Wega
Z Wikipedii
Wega | |
α Lyrae | |
Wega |
|
Epoka J2000 | |
Gwiazdozbiór | Lutnia |
Rektascensja | 18h36m56.34s |
Deklinacja | +38°47'1.3" |
Odległość | 25,3 ly (7,8 pc) |
Rodzaj gwiazdy | gw. ciągu głównego |
Typ widmowy | A0Va |
Jasność obserwowana | 0,03 m |
Jasność absolutna | 0,58 m |
Inne nazwy | Fidis, Harp Star HD 172167, HR 7001, Lucida Lyrae, Alpha Lyrae, α Lyrae, 3 Lyr, GJ 721, BD +38°3238, GCTP 4293.00, LTT 15486, SAO 67174, HIP 91262 |
Wega (Alpha Lyrae, α Lyr) - najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Lutni, piąta co do jasności gwiazda nieba, a trzecia na niebie północnym (wielkość gwiazdowa: +0,03m). Odległa od Słońca o 25,3 lat świetlnych.
Wraz z Deneb i Altair tworzy tzw. trójkąt letni.
[edytuj] Właściwości fizyczne
Wega jest 47±3 razy jaśniejsza niż Słońce (jej wielkość absolutna to +0,6m). Średnica tej gwiazdy jest prawie 3 razy większa (2,26x2,78 promienia Słońca), a masa 2,11 razy większa od masy Słońca. Należy ona do typu widmowego A0Va i jest gwiazdą ciągu głównego (zob. diagram Hertzsprunga-Russella). Temperatura jej powierzchni sięga 9602±180 K. Jest to bardzo szybko rotująca gwiazda - na jeden obrót wokół własnej osi potrzebuje ok. 12,5 godziny. Tak prędka rotacja powoduje duże spłaszczenie biegunowe.
Astronomowie dzięki satelicie IRAS wiedzą od lat osiemdziesiątych XX wieku, że gwiazdę otacza dysk zimnego (ok. -180°C) pyłu. W związku z tym podejrzewano, że Wegę mogą obiegać planety. W 2003 ostatecznie potwierdzono tę hipotezę - Wegę obiega planeta o rozmiarach Neptuna.
W związku z tym, że jej wielkość gwiazdowa jest bardzo bliska 0, amatorzy astronomii (a kiedyś również zawodowcy) używają jej do kalibracji instrumentów fotometrycznych.
Była pierwszą sfotografowaną gwiazdą. Miało to miejsce w 17 lipca 1850 roku, w Harvard Observatory. Była też pierwszą gwiazdą, której widmo sfotografowano (1872).
[edytuj] Wega a precesja
14000 lat p.n.e. Wega leżała na północnym biegunie nieba, tzn. miała stałe położenie na niebie (tak jak teraz Gwiazda Polarna). Przez tysiąclecia zmieniła swe położenie względem bieguna na skutek precesji.
[edytuj] Zobacz też
- podstawowe zagadnienia z zakresu astronomii
- lista gwiazd w gwiazdozbiorze Lutni
- lista najjaśniejszych gwiazd w poszczególnych gwiazdozbiorach