Wielka Armada
Z Wikipedii
| Wielka Armada | |||||||||||||||||
 Obraz przedstawiający bitwę pomiędzy Wielką Armadą a okrętami angielskimi. |
|||||||||||||||||
| Data | 8 sierpnia 1588 | ||||||||||||||||
| Miejsce | Kanał La Manche, obok Gravelines, Francja | ||||||||||||||||
| Wynik | Wygrana Anglii i Republiki Zjednoczonych Prowincji | ||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||
Wielka Armada (hiszp. Grande y Felicísima Armada) – flota hiszpańska biorąca udział w wyprawie na Anglię, zniszczona w 1588.
Spis treści |
[edytuj] Powstanie Wielkiej Armady
W drugiej połowie XVI wieku angielskie okręty prowadziły działania kaperskie na hiszpańskich liniach komunikacyjnych. Oficjalnie wojna między Hiszpanią a Anglią wybuchła w 1587. Rok później Hiszpanie stworzyli wielką flotę.
[edytuj] Uzbrojenie i Charakterystyka
Flota ta składała się z ok. 115 - 120 okrętów i statków transportowych. Wśród okrętów były:
- 22 galeony, z czego:
- 8 jednostek o wyporności 500 - 600 ton z 24 działami,
- 8 jednostek o wyporności do 850 ton z 30 - 40 działami,
- 3 jednostki o wyporności 250 - 350 ton z 20 - 24 działami,
- 3 jednostki o wyporności 1000 ton z 50 działami,
- ok. 45 dużych uzbrojonych statków handlowych,
- 4 galery,
- 4 galeasy.
W sumie armada dysponowała 2431 działami. Były one ciężkie z niewielkim zapasem prochu i kul. Na statki zaokrętowano 27500 ludzi, w tym ok. 7500 marynarzy, 2000 wioślarzy oraz 19000 żołnierzy. Armada płynęła szykiem półksiężyca, jaki stosowano np. w bitwie pod Lepanto. Szyk ten był zły dla przeważających w zespole okrętów żaglowych, a poza tym okrętów było zbyt dużo, aby sprawnie nimi dowodzić. Ponadto cała Niezwyciężona Armada płynęła z prędkością najwolniejszych okrętów – 3 węzły (ok. 5,5 km/h). Wielka Armada nie była zdolna do wykonania jakiegokolwiek manewru.
[edytuj] Flota angielska
Nie była tak silna jak Wielka Armada, ale nowocześniejsza - posiadała działa o większym zasięgu. Ponadto obsługa dział pokładowych była doskonale wyszkolona, dzięki czemu działa były szybkostrzelne. Same działa były lżejsze od hiszpańskich. Stawiano na walkę ogniową na dystans. Flota została podzielona na niewielkie zespoły pod dowództwem admirałów Charlesa Howarda i Francisa Drake'a. Grupy te prowadziły działania na hiszpańskich liniach komunikacyjnych, zaś z oficjalnym wybuchem wojny dostały rozkaz powrotu do baz.
[edytuj] Zmagania
[edytuj] Prolog: atak na Kadyks
Na rok przed wyruszeniem Wielkiej Armady Francis Drake na czele kilku okrętów dokonał zuchwałego ataku na Kadyks - główną siedzibę hiszpańskiej floty. Drake wpłynął do awanportu w Kadyksie uniemożliwiając wypłynięcie hiszpańskim okrętom - działa prawie wszystkich jego jednostek były skierowane na wyjście z głównego portu. Jednocześnie dzięki serii ataków marynarzy Drake'a wypływających pod osłoną nocy w szalupach i podkładających ogień pod wrogie okręty, spalonych zostało 37 hiszpańskich jednostek, a kilka wzięto jako pryz. W wyniku tego ataku Wielka Armada wyruszyła dopiero rok później ku wybrzeżom Anglii.
[edytuj] Początek zmagań
Anglicy nadal rozwijali system korsarski. Po sformowaniu Wielkiej Armady grupy okrętów angielskich zostały skierowane do atakowania skrzydłowych i końcowych okrętów hiszpańskich. Podczas tych napadów Hiszpanie stracili kilka okrętów i dość dużo ludzi. Anglicy zaś nie ponieśli prawie żadnych strat.
[edytuj] Przybycie Wielkiej Armady na wody angielskie
27 lipca Wielka Armada przybyła na redę Calais. Jej szeregi były przerzedzone, a ludzie wyczerpani. Następnej nocy Anglicy, korzystając z pomyślnego wiatru, wypuścili na zakotwiczoną Armadę osiem branderów. Hiszpanie pośpiesznie rąbali liny kotwiczne i w panice uchodzili na morze, gdzie czekali na nich Anglicy i Holendrzy, którzy niszczyli i przechwytywali pojedyncze okręty. Po tym ataku dowódca Wielkiej Armady, książę Medina Sidonia, postanowił doprowadzić do stoczenia generalnej bitwy.
[edytuj] Bitwa pod Gravelines
29 lipca Hiszpanie stracili 16 dalszych okrętów, hołdowali bowiem abordażowi, zaś artylerię traktowali jako uzbrojenie pomocnicze. Po przegranej bitwie książę Sidonia zrezygnował z wyprawy.
[edytuj] Ostateczna zagłada
Dowódcy hiszpańscy zdecydowali się na odwrót dookoła Wysp Brytyjskich. Był to ostatni błąd, którym przypieczętowano całkowitą klęskę Armady. A może po prostu niesprzyjające wiatry nie pozwoliły na powrót do Kanału La Manche. Wielki sztorm na północnym Atlantyku rozbił Wielką Armadę. Szczątki statków Wielkiej Armady dryfujące po północnym Atlantyku często docierały na wybrzeża Irlandzkie. Tam miejscowa ludność zainteresowana przedmiotami wyrzucanymi przez morze często zabierała je. Tak stało się też z ziemniakami, które załoga Wielkiej Armady spożywała. Sprytni Irlandczycy zauważyli ze znacznie bardziej opłaca sie uprawa ziemniaków niż pszenicy na słabo urodzajnych glebach. W następnych latach zaowocowało to wzrostem liczby ludności spowodowaną zwiększoną produkcję żywności.
[edytuj] Podsumowanie
Klęska Wielkiej Armady spowodowała utratę hiszpańskiej dominacji na morzu na rzecz Anglików i spowodowała rozszerzenie taktyki bitew morskich o artyleryjską walkę na dystans.
