Władcy Bułgarii

Z Wikipedii

Spis treści 1 Tytulatura 2 Władcy legendarni (patrz: Władcy Hunów) 3 Chanowie Kutrigurów 4 Chanowie Wielkiej Bułgarii 5 Pierwsze państwo bułgarskie 6 Carstwo zachodniobułgarskie 7 Drugie carstwo bułgarskie 7.1 Dynastia Asenowiczów 7.2 Dynastia Terterowiczów 7.3 Dynastia Szyszmanowiczów 8 Trzecie carstwo bułgarskie 9 Zobacz też

[edytuj] Tytulatura

W ciągu ponad tysiąca trzystu lat istnienia państwa bułgarskiego na Bałkanach (od 681 r.) władcy tego państwa posługiwali się kilkoma różnymi tytułami.

Pierwsi władcy tzw. pierwszego państwa bułgarskiego, począwszy od Asparucha aż do Presjana włącznie posługiwali się typowym dla tureckojęzycznych ludów Azji Środkowej tytułem chana.

W związku z przyjęciem chrześcijaństwa przez Borysa, syna i następcę Presjana (połowa IX w.), zmienia się także tytulatura. Choć sam Borys bywa czasem w literaturze historycznej nazywany chanem, określenia tego stosuje się w zasadzie tylko w stosunku do pierwszego okresu jego rządów. Po przyjęciu chrztu, oraz przybraniu chrześcijańskiego imienia Michał, Borys zdobywa dla siebie prawo posługiwania się tytułem książęcym. Tytułu tego używa się także w stosunku do Władimira Rasate oraz częściowo Symeona.

Symeon, początkowo książę Bułgarii, w 924 r. uzyskał dla siebie uznanie w Bizancjum tytułu cara, który nominalnie był równy cesarzowi Bizancjum. Tytułu tego używa się w stosunku do wszystkich następców Symeona na tronie bułgarskim. Wyjątki są nieliczne, należy do nich przede wszystkim Kałojan (1197-1207), który koronowany według obrządku zachodniego przez papieskiego legata posługiwał się tytułem króla. Zwykle jednak w publikacjach i opracowaniach Kałojan, zgodnie z bułgarską terminologią, również nazywany jest carem. Carami są również wszyscy pozostali władcy drugiego państwa bułgarskiego, panujący aż do 1396 r.

Po odzyskaniu przez Bułgarię niepodległości w 1878 r., władzę w kraju, oficjalnie nazywanym Księstwem Bułgarii, objął Aleksander I Battenberg (panował 1879-1886), posługujący się tytułem księcia. Księciem był również jego następca, Ferdynand I Koburg, od początku swych rządów aż do roku 1908, kiedy to oficjalnie proklamowano wskrzeszenie carstwa.

Były premier Bułgarii (w latach 2001-2005) Symeon Sakskoburggotski, będący jako dziecko carem przez trzy lata (1943-1946), nigdy oficjalnie z tego tytułu nie zrezygnował, choć się nim już nie posługuje.

[edytuj] Władcy legendarni (patrz: Władcy Hunów)

Awitochol (prawdopodobnie Attyla)

Irnik (prawdopodobnie Hernach)

[edytuj] Chanowie Kutrigurów

540 - 550 Khinialon

550 - 551 Synion

551 - 582 Zabergan

582 - 584 Gostun

584 - 600? Khudbard

617 - 630 Organa

[edytuj] Chanowie Wielkiej Bułgarii

630 - 665 Kubrat

665 - 668 Batbajan

668 - 681 Asparuch

[edytuj] Pierwsze państwo bułgarskie

Dynastia Dulo

681 – 700 Asparuch

700 – 721 Terweł

721 – 738 Kormisosz

738 – 753 Sewar

Dynastia Ukil

753 – 760 Winech

760 – 763 Telec

763 – 766 Sabin (usunięty)

766 – 766 Umar (usunięty)

766 – 767 Toktu

767 – 768 Pagan

768 – 777 Telerig (usunięty)

777 – 803 Kardam

Dynastia Kruma

803 – 814 Krum

814 – 831 Omurtag (syn Kruma)

831 – 836 Małamir (syn)

836 – 852 Presjan (bratanek)

852 – 889 Borys I Michał (syn, abdykował, zm. 907)

889 – 893 Władymir Rasate (syn, usunięty)

Carstwo Bułgarii

893 – 927 Symeon I (brat, od 913 car)

927 – 967 Piotr I (syn, abdykował, zm. 969)

967 – 971 Borys II (syn, usunięty, zm. 976)

971 – 976 Bułgaria do Bizancjum

977 – 997 Roman (brat Borysa II)

[edytuj] Carstwo zachodniobułgarskie

Dynastia Komitopuli

976 – 1014 Samuel (car od 997)

1014 – 1015 Gabriel Radomir (syn)

1015 – 1018 Iwan Władysław (bratanek Samuela)

1018 – 1185 Bułgaria do Bizancjum

[edytuj] Drugie carstwo bułgarskie

[edytuj] Dynastia Asenowiczów

1185 – 1187 Piotr II Asen (usunięty)

1187 – 1196 Iwan Asen I (brat)

1196 – 1197 Piotr II Asen (ponownie)

1197 – 1207 Kałojan (brat)

1207 – 1218 Borił (siostrzeniec , usunięty)

1218 – 1241 Iwan Asen II (syn Asena I)

1241 – 1246 Koloman I Asen (syn)

1246 – 1256 Michał II Asen (brat)

1256 – 1257 Koloman II Asen (wnuk Asena I)

1257 – 1277 Konstantyn Tich

1278 – 1279 Iwajło (car-świniopas, usunięty , zm. 1280)

1279 Iwan Asen III (po matce wnuk Iwana Asena II)

[edytuj] Dynastia Terterowiczów

1279 – 1292 Jerzy I Terter (usunięty)

1292 – 1298 Smilec

1299 – 1300 Czaka (zięć Jerzego)

1300 – 1322 Teodor Swetosław Terter (syn Jerzego I)

1322 – 1323 Jerzy II Terter (syn)

[edytuj] Dynastia Szyszmanowiczów

1323 – 1330 Michał III Szyszman

1330 – 1331 Iwan Stefan Szyszman (syn , usunięty, zm. 1343))

1331 – 1371 Iwan Aleksander (siostrzeniec Michała III)

1332 - 1355 Michał Asen IV (syn, koregent)

1337 - 1349 Iwan Asen IV (brat, koregent)

1337 – 1356 Iwan Sracimir (brat, koregent, potem w Widynie)

1341 Szyszman II (syn Michała III)

1359 - 1388 Iwan Asen V (brat, koregent)

1371 – 1393 Iwan Szyszman (brat, w Tyrnowie, usunięty, zm. 1395)

Książęta i carowie widyńscy

1331 - 1336 Bielaur (brat Michała III Szyszmana)

1356 – 1396 Iwan Sracimir (syn Iwana Aleksandra, usunięty)

1365 – 1369 okupacja węgierska

1369 – 1396 Iwan Sracimir (ponownie, usunięty, zm. 1397)

1397 - 1422 Konstantyn II Asen (syn)

1422 – 1879 Bułgaria do Turcji

[edytuj] Trzecie carstwo bułgarskie

Dynastia Battenberg (boczna linia dynastii heskiej)

1879 – 1886 Aleksander I Battenberg (ks. autonomicznej Bułgarii 1879, usunięty, zm. 1893)

Dynastia Koburska (linia Sachsen-Coburg-Gotha z dynastii Wettynów)

1887 – 1918 Ferdynand I Koburg (od 1908 car niepodległej Bułgarii, abdykował, zm. 1948)

1918 – 1943 Borys III (syn)

1943 – 1946 Symeon II (syn, usunięty)

od 1946 republika

[edytuj] Zobacz też

• listy władców innych krajów
• Bułgarskie królowe