Ustrój polityczny Andory

Z Wikipedii

Andora
Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Andory Ustrój polityczny Konstytucja Współksiążę francuski Nicolas Sarkozy Współksiążę episkopalny Joan Enric Vives Sicília Rada Generalna Premier Albert Pintat Santolària Rada Wykonawcza Podział administracyjny Partie polityczne Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Godło Andory

Ustrojem politycznym Andory jest monarchia konstytucyjna, w której funkcje głowy państwa sprawują wspólnie dwa podmioty: prezydent Francji i katolicki biskup katalońskiego miasta La Seu d'Urgell. Do niedawna, w systemie politycznym tego państwa brak było wyraźnego podziału pomiędzy egzekutywą, legislatywą a władzą sądowniczą. Zmieniło się to w 1993 roku. Kiedy władze tego niewielkiego państwa postanowiły rozpocząć proces zbliżania się do struktur Unii Europejskiej, Rada Europy zaleciła im uchwalenie nowej ustawy zasadniczej spełniającej europejskie standardy demokratyczne. Projekt nowej konstytucji ustaliła Komisja Trójstronna, złożona z przedstawicieli sprawujących obowiązki głowy państwa, Rady Generalnej i Rady Wykonawczej.

[edytuj] Głowa państwa

Dwupodmiotowa głowa państwa została ustanowiona w 1278 roku na mocy Traktatu o Wspólnej Suwerenności, zawartego pomiędzy hiszpańskim biskupem Urgell i francuskiego księcia Foix.

Obecnie, na mocy konstytucji z 1993 roku, obydwa podmioty na terytorium Andory reprezentują delegaci, pomimo tego, że zarówno Hiszpania, jak i Francja posiadają tam swoje ambasady. Prezydent Francji oraz biskup La Seu d'Urgell nie posiadają prawa weta wobec aktów prawnych uchwalanych przez władzę ustawodawczą, ale zatwierdzają np. umowy międzynarodowe zawierane z ich państwami dotyczącymi m.in. wewnętrznego bezpieczeństwa, obrony, terytorium, reprezentacji dyplomatycznej, sądowej i policyjnej współpracy.

[edytuj] Rada Generalna

Parlament Andory to Rada Generalna (Consell General de las Valls) złożona z 28 członków. Wybierani oni są w wyborach powszechnych na kadencję trwającą 4 lata. Kraj podzielony jest na jednostki organizacyjne nazywane parafiami (hisz. parroquies, liczba pojedyncza - parroquia), których jest 7. Do wejścia w życie nowej konstytucji, wybierano 4 posłów z każdej. Taki system preferował małe parafie (liczące od 350 osób, największe - 2600). W obecnej konstytucji natomiast zapisano iż 1/2 Rady pochodzi z wyborów odbywających się według starego systemu, a pozostała połowa wybierana z ogólnokrajowych list partyjnych.

Sindic i jego zastępca to osoby wybierane przez Radę na 3 lata (z możliwością jednej reelekcji), których zadaniem jest wdrażanie decyzji parlamentu. Nie mają jednak żadnych samodzielnych uprawnień, wszystkie ich decyzje muszą zostać zatwierdzone przez Radę.

Parafie - podział administracyjny Andory

Partie polityczne:

Andorskie Centrum Demokratyczne (Centre Demòcrata Andorrà)
Wiek 21 (Segle 21)
Demokratyczna Odbudowa (Renovació Democràtica)
Zieloni Andory (Els Verds d'Andorra)
Parafialna Unia Niezależnych Grup (Grup d'Unió Parroquial Independents)
Unia Laurediańska (Unió Laurediana)
Liberalna Partia Andory (Partit Liberal d'Andorra)
Partia Socjaldemokratyczna (Partit Socialdemòcrata)

[edytuj] Rada Wykonawcza

Rada Wykonawcza zaczęła działać od 1981 roku. Złożona jest ona z głowy rządu (fr. Cap de Govern) i siedmiu ministrów. Co 4 lata, zaraz po wyborach, Rada Generalna wybiera głowę rządu, który wyznacza pozostałych członków Rady Wykonawczej.

[edytuj] Sądownictwo

Sądy w Andorze są niezawisłe. Posiadają strukturę trójszczeblową:

sąd pierwszej instancji - czterech sędziów, desygnowanych po dwóch przez obydwa podmioty głowy państwa,
sąd apelacyjny
Najwyższy Sąd Sprawiedliwości - złożony z pięciu członków.