Szczawno-Zdrój
Z Wikipedii
Współrzędne: 50°47'58" N 16°15'18" E
| Szczawno-Zdrój | |||||
|
|||||
| Województwo | dolnośląskie | ||||
| Powiat | wałbrzyski | ||||
| Gmina - rodzaj |
Szczawno-Zdrój miejska |
||||
| Prawa miejskie | 1945 | ||||
| Burmistrz | Tadeusz Wlaźlak (e-mail) |
||||
| Powierzchnia | 14,74 km² | ||||
| Położenie | 50° 47'58'' N 16° 15'18'' E |
||||
| Wysokość | 400-430 m n.p.m. | ||||
| Liczba mieszkańców (2007) - liczba ludności - gęstość |
5 555 377 os./km² |
||||
| Strefa numeracyjna (do 2005) |
74 | ||||
| Kod pocztowy | 58-310 | ||||
| Tablice rejestracyjne | DBA | ||||
|
Położenie na mapie Polski
  Szczawno-Zdrój
|
|||||
| TERC10 (TERYT) |
5020121031 | ||||
|
Urząd miejski3
ul. Kościuszki 1758-310 Szczawno-Zdrój tel. 74 849-3916; faks 74 843-5613 (e-mail) |
|||||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||||
| Strona internetowa miasta | |||||
Szczawno-Zdrój (niem. Bad Salzbrunn, do 1935 Ober Salzbrunn) to miasto i gmina w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, położone w Górach Wałbrzyskich (Sudety Środkowe). W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do województwa wałbrzyskiego.
Znany ośrodek uzdrowiskowy.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Jest jednym z najstarszych uzdrowisk na Dolnym Śląsku. Bogate jest w wody lecznicze, szczawy wodorowęglanowo-sodowo-wapniowo-magnezowe. Po raz pierwszy właściwości lecznicze wód zbadał i potwierdził nadworny lekarz Hochbergów – Caspar Schwenckfeldt w 1598.
Pierwsza wzmianka o wtedy jeszcze wsi książęcej została zawarta w "Księdze Henrykowskiej" (dokument Henryka I Brodatego) w 1221. Pod koniec XIII włączono ją do dóbr zamku Książ. Losy wsi zmieniały się wraz z dziejami zamku. Początkowo wieś należała do księstwa wrocławskiego.
W 1392, po śmierci ks. Agnieszki, żony Bolka II, "Szczawno" przeszło w ręce króla czeskiego Wacława. W 1410 wykupił je Janko z Chociemic z rąk braci Conrada i Albrechta Salzbornów. Od 1464 "Szczawno" wraz z Książem ponownie przechodzi w ręce króla czeskiego. W 1509 posiadłość nabył Conrad von Hochberg, którego potomkowie dziedziczyli Szczawno do 1931. W okresie od 1945 do 1946 nosiło nazwę Solice Zdrój.
[edytuj] Położenie
Szczawno-Zdrój jest atrakcyjnie położonym miastem z bogatą szatą roślinną. Zalesione zbocza otaczających wzniesień i dość głęboko wcięte dolinki stanowią o atrakcyjności terenów widokowych i wypoczynkowych. Około 60% powierzchni zajmują tereny zielone: lasy, pastwiska i łąki oraz sady. W uzdrowisku znajdują się dwa parki utrzymane w stylu angielskim (Zdrojowy i Szwedzki – 26,5 ha) z bogatą roślinnością rodzimą i aklimatyzowaną (ok. 180 gatunków) wśród której wiele drzew i krzewów to pomniki przyrody (130). Na szczególną uwagę zasługują różaneczniki i azalie – z przepięknymi kwiatami w okresie wiosennym. Parki powstały na przełomie XVIII i XIX. Od 1996 prowadzona jest rewaloryzacja parku Zdrojowego. Celem rewaloryzacji jest odtworzenie charakteru parku z końca XIX, kiedy to cieszył się największą popularnością.
[edytuj] Edukacja i kultura
- Teatr Zdrojowy z 1860 z salą w stylu neorokoko, miejsce wielu koncertów, spektakli operowych i teatralnych.
- Przedszkole Miejskie
- Miejska Szkoła Podstawowa
- Gimnazjum Publiczne
- Zespół Szkół im. Marii Curie-Skłodowskiej
- Biblioteka Miejska
[edytuj] Transport
Łączna długość dróg na terenie miasta wynosi 23,22 km. Z tego 6 km to drogi wojewódzkie, podlegające Dolnośląskiemu Zarządowi Dróg Wojewódzkich we Wrocławiu. Są to ulice: Solicka, Kolejowa, Ułanów Nadwiślańskich, Mickiewicza, Sienkiewicza, Chopina i Łączyńskiego. Pozostałe drogi mają charakter dróg lokalnych a utrzymaniem ich zajmuje się Urząd Miejski.
[edytuj] Kontrowersje w sprawie nazwy
Nazwa miejscowości Szczawno-Zdrój pisana z łącznikiem (dywizem) jest formą zatwierdzoną urzędowo. Forma nazwy pisana bez łącznika, tzn. Szczawno Zdrój, jest formą potoczną. Do niedawna forma Szczawno Zdrój była jednak podawana jako poprawna przez słowniki języka polskiego (np. przez "Nowy słownik ortograficzny PWN"). Powstawał przez to rozdźwięk pomiędzy formą urzędową nazwy tego miasta, a formą słownikową. Jednak te różnice przestały istnieć w 2004. Wtedy to Rada Języka Polskiego uchwaliła, że dwuczłonowe nazwy wszystkich miejscowości z członem "Zdrój" występującym na drugim miejscu, należy pisać z łącznikiem, co znaczy, że również z językowego punktu widzenia obecnie jedyną poprawną formą jest Szczawno-Zdrój.
[edytuj] Zabytki
- zespół zabudowań zdrojowych:
- Pawilon handlowy
- Teatr
- Klub Kuracjusza
- Pijalnia
- Hala spacerowa
- Muszla koncertowa
- Altana nad źródłem
- Dom Zdrojowy, Sanatorium Uzdrowiskowe Nr 1, ul. Kolejowa 14, wybudowany jako Grand Hotel (1911-1934), przemianowany kilka lat później na Dwór Śląski (Kurkotel Schlesische Hof) (1935-1945); m.in. gościł Winstona Churchilla; był inspiracją dla architektów sopockiego Grand Hotelu
- zespół szybu Tytus
- wieża widokowa wzgórza Giedymina
- Park Zdrojowy im. H. Wieniawskiego
- Park Szwedzki
- pawilon usługowo-handlowy – ul. Kościuszki 50
- willa – ul. Kolejowa 8
- Krzyż Jubileuszowy usytuowany u zbiegu ulic Wojska Polskiego i Kolejowej
- Kościół Wniebowzięcia NMP z 1936-1937
[edytuj] Ludzie
[edytuj] Najbardziej znamienici kuracjusze uzdrowiska
- Zygmunt Krasiński
- Henryk Wieniawski, który tu także koncertował (1855-1857), stąd od 1966 doroczne festiwale jego imienia
- Król August saski
- Cesarz Niemiec Wilhelm II
- Król Grecji Konstantyn I
- Car Mikołaj I
- Winston Churchill
- Iwan Turgieniew
- Agostino Casaroli
- kardynał Adam Sapieha
- Ludwik Zamenhof
- Hipolit Cegielski
- Jarosław Iwaszkiewicz
- Jan Brzechwa
[edytuj] Ludzie związani ze Szczawnem-Zdrój
- Gerhart Hauptmann, laureat nagrody Nobla z 1912
[edytuj] Struktura powierzchni
Według danych z 20026, Szczawno-Zdrój ma obszar 14,87 km², w tym:
- użytki rolne (grunty orne i trwałe użytki zielone): 36%
- nieużytki i obszary leśne: 64%
Miasto stanowi 2,89% powierzchni powiatu.
[edytuj] Demografia
Dane z 30 czerwca 20042:
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| populacja | 5544 | 100 | 2957 | 53,3 | 2587 | 46,7 |
| gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
372,8 | 198,9 | 174 | |||
Według danych z roku 20026, średni dochód na mieszkańca wynosił 3071,87 zł.
[edytuj] Szlaki turystyczne
Przez teren Szczawna Zdroju przebiegają następujące szlaki turystyczne:
– Europejski długodystansowy szlak pieszy E3
– Marciszów Górny – Krąglak – Gostków – Trójgarb – Bacówka Pod Trójgarbem – Lubomin – Chełmiec -Boguszów PKP – Dzikowiec Wielki – Unisław Śląski – Sokołowsko-Schronisko Andrzejówka – Rybnica Leśna – Wałbrzych Główny PKP
– Bolków – Półwsie – Nagórnik – Łysica – Nowe Bogaczowice – Trójgarb – Bacówka Pod Trójgarbem – Lubomin – Szczawno Zdrój
– Strzegom PKS – Stawiska – Dobromierz – Pietrzyków – Chwaliszów – Zamek Cisy – Struga – Czerwone Wzgórze – Szczawno Zdrój – Wałbrzych Podzamcze – Siodełko Pod Starym Książem – Zamek Książ – Witosz – Jeziorko Daisy – Witoszów Górny – Świdnica Miasto PKP
[edytuj] Sąsiednie gminy
Boguszów-Gorce, Stare Bogaczowice, Wałbrzych
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
Miasta: Boguszów-Gorce • Głuszyca • Jedlina-Zdrój • Mieroszów • Szczawno-Zdrój • Wałbrzych
Gminy miejskie: Boguszów-Gorce • Jedlina-Zdrój • Szczawno-Zdrój • Wałbrzych
Gminy miejsko-wiejskie: Głuszyca • Mieroszów
Gminy wiejskie: Czarny Bór • Stare Bogaczowice • Walim
