Waffen-SS
Z Wikipedii
Waffen-SS (niem. Zbrojne SS) – zbrojne oddziały niemieckiej nazistowskiej formacji paramilitarnej Schutzstaffeln (SS) (niem. Szwadron Ochronny), znane również pod skrótem SS.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Oddziały zostały utworzone w maju 1940 rozkazem Himmlera, ale już wcześniej istniało kilka elitarnych pułków funkcjonujących w ramach SS (SS-Verfügungstruppen, SS-VT), które walczyły w kampanii wrześniowej. Służyło w nich 18 000 żołnierzy. Przed kampanią we Francji postanowiono rozbudować Waffen-SS do czterech dywizji. W czerwcu 1941 roku formację tę tworzyły 4 dywizje i wiele samodzielnych brygad. Służyło w nich łącznie 220 000 żołnierzy.
Po ataku na ZSRR doceniono bitność esesmanów i zaczęto tworzyć kolejne dywizje, w tym z ochotników z innych państw, np. z Norwegii, Danii, Holandii, Belgii, Łotwy. Z czasem powstały jednostki bośniackie, ukraińskie i inne. Pod dowództwem Waffen-SS walczył również korpus kozacki.
W grudniu 1944 Waffen-SS osiągnęło szczyt swojego rozwoju. W jego skład wchodziło 38 dywizji (niektóre nie w pełni skompletowane), około 15 brygad i mnóstwo mniejszych jednostek, w których służyło aż 950 000 żołnierzy, z czego Niemcy stanowili niewiele ponad jedną trzecią (nie licząc volksdeutschów). Waffen-SS miało także sztab armii (6 Armia Pancerna SS) i 16 sztabów korpusów.
W końcowej fazie wojny kilka elitarnych dywizji Waffen-SS (m.in. Leibstandarte SS Adolf Hitler,Totenkopf, Wiking, Das Reich, Hohenstaufen, Hitlerjugend, Nederland) było najlepiej wyposażonymi i najbitniejszymi oddziałami armii niemieckiej.
Ponosząc ogromne straty (w kwietniu 1945 było już tylko 580 000 żołnierzy), oddziały Waffen-SS walczyły do końca wojny. Mają na koncie wiele zbrodni, z których większość popełniły na froncie wschodnim. Jako część SS, Waffen-SS zostało uznane przez Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze za organizację zbrodniczą.
Z powodu odrębnej struktury dowodzenia i własnych służb łączności oddziały Waffen-SS miały trudności z bliską współpracą z wykonującymi te same zadania oddziałami Wehrmachtu. Kultywujący pruską tradycję oficerowie Wehrmachtu żywili szczerą pogardę do swoich odpowiedników z Waffen-SS, gdyż zgodnie z prawdą twierdzili, że kariera kadry Waffen-SS zależała w równym stopniu od ich "zapału ideologicznego" co od ich zdolności dowodzenia na polu bitwy. Fakt, że oddziały Waffen-SS były faworyzowane przez Hitlera i innych funkcjonariuszy NSDAP podczas decydowania o przydziałach sprzętu i rekrutów, także wpływał negatywnie na współpracę miedzy Waffen-SS a Wehrmachtem, który uważał, że wykorzystałby te środki w znacznie bardziej efektywny sposób.
Często spotykana opinia o dużej wartości bojowej oddziałów Waffen-SS może mieć źródło w częstym wykorzystywaniu tych oddziałów do akcji przeciwpartyzanckich, policyjnych i represyjnych, gdzie łatwo można było zawyżać bojowe sukcesy wliczając do zabitych po stronie przeciwnej zamordowanych cywili. W konfrontacji z regularnymi wojskami lub dobrze uzbrojoną partyzantką SS-mani ponosili często straty przeczące ich sławie. Przypadki walki do ostatniego naboju wiążą się prawdopodobnie ze strachem przed ponoszeniem odpowiedzialności za zbrodnie wojenne w przypadku dostania się do niewoli. Dużą rolę w kreacji legendy Waffen-SS miała również oficjalna hitlerowska propaganda.
[edytuj] Ubiór żołnierzy Waffen-SS
od lewej SS-Rottenführer (kapral), SS-Scharführer (młodszy sierżant) |
od lewej SS-Oberscharführer (sierżant), SS-Unterscharführer (plutonowy) |
[edytuj] Pochodzenie cudzoziemskich żołnierzy Waffen-SS
Oprócz tego w Waffen-SS służyli w niewielkiej liczbie: Słoweńcy, Grecy, Czesi, Litwini, Słowacy oraz Luksemburczycy. Dane nie obejmują kilkudziesięciu tysięcy volksdeutschów i Ukraińców z terytorium Polski w granicach z 1939.
[edytuj] Korpusy i armie Waffen-SS
- I Korpus Pancerny SS
- II Korpus Pancerny SS
- III Korpus Pancerny SS (germański)
- IV Korpus Pancerny SS
- V Korpus Górski SS
- VI Łotewski Korpus SS
- VII Korpus Pancerny SS
- IX Korpus Górski SS
- X Korpus SS
- XI Korpus SS
- XII Korpus SS
- XIII Korpus SS
- XIV Korpus SS
- XV Korpus Kawalerii SS
- XVI Korpus SS
- XVII Korpus Armijny SS (węgierski)
- XVIII Korpus SS
- 6 Armia Pancerna SS
- 11 Armia Pancerna SS
[edytuj] Dywizje Waffen-SS
- 1 Dywizja Pancerna SS "Leibstandarte SS Adolf Hitler"
- 2 Dywizja Pancerna SS "Das Reich"
- 3 Dywizja Pancerna SS "Totenkopf"
- 4 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Polizei"
- 5 Dywizja Pancerna SS "Wiking"
- 6 Dywizja Górska SS "Nord"
- 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS "Prinz Eugen"
- 8 Dywizja Kawalerii SS "Florian Geyer"
- 9 Dywizja Pancerna SS "Hohenstaufen"
- 10 Dywizja Pancerna SS "Frundsberg"
- 11 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Nordland"
- 12 Dywizja Pancerna SS "Hitlerjugend"
- 13 Dywizja Górska SS (1 chorwacka) "Handschar"
- 14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)
- 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska)
- 16 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Reichsführer SS"
- 17 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Götz von Berlichingen"
- 18 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Horst Wessel"
- 19 Dywizja Grenadierów SS (2 łotewska)
- 20 Dywizja Grenadierów SS (1 estońska)
- 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) "Skanderbeg"
- 22 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS "Maria Theresia"
- 23 Dywizja Górska SS (2 chorwacka) "Kama"
- 23 Dywizja Grenadierów Pancernych SS "Nederland"
- 24 Dywizja Górska SS "Karstjäger"
- 25 Dywizja Grenadierów SS (1 węgierska) "Hunyadi"
- 26 Dywizja Grenadierów SS (2 węgierska) "Hungaria"
- 27 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 flamandzka) "Langemarck"
- 28 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS (1 walońska) "Wallonien"
- 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska)
- 29 Dywizja Grenadierów SS (1 włoska)
- 30 Dywizja Grenadierów SS (1 białoruska)
- 31 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS "Böhmen und Mähren"
- 32 Ochotnicza Dywizja Grenadierów SS "30 Januar"
- 33 Dywizja Grenadierów SS (1 francuska) "Charlemagne"
- 34 Dywizja Grenadierów SS "Landstorm Nederland"
- 35 Dywizja Grenadierów Policji SS
- 36 Dywizja Grenadierów SS "Dirlewanger"
- 37 Ochotnicza Dywizja Kawalerii SS "Lützow"
- 38 Dywizja Grenadierów SS "Nibelungen".
[edytuj] Niektóre ze zbrodni Waffen-SS
- egzekucje obywateli polskich narodowości żydowskiej w Kutnie[2] 10 września 1939 oraz inne pacyfikacje w czasie kampanii wrześniowej, zatrzymania Żydów i przekazywanie ich do miejsc koncentracji, skąd wywożeni byli do obozów zagłady, wrzesień i październik 1939, 1 i 2 pułk kawalerii SS-Totenkopf (niem. SS-Totenkopf-Reiterstandarte), w 1942 oddziały te weszły w skład 8 Dywizji Kawalerii SS Florian Geyer.
- czynny udział w masowych egzekucjach Polaków i Żydów w Palmirach[2], wiosna 1940, 1 i 2 pułk kawalerii SS-Totenkopf (niem. SS-Totenkopf-Reiterstandarte), od 1942 w składzie 8 Dywizji Kawalerii SS Florian Geyer.
- zamordowanie koło Dunkierki ok. 65 brytyjskich jeńców, 1940, LSSAH
- wymordowanie 97 brytyjskich jeńców wojennych we francuskim miasteczku Le Paradis[2] w departamencie Pas-de-Calais, 10 maja 1940, 3 Dywizja Pancerna SS Totenkopf. Rannych brytyjskich żołnierzy zmuszono do marszu w stronę zabudowań gospodarczych, gdzie zostali zastrzeleni z karabinów maszynowych, ciała pomordowanych zostały spalone na stosach.
- zamordowanie w Taganrogu ok. 4000 jeńców radzieckich, 1941, LSSAH
- udział w eksterminacji Żydów w Galicji – w czerwcu 1941 członkowie 5 Dywizji Pancernej SS Wiking wymordowali około 600 Żydów[2]
- zbrodnie w czasie tłumienia powstania w getcie warszawskim, 1943, 821 grenadierów pancernych Waffen-SS
- zamordowanie ok. 20 000 mieszkańców Charkowa[2], obywateli radzieckich, w masowej egzekucji w marcu 1943, 3 Dywizja Pancerna SS Totenkopf[2] oraz LSSAH.
- wymordowanie wszystkich mieszkańców serbskich wsi Kosutica[2] (70 osób), w okolicy miejscowości Rogatica, oraz wsi Orasje[3] (58 osób, w tym kobiety i dzieci) w pobliżu Mostaru, 12 lipca 1943, 7 Ochotnicza Dywizja Górska SS Prinz Eugen. Formacja ta przeprowadzała przez cały rok 1943 i 1944 okrutne akcje pacyfikacyjne wsi bałkańskich oraz brutalnie zwalczała ugrupowania partyzanckie w tym rejonie.
- spalenie żywcem 32 polskich jeńców w Podgajach[4][5][6][7], 1945, 15 Dywizja Grenadierów SS (1 łotewska)
- mord na 103 bezbronnych jeńcach alianckich (103 kanadyjskich, 3 brytyjskich i 1 amerykańskim), wziętych do niewoli w Normandii, 7-21 czerwca 1944, rozstrzeliwania miały miejsce w miejscowościach Saint-Sulpice-sur-Risle, Chateau d`Audrieu, Le Mesnil-Patry, Le Mains, Mouen, Argentan, 12 Dywizja Pancerna SS Hitlerjugend[8]. Formacja ta, dowodzona przez SS-Brigadefūhrera Fritza Witta, a od 10 czerwca 1944 przez SS-Brigadefūhrera Kurta Meyera, dokonała w tym czasie 31 zbrodniczych mordów[8] na alianckich jeńcach wojennych. Meyer został skazany na śmierć przez sąd kanadyjski, wyroku jednak nie wykonano, zamieniając go na 9 lat więzienia.
- zamordowanie ponad 868 mieszkańców Huty Pieniackiej, 1944, 14 Dywizja Grenadierów SS (1 ukraińska)
- zamordowanie ok. 40 000 mieszkańców Woli w czasie tłumienia powstania warszawskiego, 1944, 36 Dywizja Grenadierów SS Dirlewanger
- zamordowanie ok. 10 000 mieszkańców Ochoty w trakcie tłumienia powstania warszawskiego, 1944, 29 Dywizja Grenadierów SS (1 rosyjska)
- zbrodnie podczas tłumienia powstania warszawskiego, 1944, 5 Dywizja Pancerna SS Wiking
- mordowanie cywilnej ludności Kosowa, 1944, 21 Dywizja Górska SS (1 albańska) Skanderbeg
- mordowanie jeńców i cywilnej ludności w trakcie tłumienia słowackiego powstania, 1944, 18 Ochotnicza Dywizja Grenadierów Pancernych SS Horst Wessel
- masakra od 71 do 84 żołnierzy armii amerykańskiej wziętych do niewoli pod Malmedy (Masakra w Malmédy), grudzień 1944, grupa bojowa Waffen-SS z 1 Dywizji Pancernej SS Leibstandarte SS Adolf Hitler – rozbrojonym jeńcom amerykańskim strzelano w plecy, w lipcu 1946 amerykański sąd wojskowy uznał bezspornie winę 73 członków Waffen-SS a 43 z nich skazał na karę śmierci[9], później wyroki zamieniono na dożywotnie więzienie.
- masakra 642 mieszkańców francuskiego miasteczka Oradour-sur-Glane[2] 10 czerwca 1944 oraz działania represyjne wymierzone we francuski ruch oporu (marzec 1944-czerwiec 1944), 2 Dywizja Pancerna SS Das Reich. Zbrodnia ta, obok masakry w Malmedy, stała się z czasem jednym z symboli ludobójstwa oddziałów Waffen-SS[2].
[edytuj] Waffen-SS po wojnie
Weterani Waffen-SS zorganizowali się po wojnie w związku tradycji Hilfsgemeinschaft auf Gegenseitigkeit der ehemaligen Angehörigen der Waffen-SS (HIAG), który do połowy lat 70. miał wpływy w organizacjach Bundeswehry oraz w partiach politycznych Niemiec[10] Dopiero na początku lat 80. partie polityczne zaczęły się dystansować, CDU zakończyła swoją współpracę. Związek federalny rozwiązał się w 1992 po tym jak był obserwowany przez Verfassungschutz pod zarzutem współpracy z organizacjami neonazistowskimi.
Ukraińscy weterani SS zostali upamiętnieni w swoim kraju, gdzie we Lwowie powstał pomnik upamiętniający żołnierzy 14 Dywizji Grenadierów SS, a jedną z ulic Tarnopola nazwano imieniem tej jednostki, przy jednoczesnym przemilczaniu ich zbrodniczego charakteru.
Podobne tendencja do gloryfikacji Waffen SS jako oddziałów walczących z radzieckim okupantem, przy jednoczesnym pomijaniu ich zbrodni występuje też na Łotwie[11].
Przypisy
- ↑ Ukraińcy służyli również w dywizjach : SS Leibstandarte SS Adolf Hitler, SS Totenkopf, SS Wiking, SS Hohenstaufen, SS Frundsberg, SS Reichsführer SS, SS Maria Theresia, SS (1 białoruska), SS Dirlewanger, SS (1 rosyjska)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 2,8 Aleksander Lasik: Sztafety Ochronne w systemie niemieckich obozów koncentracyjnych. Oświęcim: Państwowe Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu, 2007, ss. 170, 172, 176, 180, 186. ISBN 978-83-60210-32-1.
- ↑ Chronology of the development of facism and the anti-facist struggle of the peoples of Jugoslavia 1941-1945
- ↑ Ryszard Majewski: Waffen SS. Mity i rzeczywistość. Wrocław: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983, s. 247. ISBN 83-03-00102-7.
- ↑ Apoloniusz Zawilski: Polskie fronty. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 1996, ss. 463 (tom2). ISBN 83-86857-23-4.
- ↑ Źródło: Grzelak, Stańczyk, Zwoliński: Armia Berlinga i Żymierskiego, Warszawa, 2002, ISBN 83-88973-27-4
- ↑ Polski czyn zbrojny w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1988, ss. 531 (tom 3). ISBN 83-11-07038-5.
- ↑ 8,0 8,1 Szymon Datner: Zbrodnie Wehrmachtu na jeńcach wojennych w II wojnie światowej. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961, s. 75.
- ↑ Tadeusz Cyprian, Jerzy Sawicki: Ludzie i sprawy Norymbergi. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1967, s. 324.
- ↑ Karsten Wilke:Verband der Unbelehrbaren?
- ↑ Dzień Legionu Łotewskiego Kontrowersyjne święto
[edytuj] Zobacz też
- biogramy Generałów SS