Wzgórze Świątynne
Z Wikipedii
Wzgórze Świątynne, Al-Haram al-Sharif, al-ḥaram al-qudsī ash-sharīf (arab.الحرم القدسي الشريف); (heb.הַר הַבַּיִת, Har haBáyit) to znajdujący się we Wschodniej Jerozolimie jeden z największych obszarów sakralnych na świecie. W starożytności na jego terenie znajdowała się Świątynia Jerozolimska, najświętsze miejsce Judaizmu. Obecnie na wzgórzu są święte dla muzułmanów: Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa. W czasach biblijnych wzgórze nosiło nazwę Moria. Po hebrajsku Moria oznacza Wybrane przez JHWH.
Spis treści |
[edytuj] Ogólna charakterystyka
Wzgórze Świątynne ze złotą kopułą góruje nad Starym Miastem Jerozolimy. Całość wzgórza jest ogrodzona wysokim murem z piętnastoma bramami i zajmuje jedną szóstą część powierzchni Starej Jerozolimy (145 tys. m²). Dla nie muzułmanów otwarte są jedynie dwie bramy znajdujące się przy Zachodnim Murze: Brama Łańcucha (Bab el-Silsileh) i Brama Maurów (Bab el-Maghreb). Muzułmanie mogą korzystać ze wszystkich pozostałych bram - od zachodu: Bab el-Masatarak, Bab el-Qatanin, Bab el-Hadid, Bab el-Nazir i Bab el-Ghawanima, oraz od północy: Bab el-Atim, Bab Hitta i Bab el-Asbat.
Na jerozolimskiej starówce znajdują się miejsca uznane za święte przez żydów, muzułmanów i chrześcijan. Główny spór palestyńsko-żydowski dotyczy właśnie Wzgórza Świątynnego znajdującego się we wschodniej części Jerozolimy.
[edytuj] Religia
Liczni Żydzi długo wierzyli, że wzgórze jest centrum nie tylko Jerozolimy, ale i świata. Widok z tego miejsca zdaje się potwierdzać tę teorię. Z jednej strony wznosi się Góra Oliwna przyozdobiona chrześcijańskimi świątyniami kilku wyznań, z drugiej znajdują się skłębione przy wąskich uliczkach szare domy muzułmańsko-żydowsko-chrześcijańskiego miasta, nad którym góruje Wzgórze Świątynne stanowiące centralny punkt dla Judaizmu, Chrześcijaństwa i Islamu.
[edytuj] Judaizm
Tradycja żydowskiego Midrasza utrzymuje, że jest to miejsce z którego świat rozwinął się do swojej obecnej postaci. To właśnie tutaj Bóg zebrał ziemię, która została użyta do stworzenia pierwszego człowieka, Adama.
Zgodnie z Hagadą w Talmudzie, świat został stworzony ze skały, będącej później fundamentem Świątyni[1]. Według tradycji, na szczycie wzgórza, na tej właśnie skale Abraham ofiarował swojego syna Izaaka (Księga Rodzaju 22,2 i 14). Abraham nazwał to wzgórze, górą Moria. Talmud podaje, że jest to inna nazwa Wzgórza Świątynnego.
Biblia opisuje sen Jakuba o aniołach wstępujących i zstępujących z nieba. Talmud mówi, że sen ten miał miejsce, gdy Jakub spał na skale na Wzgórzu Świątynnym. Raszi mówi także, że na tym miejscu modlili się Izaak i Rebeka o dzieci[2].
Biblia opisuje jak król Dawid kupił klepisko od Jebuzytów (2 Samuela 24,18–25) z przeznaczeniem pod budowę Świątyni. Dawid planował wybudować Świątynię, jednak ponieważ prowadził zbyt wiele wojen, pracę tę wykonał dopiero jego syn, Salomon (w 930 p.n.e.). Tora odnotowuje, że Bóg okazywał Swoją obecność w Świątyni w postaci Szechina. Około 586 p.n.e. Babilończycy zdobyli Jerozolimę, burząc Świątynię Salomona, natomiast w 70 Rzymianie zburzyli Drugą Świątynię. Zachodni Mur (hebr. הכותל המערבי, HaKotel HaMa'aravi) jest częścią Wzgórza Świątynnego, ocalałym fragmentem Drugiej Świątyni. Ten fragment muru jest szczególnie ważny dla Żydów ze względu na jego lokalizację, blisko miejsca najświętszego w Świątyni. Z powodu religijnych ograniczeń Judaizmu dotyczących zakazu wchodzenia do miejsca najświętszego Świątyni, wielu Żydów nie wchodzi na Wzgórze Świątynne i ogranicza modlitwy na Ściany Płaczu. Żydzi wierzą, że modlitwy napisane na kartkach i pozostawione w pęknięciach Ściany, są wysłuchiwane przez Boga.
Religijni Żydzi twierdzą, że w przyszłości Trzecia Świątynia zostanie wybudowana na tym wzgórzu. Dla laickich Żydów, Wzgórze Świątynne jest znaczącym symbolem narodowym. Przejęcie w 1967 Ściany Płaczu było wielkim narodowym osiągnięciem nawet dla niereligijnych mieszkańców Izraela.
[edytuj] Chrześcijaństwo
O Wzgórzu Świątynnym i Świątyni wielokrotnie wspomina także Nowy Testament (np. Ewangelia Marka 11,11). Biblia opisuje Jezusa Chrystusa wypędzającego kupców z dziedzińca i wywracającego ich stoły z towarami (Ewangelia Marka 11,25-26). Jezus również przewidział zniszczenie Drugiej Świątyni (Ewangelia Mateusza 24,2).
W bezpośredniej styczności ze Wzgórzem Świątynnym znajdują się liczne święte miejsca Chrześcijaństwa. Wśród nich można wyróżnić: Bazylikę Grobu Świętego, Kościół Świętego Jana Chrzciciela oraz Via Dolorosa.
[edytuj] Islam
Wzgórze Świątynne jest tradycyjnie trzecim najświętszym miejscem Islamu, po Mekca i Medynie. Wynika to z faktu, że Koran opisuje Świątynię Jerozolimską i jej budowniczych (Dawida i Salomona) jako proroków. Muzułmanie wierzą, że Mahomet odbył Miradż - "nocną podróż" na cudownym wierzchowcu Al-Burāq z Mekki do Najdalszego Meczetu znajdującego się w Jerozolimie (Al-Masğid al-Aqsà). W Jerozolimie Mahomet miał dostąpić wniebowstąpienia w towarzystwie archanioła Dżibrila ze skały, na której dziś znajduje się Kopuła na Skale[3]. Obecnie te dwie budowle wznoszące się na Wzgórzu Świątynnym są szczególnie ważnymi miejscami dla wszystkich Muzułmanów na całym świecie.
Pierwotnie Muzułmanie modlili się stojąc twarzą do Wzgórza Świątynnego, jednak później zmieniono kierunek modlitw na Mekkę.
[edytuj] Historia
Trudno jest ustalić początkowy moment wejścia do historii góry Moria. Można jednak podać daty istnienia Pierwszej Świątyni, która stała na Wzgórzu Świątynnym przez 410 lat, od wybudowania przez Izraelitów w 996 p.n.e. do zburzenia przez Nabuchodonozora w 586 p.n.e.. Budowa Drugiej Świątyni rozpoczęła się w 538 p.n.e. za rządów króla Cyrusa, i została ukończona w 516 p.n.e..
Około 19 p.n.e. król Herod Wielki rozbudował i upiększył Świątynię. Rozbudował on Świątynię, wzmacniając dziedziniec kamiennymi bryłami o masie dochodzącej do 100 ton. Od tego czasu była ona nazywana Świątynią Heroda. Podczas pierwszej wojny żydowskiej Rzymianie zdobyli w 70 roku Jerozolimę i zburzyli Świątynię. W 132 rzymski cesarz Hadrian odbudował Jerozolimę jako miasto hellenistyczne Colonia Aelia Capitolina. Na Wzgórzu Świątynnym umieszczono wówczas świątynię Jowisza[4].
Po podziale Cesarstwa Rzymskiego (395 r.) miasto znalazło się w Bizancjum. Uważa się dość powszechnie, że chrześcijanie w okresie rzymsko-bizantyńskim nie bardzo interesowali się Wzgórzem Świątynnym.
W VII wieku Jerozolima i Wzgórze Świątynne wpadły w ręce muzułmanów. Na wzgórzu stanęły wówczas Meczet Al-Aksa (który został raczej rozbudowany z chrześcijańskiej bazyliki) i Kopuła na Skale.
Wzgórze kontrolują dziś palestyńscy muzułmanie. Jest ono po Mekce i Medynie trzecim pod względem ważności miejscem świętym islamu. Ma głębokie religijne i polityczne znaczenie dla Palestyńczyków i muzułmanów na całym świecie. Dla Palestyńczyków ich przyszła stolica we wschodniej Jerozolimie stanowi fundamentalną część ich przyszłego państwa.
[edytuj] Najważniejsze miejsca
- Meczet Al-Aksa - trzecie najświętsze miejsce islamu. To w kierunku Meczetu Al-Aksa wznosili modły Muzułmanie zanim Mekka, w zachodniej Arabii Saudyjskiej, stała się głównym centrum Islamu. W meczecie może się pomieścić około 5 tys. wiernych.
- Kopuła na Skale - wznosi nad świętą skałą, na której Abraham składał ofiarę ze syna swego (1 Mojż. 22:2-19). Koran twierdzi, że właśnie w tym miejscu nastąpiło wniebowstąpienie Proroka Mahometa. Według islamskiej tradycji prorok został zabrany z Mekki do Jerozolimy na skrzydlatym koniu, a następnie został zabrany do nieba gdzie Bóg pokazał mu kiedy i jak się modlić. Stanowi to jeden z pięciu filarów, na których opiera się islam.
- Ściana Płaczu - tu znajdowały się pierwsza i druga świątynia w starożytnych czasach. To część muru Wzgórza Świątynnego pochodząca z czasów gdy żydowska świątynia stała na wzgórzu. Dla religijnych Żydów, Wzgórze jest miejscem gdzie ludzie zostaną odkupieni po przybyciu Mesjasza.
- Fontanna Sabil Qaitbay - wzniesiona w 1482.
- Stajnie Salomona - razem z ogrodem znajdują się po stronie wschodniej przy Bramie Złotej. Władze muzułmańskie zamknęły turystom całkowicie dostęp do nich.
[edytuj] Turystyka
Wejście na Wzgórze Świątynne jest bezpłatne, należy jednak pamiętać o odpowiednim skromnym ubraniu. Płatne jest tylko zwiedzanie meczetów.
Przypisy
- ↑ Talmud Babiloński, Yoma 54b
- ↑ Toledot 25:21
- ↑ Francis E. Peters: Muhammad the Prophet of God. Princeton University Press, ss. 95-96. ISBN 0691114609.
- ↑ Clayton Miles Lehmann: Palestine: People and Places. The On-line Encyclopedia of the Roman Provinces. The University of South Dakota.
[edytuj] Zobacz także
| Stare Miasto Jerozolimy |
|---|
|
Wzgórze
Świątynne |
| Bramy |
| Jafy · Dawida · Gnojna · Złota · Lwów · Heroda · Damasceńska · Nowa |
