w głównej sali modlitewnej i przedsionku znajduje się pięć tablic pamiątkowych.

Pierwsza w języku polskim i hebrajskim umieszczona na prawo od Aron ha-kodesz, pod nawą boczną upamiętnia życzenie Zalman Nożyka aby po jego śmierci odmawiać izkor za jego żonę i jego samego:

"Zapisując testamentem wybudowaną przez Siebie świątynię Warszawskiej Gminie Starozakonnych Bł. P. Zalman Nożyk wyraził życzenie, aby we wszystkie święta z okazji których odmawia się izkor, odmawiano El Male Rachamim za duszę Ryfki i Zalaman."

Druga w języku polskim i hebrajskim umieszczona w głównej sali modlitewnej, upamiętnia remont synagogi z lat 1977-1983:

"Synagoga warszawska imienia Nożyka została zrewaloryzowana sumptem Państwa Polskiego na przełomie lat 70-tych i 80-tych XX wieku."

Trzecia w języku polskim i hebrajskim umieszczona w głównej sali modlitewnej, upamiętnia budowę oraz fundatorów synagogi:

"Ku pamięci. Synagoga ta powstała w roku 1900 dzięki Zalmanowi synowi Mense Nożykowi zmarłemu w grudniu 1903 roku i jego małżonce Ryfce córce Mojżesza zmarłej w listopadzie 1915 roku. Niech dusze ich będą włączone w wieniec życia wiecznego."

Czwarta w języku polskim i angielskim umieszczona w przedsionku została odsłonięta 6 listopada 2001 roku:

"Czyż nie jest jako głownia wyrwana z ognia? (Za 3:2) Synagoga, która cudem przetrwała do dnia dzisiejszego... Jedyna warszawska synagoga ocalała z pożaru drugiej wojny światowej. Zbezczeszczona, odbudowana niemal 40 lat później i odnowiona, między innymi, dzięki staraniom Fundacji Ronalda S. Laudera z Nowego Jorku."

Piąta w języku angielskim upamiętnia wizytę w synagodze prezydenta Izraela Mosze Kacawa w kwietniu 2003 roku: "Presented to the Nożyk Synagogue of Warsaw by H.E. Moshe Katsav President of the State of Israel."

• Synagoga jest obiektem, który stanowi wartość zabytkową. Została ona wpisana do krajowego rejestru zabytków nieruchomych pod numerem 873 w dniu 1 grudnia 1973 roku.

[edytuj] Synagoga jako ośrodek kultury

Synagoga Nożyków to nie tylko miejsce praktyk religijnych, ale również prężnie rozwijający się ośrodek kultury żydowskiej, w którym odbywają się liczne wystawy, koncerty, wernisaże oraz spotkania.

W synagodze odbywały się koncerty:

• kantorów: Barucha Finkelsteina, Benziona Millera, Hershela Liebera, Josepha Malovanego, Shaloma Jacobsa, Shmuela Barzilaia, Berela Zuckera, Ericka Freemana, rabina Abrahama Greenbauma.
• chórów: The Beth Sholom Men's Choir, Kcat Acheret, Hasidic Cappella, Chór Synagogi pod Białym Bocianem, chór z kibucu Ma'agan Michael, Chór Żydowski CLIL, Zemer-Lach, Cantores Minores, Shiran, Sharonim, Adam Le-Adam i wiele innych.
• zespołów: Nayekovichi, Young Jerusalem Saxophone Quartet.

Od 8 grudnia 2001 roku do stycznia 2002 roku w synagodze zorganizowano pierwszą wystawę zatytułowaną "Pamiętanie. Zabytki żydowskie Warszawy". Okazją było 100. lecie synagogi Nożyków. Na wystawie prezentowano głównie archiwalne i współczesne zdjęcia budynków i miejsc szczególnie ważnych dla warszawskich Żydów, a także fragmenty starych ksiąg, modlitewników i innych judaiców. Zdjęcia i eksponaty rozmieszczono w przedsionku i na klatce schodowej budynku. Każdy opatrzono obszernym opisem^[25].

Od 19 kwietnia do 30 lipca 2007 roku na babińcu synagogi była wystawa w większości nigdy dotąd publikowanych zdjęć z getta warszawskiego. Fotografie pokazują głównie pierwsze miesiące getta. Zostały zakupione przez Gminę Wyznaniową Żydowską w Warszawie na międzynarodowych aukcjach internetowych. Autorami byli prawdopodobnie hitlerowscy żołnierze^[26].

W dniach od 2 do 16 września 2007 roku w synagodze odbyła się wystawa fotografii Jacka Jędrzejczaka, pt. "Malowane w jidysz". Część zdjęć, których tematem było przemijanie zostało wkomponowanych w okna babińca synagogi^[27].

W dniach od 17 września do 17 października na babińcu synagogi eksponowane były połączone wystawy Sebastiana Rakowskiego "Żydzi otwoccy" oraz Tomasza Brzostka "Kraina Dziwnych Snów...". Ekspozycja składała się z osiemnastu czarno-białych fotogramów "Krainy dziwnych snów" oraz piętnastu plansz "Żydów otwockich"^[28].

Od 2004 roku w synagodze odbywa się koncert inauguracyjny Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. W 2007 roku na koncercie obecni byli m.in.: Prezydent Polski Aleksander Kwaśniewski i jego małżonka Jolanta Kwaśniewska, Prezydent Warszawy Hanna Gronkiewicz-Waltz, Przewodniczący Friends of the Shalom Foundation w Nowym Jorku Sigmund A. Rolat, Minister w Kancelarii Prezydenta Ewa Junczyk-Ziomecka, Szymon Szurmiej, Małgorzata Niezabitowska, Marek Borowski, Witold Dąbrowski^[29].

[edytuj] Nabożeństwa

Nabożeństwa w synagodze odbywają się codziennie, a prowadzi je rabin Michael Schudrich; w razie jego nieobecności prowadzą je rabini pomocniczy lub inni członkowie gminy żydowskiej.

Modlitwa piątkowa rozpoczyna się 15 minut przed zachodem słońca, a w przypadku miesięcy letnich o godzinie 20.00, następnie Kabalat Szabat oraz Maariw. Modlitwa szabatowa rozpoczyna się o 9.30, po której następuje kidusz w sali konferencyjnej synagogi oraz obiad szabatowy w białym budynku. Mincha, szabatowa modlitwa przedpołudniowa rozpoczyna się na 25 minut przed zachodem słońca, po której celebruje się Seudat Szliszit, modlitwę wieczorną i Hawdalę.

Modlitwy od poniedziałku do piątku rozpoczynają się o 7.30, zaś w niedziele o 9.00, po których wykładany jest Talmud. Godziny modlitw popołudniowej i wieczornej ustalane są zgodnie z czasem zachodu słońca.

[edytuj] Sławne osoby związane z synagogą

• Zalman Nożyk - fundator synagogi.
• Abraham Cwi Dawidowicz - dyrygent chóru synagogalnego.
• Dawid Ajzensztadt - kantor, dyrygent chóru synagogalnego.
• Michael Schudrich - Naczelny Rabin Polski
• Pinchas Menachem Joskowicz - Naczelny Rabin Polski

[edytuj] Galeria

Budynek synagogi	Elewacja boczna	Fasada boczna	Wnętrze, widok z babińca
Wnętrze synagogi	Widok na babiniec	Bima	Górna część Aron ha-kodesz

[edytuj] Bibliografia

• Kazimierz Urban, Cmentarze żydowskie, synagogi i domy modlitwy w Polsce w latach 1944-1966, Kraków 2006, ISBN 83-60490-16-3 - Pismo Komitetu Organizacyjnego ŻKW z 12 listopada 1948 r. do MAP, s. 122-3
• Biuletyn Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie, nr 36, 37

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Synagoga Nożyków w Warszawie (www.izrael.badacz.org)
• Panorama synagogi w serwisie zumi.pl