Tal
Z Wikipedii
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane ogólne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Nazwa, symbol, l.a.* | Tal, Tl, 81 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Własności metaliczne | metal grup głównych | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Grupa, okres, blok | 13 (IIIA), 6, p | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Gęstość, twardość | 11850 kg/m3, 1,2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |  |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| Kolor | szary | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Własności atomowe | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Masa atomowa | 204,3833 u | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Promień atomowy (obl.) | 190 (156) pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Promień kowalencyjny | 148 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Promień van der Waalsa | 156 pm | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Konfiguracja elektronowa | [Xe]4f145d106s²6p1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| e- na poziom energetyczny | 2, 8, 18, 32, 18, 3 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stopień utlenienia | 3, 2, 1 | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Własności kwasowe tlenków | średnio zasadowe | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Struktura krystaliczna | heksagonalna | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Własności fizyczne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Stan skupienia | stały | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperatura topnienia | 577 K (304 °C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Temperatura wrzenia | 1746 K (1473°C) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Objętość molowa | 17,22×10-6 m³/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ciepło parowania | 164,1 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ciepło topnienia | 4,142 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ciśnienie pary nasyconej | 5,33×10-6 Pa (577 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Prędkość dźwięku | 818 m/s (293,15K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pozostałe dane | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Elektroujemność | 1,62 (Pauling) 1,44 (Allred) |
|||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ciepło właściwe | 129 J/(kg*K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przewodność właściwa | 6,17×106 S/m | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przewodność cieplna | 46,1 W/(m*K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| I Potencjał jonizacyjny | 589,4 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| II Potencjał jonizacyjny | 1971 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| III Potencjał jonizacyjny | 2878 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| IV Potencjał jonizacyjny | 4900 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||||||||
| Najbardziej stabilne izotopy* | ||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
| *Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu, w.e.=wychwyt elektronu |
||||||||||||||||||||||||||||||||||
Tal (Tl, łac. thallium) - pierwiastek chemiczny, metal występujący w bloku p układu okresowego. Nazwa pochodzi od greckiego określenia oznaczającego zieloną gałązkę.
Tal występuje w skorupie ziemskiej w ilości 0,6 ppm.
Został odkryty w 1861 r. przez Sir Williama Crookesa.
Najważniejszymi minerałami talu są:
- lorandyt TlAsS2
- huthinsonit (Pb,Tl)2As5S9
Toksyczność: Związki talu na I i II stopniu utlenienia są silnie toksyczne. Sole talu II są łatwo rozpuszczalne w wodzie. Sam tal w formie pyłu jest również silnie toksyczny, ale nie bezpośrednio tylko na skutek spontanicznego utlenienia w kontakcie z powietrzem. Do zatruć może dojść drogą pokarmową lub oddechową. Charakterystyczny objaw zatrucia to łysienie poprzedzone czernieniem mieszków włosowych. Ponadto zaburzenia trawienia, bóle newralgiczne, zmiany psychiczne, uszkodzenia układu sercowo-naczyniowego. Dawniej sole talu II były częstym składnikiem trucizn przeciw gryzoniom. Ofiary zatrucia talem występują w jednej z powieści Agathy Christie. Antidotum dla zatruć związkami talu jest błękit pruski, który tworzy trwałe, nieprzyswajalne związki kompleksowe z tym pierwiastkiem.
(Ac) aktyn · (Am) ameryk · (Sb) antymon · (Ar) argon · (As) arsen · (At) astat · (N) azot · (Ba) bar · (Bk) berkel · (Be) beryl · (Bi) bizmut · (Bh) bohr · (B) bor · (Br) brom · (Ce) cer · (Cs) cez · (Cl) chlor · (Cr) chrom · (Sn) cyna · (Zn) cynk · (Zr) cyrkon · (Ds) darmsztadt · (Db) dubn · (Dy) dysproz · (Es) einstein · (Er) erb · (Eu) europ · (Fm) ferm · (F) fluor · (P) fosfor · (Fr) frans · (Gd) gadolin · (Ga) gal · (Ge) german · (Al) glin · (Hf) hafn · (Hs) has · (He) hel · (Ho) holm · (In) ind · (Ir) iryd · (Yb) iterb · (Y) itr · (I) jod · (Cd) kadm · (Cf) kaliforn · (Cm) kiur · (Co) kobalt · (Kr) krypton · (Si) krzem · (Xe) ksenon · (La) lantan · (Li) lit · (Lr) lorens · (Lu) lutet · (Mg) magnez · (Mn) mangan · (Mt) meitner · (Md) mendelew · (Cu) miedź · (Mo) molibden · (Nd) neodym · (Ne) neon · (Np) neptun · (Ni) nikiel · (Nb) niob · (No) nobel · (Pb) ołów · (Os) osm · (Pd) pallad · (Pt) platyna · (Pu) pluton · (Po) polon · (K) potas · (Pr) prazeodym · (Pm) promet · (Pa) protaktyn · (Ra) rad · (Rn) radon · (Re) ren · (Rh) rod · (Rg) roentgen · (Hg) rtęć · (Rb) rubid · (Ru) ruten · (Rf) rutherford · (Sm) samar · (Sg) seaborg · (Se) selen · (S) siarka · (Sc) skand · (Na) sód · (Ag) srebro · (Sr) stront · (Tl) tal · (Ta) tantal · (Tc) technet · (Te) tellur · (Tb) terb · (O) tlen · (Th) tor · (Tm) tul · (Ti) tytan · (Uub) ununbium · (Uuh) ununhexium · (Uuo) ununoctium · (Uup) ununpentium · (Uuq) ununquadium · (Uut) ununtrium · (U) uran · (V) wanad · (Ca) wapń · (C) węgiel · (H) wodór · (W) wolfram · (Au) złoto · (Fe) żelazo
Pierwiastki niezsyntezowane: (Uus) ununseptium · (Uue) ununennium · (Ubn) unbinilium · (Ubu) unbiunium · (Ubb) unbibium · (Ubt) unbitrium
