Tour de Pologne
Z Wikipedii
Tour de Pologne (pol. Wyścig Dookoła Polski, oficjalny skrót TdP) – wieloetapowy szosowy wyścig kolarski, organizowany cyklicznie na terenie Polski we wrześniu. Jedna z najstarszych imprez kolarskich na świecie. Od pierwszej edycji (1928) do 1992 posiadał status wyścigu amatorskiego (jedynie w 1974 wyjątkowo rozgrywany był w formule open z udziałem zawodowców), zaś od 1993 - po przejęciu organizacji przez Czesława Langa - jest w pełni zawodowy. Od 2005 należy do elitarnego cyklu ProTour.
Całkowita długość trasy TdP oscyluje obecnie w granicach 1 200 kilometrów, choć w przeszłości bywała znacznie dłuższa (w 1953 roku kolarze musieli pokonać aż 2 311 km), a jej przebieg wiedzie od terenów nadmorskich po Karkonosze, czyli w orientacji północ-południe.
Od 1999 do 2005 wyścig kończyła górska czasówka z metą na Orlinku w Karpaczu. Pokonanie całej trasy TdP zajmuje 7 dni (od poniedziałku do niedzieli).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Wstępne koncepcje przeprowadzenia w odrodzonej i niepodległej Polsce wieloetapowej imprezy kolarskiej - wzorowanej na coraz popularniejszym Tour de France - pojawiały się już na początku lat 20. XX wieku. Bardziej realnych kształtów pomysły te nabrały jednak dopiero kilka lat później, gdy konkretny projekt jej organizacji przedstawiły wspólnie: Warszawskie Towarzystwo Cyklistów oraz krakowski dziennik Przegląd Sportowy. To właśnie z ich inicjatywy postanowiono późnym latem 1928 rozegrać Bieg Dookoła Polski (pierwsza i oryginalna nazwa TdP). Jego historyczna, premierowa edycja odbyła się w dniach 7-11 września 1928, a na starcie stanęło 71 kolarzy, z których - po przejechaniu prawie 1 500 km - najlepszym okazał się Polak Feliks Więcek z Bydgoskiego Klubu Kolarskiego.
Do wybuchu II wojny światowej odbyły się jeszcze cztery edycje narodowego touru, z których dwie - w latach 1937 i 1939 - wygrał "tygrys szos" - Bolesław Napierała.
Pierwsze wyścigi znacznie różniły się od współczesnych. Etapy były o wiele dłuższe (często na dystansie ok. 300 km), kolarze notorycznie łapali "gumy" na szutrowych drogach, a w celu zaspokojenia głodu przerywali jazdę, by skorzystać z przygotowanych posiłków.
Po zakończeniu działań wojennych wrócono do idei kolarskiej walki dookoła Polski. W 1947, dzięki współpracy: Polskiego Związku Kolarskiego, wydawcy prasowego "Czytelnik" i grupy dziennikarzy, udało się po 8-letniej przerwie reaktywować wyścig. Zwycięzcą po przejechaniu zaledwie czterech etapów i 606 km (najkrótsza trasa w całej historii TdP) okazał się Stanisław Grzelak (Tramwajarz Łódź). Od tego czasu (aż do połowy lat 90. XX wieku) nie udało się jednak uzyskać wyścigowi odpowiedniej rangi. Na przeszkodzie stanęła postawa władz i faworyzowanie innej imprezy kolarskiej - Wyścigu Pokoju. Z tego okresu warto odnotować: triumfy kolarzy zagranicznych - Włocha Francesco Locatelliego (z 1949), Belga Rogera Dierckena (z 1960), Hiszpana José Luis Viejo (z 1972) oraz Belga André Delcroixa (z 1974), najdłuższą edycję wyścigu - 2 311 km i 13 etapów (w roku 1953) oraz hat-trick zwycięstw Mariana Więckowskiego (w latach 1954-56), co skopiował dopiero Dariusz Baranowski (w latach 1991-93).
Od 1993 funkcję dyrektora wyścigu objął wicemistrz Igrzysk Olimpijskich Moskwa'1980 - Czesław Lang, co zaowocowało stałym wzrostem prestiżu imprezy.
W 1996 została ona oznaczona kategorią 2.5, co podwyższało znacznie jej rangę, z dotychczasowej kategorii "open".
W 1997 podczas Kongresu Międzynarodowej Uniii Kolarskiej w San Sebastian, Tour de Pologne otrzymał kategorię zawodową 2.4 i został zakwalifikowany jako "Wyścig Narodowy" (pierwszy tego typu w krajach Europy środkowo-wschodniej).
W 1999 na Mistrzostwach Świata w Weronie Komisja Techniczna UCI awansowała Wyścig do klasy 2.3, a 12 października 2001, podczas kongresu Rady Kolarstwa Zawodowego (Professional Cycling Council), Tour ponownie awansował, otrzymując kategorię 2.2.
W 2005 decyzją władz UCI Wyścig został włączony do kolarskiej elity - cyklu wielu imprez nazwanych ProTour. W skład tej wyselekcjonowanej grupy weszły trzy wielkie toury (Grand Tour): Giro d'Italia, Tour de France, Vuelta a España, klasyki Pucharu Świata, wyścigi etapowe kategorii 2.HC (np. Paryż - Nicea, Tour de Suisse), klasyki 1.HC (np. La Flèche Wallonne - Walońska Strzała) oraz kilka wyścigów etapowych, które dotychczas miały niższe kategorie, a dzięki np. dobrej organizacji zostały awansowane do tego grona. Tak się stało właśnie z Tour de Pologne. W sumie w Pro Tour znalazło się 27 imprez, w tym 13 etapowych. Obowiązek startu w nich ma 20 najlepszych zespołów na świecie (ProTeams).
W ciągu kilkunastu lat działań prekursora polskiego zawodowego ścigania - Czesława Langa, amatorska impreza kolarska, znana głównie w krajach komunistycznych, została przekształcona w doskonale zorganizowany profesjonalny wyścig. Zaowocowało to udziałem w nim grup ze ścisłej czołówki zawodowego kolarstwa i gwiazd światowego formatu, choćby Danilo Di Luci (zwycięzcy ProTour 2005), Laurenta Brocharda (zawodowego mistrza świata z 1997), Oscara Freire (mistrza świata z 1999, 2001 i 2004), Serhija Honczara (mistrza świata z 2000), Romansa Vainsteinsa (mistrza świata z 2000), Wiaczesława Jekimowa (mistrza olimpijskiego z 2000), Gianluci Bortolamiego (zwycięzcy Pucharu Świata 1994), Erika Dekkera (zwycięzcy Pucharu Świata 2001), Stefano Garzelliego (zwycięzcy Giro d'Italia z 2000) czy znakomitych sprinterów: Andrusa Auga, Badena Cooke'a, Jaana Kirsipuu i Daniele Bennatiego.
Trzykrotnie Tour de Pologne otrzymał tytuł "Najlepszej Imprezy Sportowej Roku" w Polsce w Plebiscycie Przeglądu Sportowego, w latach 1995, 1996 i 2004.
[edytuj] Koszulki
[edytuj] Koszulki podstawowe
.JPG/210px-TDP2007_ETAP5_Bartosz_Senderek_Świdnica_(21).JPG)
Podczas wyścigu prowadzone są różne klasyfikacje zawodników, najlepszy kolarz w danej kategorii otrzymuje koszulkę jej lidera, w której kontynuuje wyścig na następnym etapie. Te koszulki to:
- żółta koszulka - jedzie w niej lider czasowej indywidualnej klasyfikacji generalnej. Jest nim zawodnik, którego suma czasów zarejestrowanych na poszczególnych etapach, łącznie ze wszystkimi bonifikatami i karami, jest najmniejsza;
- zielona koszulka (od 2007 biała) - jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji górskiej (tzw. góral). Podczas etapów górskich na trasie znajdują się premie górskie kilku kategorii, punkty przyznawane są kilku pierwszym kolarzom w zależności od kategorii;
- różowa koszulka - jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji na najaktywniejszego. W wyścigu przyznawane są punkty za specjalne lotne premie. Na linii premii lotnej trzej pierwsi zawodnicy otrzymują odpowiednio następującą liczbę punktów: 3, 2, 1;
- granatowa koszulka (do 2005 r. biała) - jedzie w niej najlepszy kolarz w klasyfikacji punktowej. W wyścigu przyznawane są punkty za dojechanie na metę na czołowych pozycjach w etapach, jak i za tzw. lotne premie charakterystyczne dla etapów płaskich. Na mecie każdego z etapów 20 pierwszych zawodników otrzymuje następującą liczbę punktów za zajęte miejsca:
|
|
|
|
Na koniec każdego etapu liderzy tych 4 klasyfikacji są oficjalnie dekorowani koszulkami przez organizatora wyścigu i są zobowiązani jechać w nich kolejnego dnia.
Jeśli ten sam zawodnik będzie liderem więcej niż jednej klasyfikacji, zakłada koszulkę według następującej hierarchii:
- "Klasyfikacja generalna" (żółta koszulka)
- "Klasyfikacja górska" (zielona koszulka)
- "Klasyfikacja na najaktywniejszego" (różowa koszulka)
- "Klasyfikacja punktowa" (granatowa koszulka)
[edytuj] Koszulki dodatkowe
Obok podstawowych organizator zawodów prowadzi(ł) także dodatkowe klasyfikacje:
obecnie:
- czerwona koszulka - klasyfikacja drużynowa;
w przeszłości:
- niebieska koszulka - klasyfikacja na najwszechstronniejszego;
- biało-granatowa koszulka - klasyfikacja zawodników, którzy wygrali największą ilość etapów;
- biało-czerwona koszulka - klasyfikacja na najlepszego polskiego zawodnika.
[edytuj] Punkty do ProTour
Uczestnicy wyścigu, startujący w barwach zespołów UCI ProTeams (dwadzieścia najlepszych licencjonowanych zespołów świata), mają możliwość od 2005 roku zdobycia w Tour de Pologne punktów do klasyfikacji UCI ProTour. Są one przyznawane dziesięciu najlepszym zawodnikom w końcowej klasyfikacji generalnej oraz trzem najlepszym zawodnikom na poszczególnych etapach. Zawodnicy startujący w Zawodowych Ekipach Kontynentalnych (Professional Continental Teams) nie otrzymują punktów.
Punkty za klasyfikację generalną wyścigu:
|
|
Za zwycięstwa etapowe:
|
[edytuj] Triumfatorzy Tour de Pologne
[edytuj] Lista zwycięzców indywidualnej klasyfikacji generalnej
p - prolog
[edytuj] Lista zwycięzców pozostałych klasyfikacji 1
| Lp. | Rok | Klasyfikacja górska |
Klasyfikacja aktywnych (sprints) |
Klasyfikacja punktowa |
Klasyfikacja drużynowa |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 1928 | — | — | — | AKS Warszawa |
| 2 | 1929 | — | — | — | AKS Warszawa |
| 3 | 1933 | — | — | — | Jur Warszawa |
| 4 | 1937 | — | — | — | Polska I |
| 5 | 1939 | — | — | — | — |
| 6 | 1947 | — | — | — | Ruch Chorzów |
| 7 | 1948 | — | — | — | Polska I |
| 8 | 1949 | — | — | — | Rumunia |
| 9 | 1952 | — | — | — | CWKS I |
| 10 | 1953 | — | — | — | — |
| 11 | 1954 | — | — | — | CWKS I |
| 12 | 1955 | — | — | — | CWKS I |
| 13 | 1956 | — | — | — | CWKS I |
| 14 | 1957 | — | — | — | Federacja Gwardia |
| 15 | 1958 | — | — | Constant Goossens.svg/20px-Flag_of_Belgium_(civil).svg.png){kind=small} Belgia |
— |
| 16 | 1959 | — | — | — | — |
| 17 | 1960 | — | — | — | ZSRR |
| 18 | 1961 | — | — | — | LZS I |
| 19 | 1962 | — | — | — | LZS I |
| 20 | 1963 | Jan Kudra Polska |
Rajmund Zieliński Polska |
— | — |
| 21 | 1964 | — | — | — | LZS I |
| 22 | 1965 | — | — | — | Start I |
| 23 | 1966 | Józef Gawliczek Polska |
— | Bernard Patzig NRD |
LZS II |
| 24 | 1967 | Józef Mikołajczyk Polska |
— | Andrzej Bławdzin Polska |
LZS Zieloni |
| 25 | 1968 | — | — | — | Polska I |
| 26 | 1969 | — | Jan Magiera Polska |
Zygmunt Hanusik Polska |
Polska II |
| 27 | 1970 | Jurij Połupanow ZSRR |
— | Henryk Woźniak Polska |
— |
| 28 | 1971 | Ryszard Szurkowski Polska |
— | Ryszard Szurkowski Polska |
Katowice |
| 29 | 1972 | José Luis Viejo Hiszpania |
— | José Luis Viejo Hiszpania |
— |
| 30 | 1973 | — | — | Ryszard Szurkowski Polska |
— |
| 31 | 1974 | Ryszard Szurkowski Polska |
— | Ryszard Szurkowski Polska |
— |
| 32 | 1975 | Miroslav Sykora Czechosłowacja |
— | — | Polska I |
| 33 | 1976 | — | — | — | Polska |
| 34 | 1977 | — | — | — | NRD |
| 35 | 1978 | Jan Brzeźny Polska |
— | — | Polska I |
| 36 | 1979 | Jan Krawczyk Polska |
— | Ryszard Szurkowski Polska |
Chemik |
| 37 | 1980 | — | — | Lechosław Michalak Polska |
— |
| 38 | 1981 | Roman Cieślak Polska |
— | Tadeusz Krawczyk Polska |
Polska I |
| 39 | 1982 | — | — | Mathias Kittel NRD |
Polska |
| 40 | 1983 | Lechosław Michalak Polska |
— | Witold Mokiejewski Polska |
Polska I |
| 41 | 1984 | Janusz Bieniek Polska |
— | Marek Leśniewski Polska |
Polska |
| 42 | 1985 | Marek Leśniewski Polska |
— | Marek Leśniewski Polska |
Polska |
| 43 | 1986 | Jan Skowronek Polska |
— | Mirosław Uryga Polska |
Polska |
| 44 | 1987 | Andrzej Dulas Polska |
— | Czesław Łukaszewicz Polska |
Gwardia Katowice |
| 45 | 1988 | Siergiej Uszakow ZSRR |
— | Dżamolin Abdużaparow ZSRR |
Legia I |
| 46 | 1989 | — | — | Sławomir Krawczyk Polska |
Legia |
| 47 | 1990 | Piotr Korab Polska |
— | Mieczysław Karłowicz Polska |
Korona Wimar Kielce |
| 48 | 1991 | — | — | Władimir Perelaznyj Polska |
Wasowski Korona Kielce |
| 49 | 1992 | Dariusz Baranowski Polska |
— | Igor Pastaukhowicz Białoruś |
Litwa |
| 50 | 1993 | Piotr Chmielewski Polska |
Remigius Lupeikis Litwa |
Zbigniew Spruch Polska |
Litwa |
| 51 | 1994 | Quinto Rodrigues Portugalia |
Maurizio Fondriest Włochy |
Kaspers Ozers Łotwa |
Lampre Animex |
| 52 | 1995 | Mariano Piccoli Włochy |
Mariano Piccoli Włochy |
Zbigniew Spruch Polska |
DEK Meble Joko Romar |
| 53 | 1996 | Raimondas Rumsas Litwa |
Wiaczesław Dżawanian Rosja |
Wiaczesław Dżawanian Rosja |
Roslotto - ZG Mobili |
| 54 | 1997 | Oscar Pellicioli Włochy |
Jacek Mickiewicz Polska |
Markus Zberg Szwajcaria |
Mróz |
| 55 | 1998 | Andrzej Sypytkowski Polska |
— | Zbigniew Spruch Polska |
Mróz |
| 56 | 1999 | Piotr Przydział Polska |
Piotr Przydział Polska |
Piotr Wadecki Polska |
Mróz |
| 57 | 2000 | Luca Belluomini Włochy |
Marcin Gębka Polska |
Siergiej Iwanow Rosja |
Mat Ceresit CCC |
| 58 | 2001 | Ruggero Marzoli Włochy |
Marcin Gębka Polska |
Jens Voigt Niemcy |
CCC Mat |
| 59 | 2002 | Cezary Zamana Polska |
Kazimierz Stafiej Polska |
Marek Rutkiewicz Polska |
CCC - Polsat |
| 60 | 2003 | Nuno Ribeiro Portugalia |
Kazimierz Stafiej Polska |
Yon Bru Hiszpania |
L.A. Pecol |
| 61 | 2004 | Przemysław Niemiec Polska |
Bogdan Bondariew Ukraina |
Allan Davis Australia |
Milaneza Maia |
| 62 | 2005 | Bartosz Huzarski Polska |
Robert Förster Niemcy |
Kim Kirchen Luksemburg |
Rabobank |
| 63 | 2006 | Bartosz Huzarski Polska |
Marcin Osiński Polska |
Wouter Weylandt Belgia |
Crèdit Agricole |
| 64 | 2007 | Yoann Le Boulanger Francja |
Łukasz Bodnar Polska |
Jose Joaquin Rojas Hiszpania |
Team CSC |
1 Puste pola oznaczają, że klasyfikacji prawdopodobnie nie prowadzono
[edytuj] Rekordy
[edytuj] Wygrane wyścigi
Trzech kolarzy wygrało Tour de Pologne 3-krotnie:
| Marian Więckowski | 1954, 1955 i 1956 |
| Andrzej Mierzejewski | 1982, 1984 i 1988 |
| Dariusz Baranowski | 1991, 1992 i 1993 |
Po 2 razy triumfowali:
| Bolesław Napierała | 1937 i 1939 |
| Wacław Wójcik | 1948 i 1952 |
| Henryk Kowalski | 1957 i 1961 |
| Jan Kudra | 1962 i 1968 |
| Jan Brzeźny | 1978 i 1981 |
| Ondřej Sosenka | 2001 i 2004 |
[edytuj] Wygrane etapy
| 15 | Ryszard Szurkowski |
| 12 | Wacław Wrzesiński |
| 10 | Zbigniew Spruch |
| 9 | Stanisław Królak |
| 8 | Jaan Kirsipuu, Stanisław Szozda, Stanisław Wasilewski, Adam Wiśniewski, Wacław Wójcik |
| 7 | Jan Jankiewicz, Lechosław Michalak, Tadeusz Mytnik, Janusz Paradowski, Rajmund Zieliński |
[edytuj] Etapy w koszulce lidera
| 20 | Marian Więckowski (w 3 wyścigach, w latach 1954–56) |
| 16 | Wacław Wójcik (3, 1948–53) |
| 15 | Bolesław Napierała (2, 1937–39), Marek Leśniewski (3, 1984–87), Zbigniew Spruch (4, 1989–98) |
| 14 | Tadeusz Mytnik (4, 1972–80), Lechosław Michalak (2, 1977–79), Andrzej Mierzejewski (4, 1982–88) |
Cały wyścig w koszulce lidera przejechali Józef Stefański (1929) i Bolesław Napierała (1937).
[edytuj] Wybrane źródła
- Tuszyński Bogdan, 70 lat Tour de Pologne, Krajowa Agencja Promocyjna, Warszawa, 1999
- http://langteam.bikeworld.pl/tour/
- http://www.memoire-du-cyclisme.net
- http://www.kolarstwo-szosowe.gda.pl/komentarze.html
- http://szosa.rowery.org
- http://www.kolarstwo.org.pl/index.php
- http://www.pro-cycling.org/tdp/
- http://www.pzkol.pl/main.shtml
- http://www.sportowefakty.pl/index.php?dysc_id=10&k1_id=200
- http://sport.interia.pl/inne/kolarstwo
- http://sport.gazeta.pl/kolarstwo/0,0.html
- http://sport.wp.pl/kategoria.html?kat=1853&katn=TourdePologne
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
1928 • 1929 • * • 1933 • * • 1937 • * • 1939 • (II Wojna światowa) • 1947 • 1948 • 1949 • * • 1952 • 1953 • 1954 • 1955 • 1956 • 1957 • 1958 • 1959 • 1960 • 1961 • 1962 • 1963 • 1964 • 1965 • 1966 • 1967 • 1968 • 1969 • 1970 • 1971 • 1972 • 1973 • 1974 • 1975 • 1976 • 1977 • 1978 • 1979 • 1980 • 1981 • 1982 • 1983 • 1984 • 1985 • 1986 • 1987 • 1988 • 1989 • 1990 • 1991 • 1992 • 1993 • 1994 • 1995 • 1996 • 1997 • 1998 • 1999 • 2000 • 2001 • 2002 • 2003 • 2004 • 2005 • 2006 • 2007 • 2008
Klasyfikacja generalna • 
Klasyfikacja górska • 
Klasyfikacja najaktywniejszych
Klasyfikacja punktowa • 
Klasyfikacja drużynowa
Feliks Więcek (1928) • Józef Stefański (1929) • Jerzy Lipiński (1933) • Bolesław Napierała (1937, 1939) • Stanisław Grzelak (1947) • Wacław Wójcik (1948, 1952) • Francesco Locatelli (1949) • Mieczysław Wilczewski (1953) • Marian Więckowski (1954, 1955, 1956) • Henryk Kowalski (1957, 1961) • Bogusław Fornalczyk (1958) • Wiesław Podobas (1959) • Roger Diercken (1960) • Jan Kudra (1962, 1968) • Stanisław Gazda (1963) • Rajmund Zieliński (1964) • Józef Beker (1965) • Józef Gawliczek (1966) • Andrzej Bławdzin (1967) • Wojciech Matusiak (1969) • Jan Stachura (1970) • Stanisław Szozda (1971) • José Luis Viejo (1972) • Lucjan Lis (1973) • André Delcroix (1974) • Tadeusz Mytnik (1975) • Janusz Kowalski (1976) • Lechosław Michalak (1977) • Jan Brzeźny (1978, 1981) • Henryk Charucki (1979) • Czesław Lang (1980) • Andrzej Mierzejewski (1982, 1984, 1988) • Tadeusz Krawczyk (1983) • Marek Leśniewski (1985) • Marek Kulas (1986) • Zbigniew Piątek (1987) • Marek Wrona (1989) • Mieczysław Karłowicz (1990) • Dariusz Baranowski (1991, 1992, 1993) • Maurizio Fondriest (1994) • Zbigniew Spruch (1995) • Wiaczesław Dżawanian (1996) • Rolf Järmann (1997) • Siergiej Iwanow (1998) • Tomasz Brożyna (1999) • Piotr Przydział (2000) • Ondřej Sosenka (2001, 2004) • Laurent Brochard (2002) • Cezary Zamana (2003) • Kim Kirchen (2005) • Stefan Schumacher (2006) • Johan Van Summeren (2007)
Wielkie Toury: Giro d'Italia • Tour de France • Vuelta a España
Wyścigi wielodniowe: Paryż-Nicea • Tirreno-Adriático • Dookoła Kraju Basków • Tour de Romandie • Volta a Cataluña • Critérium du Dauphiné Libéré • Tour de Suisse • Eneco Tour • Deutschland Tour • Tour de Pologne
Wyścigi jednodniowe: Mistrzostwa Świata • Mediolan-San Remo • Dookoła Flandrii • Gandawa-Wevelgem • Paryż-Roubaix • Amstel Gold Race • La Flèche Wallonne • Liège-Bastogne-Liège • Czasówka drużynowa UCI ProTour • Vattenfall Cyclassics • Clásica de San Sebastián • GP Ouest France-Plouay • Züri Metzgete • Paryż-Tours • Giro di Lombardia
