Trałowce typu Jaskółka
Z Wikipedii
Trałowce typu Jaskółka – seria 6 polskich trałowców redowych, nazywanych potocznie, od ich nazw, "ptaszkami". Służyły od połowy lat 30., w czasie II wojny światowej i do lat 60. Przed II wojną światową były także klasyfikowane jako minowce.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Powstało 6 okrętów, które otrzymały nazwy: OORP "Jaskółka", "Mewa", "Rybitwa", "Czajka", "Czapla" i "Żuraw". 3 pierwsze zbudowane były w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej w Gdyni, 1 w Stoczni Gdyńskiej, natomiast 2 (OORP "Czajka" i "Rybitwa") zwodowano w Stoczni Rzecznej w Modlinie, a wyposażono w Warsztatach Portowych Marynarki Wojennej. Były to pierwsze okręty morskie polskiej produkcji.
Razem z kanonierkami ORP "Generał Haller" i ORP "Komendant Piłsudski" w 1939 tworzyły Dywizjon Minowców. Podczas kampanii wrześniowej "Jaskółka", "Mewa" i "Czapla" zostały zatopione, a "Rybitwa" uszkodzona. "Mewa" została podniesiona i wcielona do niemieckiej Kriegsmarine pod nazwą "Putzig", również zdobyte "Żuraw", "Czajka" i "Rybitwa" zostały wcielone do niemieckiej służby pod nazwami odpowiednio: "Oxhöft", "Rixhöft" i "Westerplatte".
Wszystkie 4 trałowce w służbie niemieckiej były wykorzystywane jako okręty pomocnicze i przetrwały wojnę, po czym zostały odnalezione przez polską misję wojskową w Travemunde i 25 stycznia 1946 ponownie wcielone do Polskiej Marynarki Wojennej pod dawnymi nazwami. Okręty posiadały wówczas zmienione uzbrojenie składające się z niemieckich działek przeciwlotniczych. Przez pierwsze lata powojenne służyły do trałowania polskiego wybrzeża z pozostających po wojnie min, po czym ORP "Żuraw" został w 1948 przebudowany na okręt hydrograficzny. Część załogi uciekła na jego pokładzie w 1951 do Szwecji. Po powrocie do kraju zmieniono nazwę okrętu na ORP Kompas. Pozostałe trzy trałowce "Czajka", "Mewa" i "Rybitwa" w roku 1949 zostały przeklasyfikowane na dozorowce i nazwane odpowiednio: D-45, D-46 i D-47. Przez następne lata wypełniały zadania patrolowania polskiej granicy morskiej. W latach 1951–52 zostały przezbrojone w nowe działka 37 mm. W latach 1966–71 wszystkie cztery dawne "ptaszki" zostały wycofane ze służby i przekształcone na barki koszarowe bez napędu o oznaczeniach BK-1 – BK-4 ("Rybitwa" i "Czajka" w 1966, "Mewa" w 1970, "Kompas" w 1971). W latach 70. i 80. zostały ostatecznie przeznaczone do kasacji i złomowane.
[edytuj] Historia trałowców typu Jaskółka
Nazwa | Numer taktyczne | Miejsce budowy | Położenie stępki | Wodowanie | Wejście do służby | Losy |
ORP "Jaskółka" | J | WPMW Gdynia | ? | 11 września 1934 | 27 sierpnia 1935 | zatopiony 14 września 1939 |
ORP "Mewa" | M | Stocznia Gdyńska | 1933 | 10 stycznia 1935 | 25 października 1935 | dalsza służba: D-46, BK-2 |
ORP "Rybitwa" | R | Modlin | maj 1933 | 26 kwietnia 1935 | 21 grudnia 1935 | dalsza służba: D-47, BK-3 |
ORP "Czajka" | CY | Modlin | kwiecień 1933 | 10 kwietnia 1935 | 10 lutego 1936 | dalsza służba: D-45, BK-1 |
ORP "Czapla" | CP | WPMW Gdynia | ? | 22 sierpnia 1938 | 31 sierpnia 1939 | zatopiony 14 września 1939 |
ORP "Żuraw" | Ż | WPMW Gdynia | 1937 | 22 sierpnia 1938 | 31 sierpnia 1939 | dalsza służba ORP "Kompas" |
[edytuj] Dane taktyczno-techniczne
- wyporność: standardowa – 183 t, pełna – 203 t
- wymiary: długość – 45 m; szerokość – 5,5 m; zanurzenie – 1,7 m
- napęd: 2 silniki wysokoprężne 8 cylindrowe Ursus-Nohab o mocy łącznej 1050 KM
- prędkość: 16-18 węzłów
- załoga: 30
- uzbrojenie (do 1939):
- 1 działo uniwersalne kaliber 75 mm wz. 97
- 2 karabiny maszynowe przeciwlotnicze 7,92 mm Maxim wz. 08
- 20 min kotwicznych wz. 08
- 20 bomb głębinowych
- 1 podwójny najcięższy karabin maszynowy 13,2 mm plot (tylko "Żuraw" i "Czapla")
- wyposażenie trałowe: 2 komplety trałów kontaktowych
[edytuj] Plany i modele
- ORP "Jaskółka": Mały Modelarz nr 1/1980, 3/2000
- ORP "Jaskółka": Modelarz nr 12/1998
- ORP Jaskółka : Military Model (Andrzej Haliński) 2/97 skala 1:100
[edytuj] Zobacz też
Torpedowce: ORP Kaszub • ORP Krakowiak • ORP Kujawiak • ORP Mazur • ORP Podhalanin • ORP Ślązak Typ Wicher: ORP Wicher • ORP Burza Typ Grom: ORP Grom • ORP Błyskawica |
|
Okręty minowe
Trałowce typu FM: ORP Mewa (I) • ORP Rybitwa (I) • ORP Czajka (I) • ORP Jaskółka (I) Trałowce typu Jaskółka: ORP Jaskółka (II) • ORP Mewa (II) • ORP Rybitwa (II) • ORP Czajka (II) • ORP Czapla • ORP Żuraw Stawiacze min: ORP Gryf |
Okręty szkolne
|
Inne okręty i jednostki pomocnicze
Hulki, okręty-bazy i tendry: ORP Bałtyk • ORP Sławomir Czerwiński • Oksywie • ORP Miner • ORP Nurek • ORP Gdańsk • ORP Gdynia Okręty hydrograficzne: ORP Pomorzanin (I) • ORP Pomorzanin (II) Okręty pomocnicze ORP Smok Okręty-cele: ORP Kujawiak • ORP Ślązak Pomocnicze zbiorniki ropy: ORP Podhalanin Transportowce: ORP Wilia Holowniki: ORP Smok • ORP Lech Ścigacze i motorówki strażnicze: ORP Myśliwy • L 2 • L 3 Niezrealizowane projekty:
Niszczyciele: ORP Orkan • ORP Huragan |
Okręty rzeczne
Monitory rzeczne: Typ B (gdańskie) ORP Warszawa • ORP Horodyszcze • ORP Pińsk • ORP Toruń Kanonierki rzeczne: Zaradna • Zuchwała • Zawzięta Kutry uzbrojone: KU 1 - KU 3 • KU 4 - KU 5 • KU 16 - KU 19 • KU 25 - KU 29 • KU 21 - KU 24 Ciężkie kutry uzbrojone: ORP Nieuchwytny Statki sztabowe: ORP Admirał Sierpinek Kutry zwiadu artyleryjskiego i łączności: KU 6 • KU 7 Kutry meldunkowe: KM 12 - KM 15 Ścigacze rzeczne: KU-30 Statki uzbrojone: Wilno • Różycki • Generał Szeptycki • ORP Hetman Chodkiewicz • ORP Generał Sikorski Okręty minowe: Trałowce rzeczne • Mątwa Jednostki pomocnicze: Hetman Żółkiewski • Neptun • Kiliński • Admirał Dickmann |