Wolfram

Z Wikipedii

Ta - W - Re Mo W Sg       Układ okresowy
Dane ogólne
Nazwa, symbol, l.a.*	Wolfram, W, 74
Własności metaliczne	metal przejściowy
Grupa, okres, blok	6 (VIB), 6, d
Gęstość, twardość	19250 kg/m3, 7,5
Wygląd
Kolor	stalowoszary
Własności atomowe
Masa atomowa	183,84 u
Promień atomowy (obl.)	135 (193) pm
Promień kowalencyjny	146 pm
Promień van der Waalsa	bd
Konfiguracja elektronowa	[Xe]4f145d46s²
e- na poziom energetyczny	2, 8, 18, 32, 12, 2
Stopień utlenienia	6, 5, 4, 3, 2
Własności kwasowe tlenków	średnio kwasowe
Struktura krystaliczna	regularna przestrzennie centrowana
Własności fizyczne
Stan skupienia	stały
Temperatura topnienia	3695 K (3422 °C)
Temperatura wrzenia	5828 K (5555°C)
Objętość molowa	9,47×10-6 m³/mol
Ciepło parowania	824 kJ/mol
Ciepło topnienia	35,4 kJ/mol
Ciśnienie pary nasyconej	4,27 Pa (3680 K)
Prędkość dźwięku	5174 m/s (293,15K)
Pozostałe dane
Elektroujemność	2,36 (Pauling) 1,40 (Allred)
Ciepło właściwe	130 J/(kg*K)
Przewodność właściwa	18,9×106 S/m
Przewodność cieplna	174 W/(m*K)
I Potencjał jonizacyjny	770 kJ/mol
II Potencjał jonizacyjny	1700 kJ/mol
III Potencjał jonizacyjny	2300 kJ/mol
IV Potencjał jonizacyjny	3400 kJ/mol
Najbardziej stabilne izotopy*
izotop wyst. o.p.r. s.r. e.r. MeV p.r. 180W 0,12% stabilny izotop z 106 neutronami 181W {syn.} 121,2 dni w.e.   181Ta 182W 26,50% stabilny izotop z 108 neutronami 183W 14,3% stabilny izotop z 109 neutronami 184W 30,64% stabilny izotop z 110 neutronami 185W {syn.} 74,8 dni β- 0,433 185Re 186W 28,6% stabilny izotop z 112 neutronami
Tam, gdzie nie jest zaznaczone inaczej, użyte są jednostki SI i warunki normalne.
*Wyjaśnienie skrótów: l.a.=liczba atomowa wyst.=występowanie w przyrodzie, o.p.r.=okres połowicznego rozpadu, s.r.=sposób rozpadu, e.r.=energia rozpadu, p.r.=produkt rozpadu, w.e.=wychwyt elektronu

Wolfram (W, łac. wolframium) - pierwiastek chemiczny z grupy metali przejściowych w układzie okresowym.

Istnienie tego pierwiastka zasugerował jako pierwszy Peter Woulfe w 1779 r., który badał minerał wolframit. Analogiczne sugestie zostały w 1781 r. opublikowane przez Carla Scheelego. W stanie czystym pierwiastek ten jako pierwszy wydrębnili w roku 1783 José i Fausto Elhuyarowie.

Wolfram występuje w skorupie ziemskiej w ilości 1 ppm. Najważniejszymi minerałami wolframu są:

• szelit CaWO₄
• wolframit (Fe,Mn)WO₄

Wolfram jest ciemnoszarym metalem. Bardzo czysty jest ciągliwy i łatwo poddaje się obróbce, z niewielkimi domieszkami węgla jest twardy i kruchy. W temperaturze poniżej 0,0012 K, a w postaci cienkiej warstwy poniżej 4 K, staje się nadprzewodnikiem. Dzięki pasywacji jest odporny na działanie tlenu, wody, zasad, kwasów, a nawet wody królewskiej. Rozpuszcza się jedynie w mieszaninie kwasu azotowego z fluorowodorowym. W podwyższonej temperaturze utlenia się, reaguje z węglem i chlorowcami.

Wolfram stosowany jest jako dodatek do wysokogatunkowej stali, z jego stopów sporządza się elektrody lamp elektronowych i rentgenowskich, włókna żarowe itp. Węglik wolframu dzięki niezwykłej twardości służy do wyrobu materiałów ściernych i narzędzi - jest głównym składnikiem widii. Ze względu na wysoką twardość i ciężar właściwy jest używany do produkcji rdzeni podkalibrowych pocisków przeciwpacernych oraz kompozytowych pocisków pełnokalibrowych. Ze względu na swoją dużą gęstość stosowany jest także do produkcji rzutek (lotek) do darta, a konkretnie do odlewu barreli (beczek), gdzie w najlepszych lotkach występuje w 95-97%.