Złoty

Z Wikipedii

Złoty Kod ISO 4217 PLN Narody Polska Podział 100 groszy = 1 złoty Symbole zł - złoty gr - grosz Monety 1, 2, 5 (zł) 1, 2, 5, 10, 20, 50 (gr) Banknoty 10, 20, 50, 100, 200 (zł) Centralny bank Narodowy Bank Polski

Banknot 2-złotowy z Dąbrówką z 1936 Banknot 20-złotowy (bez orła) z 1940 wydany przez niemieckie władze okupacyjne w Generalnej Guberni Banknot 50-złotowy (bez orła) z 1940 wydany przez niemieckie władze okupacyjne w Generalnej Guberni Banknot 500-złotowy (bez orła) z 1940 wydany przez niemieckie władze okupacyjne w Generalnej Guberni Banknot 50-złotowy z 1975 z podobizną gen. Karola Świerczewskiego Banknot 20-złotowy z 1982 z wizerunkiem Romualda Traugutta Banknot 5000zł z 1982 z wizerunkiem Fryderyka Chopina

Złoty (zł, aktualny kod ISO 4217 PLN) – podstawowa jednostka monetarna w Polsce, dzieli się na 100 groszy.

Spis treści 1 Historia złotego 1.1 Czasy I Rzeczypospolitej i rozbiorowe 1.2 II RP 1.3 Okupacja niemiecka 1.4 PRL i III RP 2 Nominały polskie 3 Kursy niektórych walut (stan na dzień 15 kwietnia 2008, godzinę 14:30) 4 Kursy niektórych walut (stan na dzień 1 kwietnia 2008) 5 Kursy niektórych walut (stan na dzień 4 marca 2008) 6 Średnioroczne kursy walut w poprzednich latach 7 Zobacz też 8 Linki zewnętrzne 9 Przypisy

[edytuj] Historia złotego

[edytuj] Czasy I Rzeczypospolitej i rozbiorowe

W XIV i XV w. złotym nazywano złote dukaty zagraniczne z obiegiem w Polsce, początkowo obliczane na 14 groszy. Uchwałą sejmu z 1496 r. ustalono kurs złotego na 30 groszy. Z biegiem czasu kurs ten - z uwagi na zmieniający się parytet ceny złota i srebra - nie utrzymał się. Wtedy ustaliło się określenie jednostki obrachunkowej równej 30 groszy (gr) jako złoty polski (złp) zwanej też florenem (fl). Natomiast złoty dukat otrzymał nazwę złoty czerwony.

Złoty pozostawał przez dłuższy czas jednostką wyłącznie obrachunkową. Obiegowe monety obejmowały następujące nominały:

• Półgrosz - ½ grosza (do 1526)
• Grosz - 1 Grosz (od 1367 do 1795, także później)
• Półtorak - 1 ½ grosza (od 1621 do 1660)
• Dwojak - 2 grosze (bity sporadycznie, głównie za panowania Jana Kazimierza)
• Trojak - 3 grosze (od 1528 do 1795, także później)
• Czworak - 4 grosze (od 1565 do 1568)
• Szóstak - 6 groszy (od 1528 do 1764)
• Ort - 18 groszy (od 1621 do 1756)

Po raz pierwszy złotówka pojawiła się jako moneta w roku 1663 pod postacią tymfa.

W XVII w. 1 złoty czerwony liczony był na 4 — 6 złp. Przy reformie monetarnej króla Stanisława Augusta złoty stał się jednostką zasadniczą o kursie 1 złp = 30 gr. Stosunek ten utrzymał się przez czasy Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego. Mennica warszawska biła monety złotowe do 1841 r.

[edytuj] II RP

Wprowadzony do obiegu 29 kwietnia 1924 r. w wyniku reformy pieniężnej przeprowadzonej przez ministra finansów Władysława Grabskiego, zastąpił zdewaluowaną markę polską odziedziczoną po państwie niemieckim. Nowa waluta została oparta na parytecie złota, wartość 1 złotego ustalono na równoważną 0,1687 grama złota. Ówczesny złoty był więc wart około dziewięciu i pół obecnych.

Wśród proponowanych nazw nowej waluty II Rzeczypospolitej największą popularnością cieszyły się "lech", "pol" i "złoty". Ostatecznie wybrano nazwę złoty, która odwoływała się do historycznej jednostki monetarnej Królestwa Polskiego.

[edytuj] Okupacja niemiecka

Po wybuchu II wojny światowej Niemcy wprowadzili do obiegu na terytorium Generalnego Gubernatorstwa nowy pieniądz o tej samej, co przed wojną nazwie - złoty. Przedwojenne banknoty złotowe Banku polskiego zostały ostemplowane i w roku 1940 wymienione na banknoty okupacyjne ( z limitami wymiany zróżnicowanymi dla Niemców, Polaków, Żydów, przedsiębiorstw). Okupacyjne złote sygnowane były przez "Bank Emisyjny w Polsce" z siedzibą w Krakowie. Była to jedyna instytucja (poza Polskim Czerwonym Krzyżem) na terenach okupowanych przez III Rzeszę, gdzie w nazwie dopuszczono słowo "Polska". Prezesem Banku został Feliks Młynarski, przedwojenny wiceprezes Banku Polskiego. Młynarski uzyskał tajną zgodę Rządu RP na uchodźstwie na objęcie stanowiska. Banknoty miały napisy po polsku, ale nie było na nich godła polskiego ani żadnych innych polskich symboli narodowych. Od nazwiska Młynarskiego banknoty emitowane przez Bank Emisyjny w Polsce były popularnie zwane młynarkami. Na terenach przyłączonych do Rzeszy (Wartheland oraz tereny włączone w Danzig-Westpreußen, Oberschlesien i Ostpreußen) w obiegu była Reichsmarka, a na zajętych przez ZSRR (Kresy Wschodnie) - rubel.

[edytuj] PRL i III RP

30 października 1950 r. zostały wprowadzone nowe pieniądze, które zostały wymienione w stosunku 100:3 dla płac i 100:1 dla banknotów w obiegu i depozytów bankowych (konfiskata 2/3 oszczędności ludności)^[1][2]. Monety miały wartość 1, 2, 5, 10, 20, 50 gr i 1 zł. Banknoty zaś miały wartość 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 500 zł. Przedstawiały one ludzi pracy. Banknoty 2 i 5 zł zostały w 1960 r. wymienione na monety, banknot 10 zł w 1965 r. W 1966 r. dodano banknot o nominale 1000 zł. W 1975 r. doszło do wymiany banknotów: ludzi pracy zamieniono na wielkich Polaków. W 1976 r. dodano banknot 200 zł, w 1977 r. 2000 zł, zaś 20 zł zmieniono na monetę. W stanie wojennym w 1982 r. z powodu inflacji dodano banknot 5000 zł, natomiast monety 10 i 20 zł zostały tymczasowo zastąpione banknotami z powodu braku metalu (ich produkcję wznowiono w 1986 r.).

Hiperinflacja na przełomie lat 80 i 90 doprowadziła do dodrukowania nominałów 10 000 zł (1987), 20 000 zł (1989), 50 000 zł (1989), 100 000 zł (1990), 200 000 zł (1989), 500 000 zł (1990), 1 000 000 zł (1991) i 2 000 000 zł (1993). Wówczas Narodowy Bank Polski postanowił dokonać denominacji złotego "o cztery zera" (tj. w stosunku 10 000 PLZ = 1 PLN). Wprowadzono ją w życie 1 stycznia 1995 r. - na podstawie ustawy o denominacji złotego z dnia 7 lipca 1994 r. - kosztem 300 milionów nowych złotych (3 biliony starych złotych). Polska waluta otrzymała nowy kod ISO 4217. Pierwsze banknoty drukowane były w 1994 r. na terenie Wielkiej Brytanii. Zgodnie z ustawą o denominacji złotego, do 31 grudnia 1996 r. wymiana starych złotych na nowe odbywać się mogła we wszelkich punktach i placówkach płatniczych (bankach lub punktach handlowych i usługowych) na terenie kraju, zaś od 1 stycznia 1997 r. do 31 grudnia 2010 r.^[3] dokonywana jest wyłącznie w wyznaczonych bankach.

Złoty jest potocznie - choć nieprawidłowo - nazywany "złotówką". W rzeczywistości termin ten odnosi się bowiem do monety o nominale 1 zł.

[edytuj] Nominały polskie

• monety groszowe: 1 gr, 2 gr, 5 gr, 10 gr, 20 gr, 50 gr
• monety złotowe: 1 zł, 2 zł, 5 zł
• banknoty: 10 zł, 20 zł, 50 zł, 100 zł, 200 zł

[edytuj] Kursy niektórych walut (stan na dzień 15 kwietnia 2008, godzinę 14:30)

• 1 USD = 2,1500 PLN - dolar amerykański
• 1 EUR = 3,4118 PLN - euro
• 1 GBP = 4,2419 PLN - funt brytyjski
• 1 CHF = 2.1570 PLN - frank szwajcarski

[edytuj] Kursy niektórych walut (stan na dzień 1 kwietnia 2008)

• 1 USD = 2,24 PLN - dolar amerykański
• 1 EUR = 3,63 PLN - euro
• 1 GBP = 5,33 PLN - funt brytyjski
• 1 CHF = 2,19 PLN - frank szwajcarski
• 1 CZK = 0,14 PLN - korona czeska
• 1 SKK = 0,11 PLN - korona słowacka
• 1 RUB = 0,10 PLN - rubel rosyjski
• 100 JPY = 2,28 PLN - jen japoński

[edytuj] Kursy niektórych walut (stan na dzień 4 marca 2008)

• 1 USD = 2,3171 PLN - dolar amerykański
• 1 EUR = 3,5221 PLN - euro
• 1 GBP = 4,6001 PLN - funt brytyjski
• 1 CHF = 2,2303 PLN - frank szwajcarski
• 1 CZK = 0,1415 PLN - korona czeska
• 1 SKK = 0,1088 PLN - korona słowacka
• 1 RUB = 0,0964 PLN - rubel rosyjski
• 100 JPY = 2,2452 PLN - jen japoński

[edytuj] Średnioroczne kursy walut w poprzednich latach

Rok	USD	XEU/EUR	DEM	GBP	CHF	JPY
1990	9500	12070,50	5864,19	16862,50	6884,05	65,45
1991
1992
1993	18145,47	21228,64	10968,76	27236,35		164,16
1994	22726,95	26913,49	14049,60	34772,23		224,16
1995	2,4244	3,1358	1,6928	3,8257	2,0545	0,0258
1996	2,6965	3,3774	1,7920	4,2154	2,1826	0,0248
1997	3,2808	3,7055	1,8918	5,3751	2,2627	0,0272
1998	3,4937	3,9231	1,9888	5,7907	2,4149	0,0268
1999	3,9675	4,2270	2,1612	6,4197	2,6413	0,0350
2000	4,3464	4,0110	2,0508	6,5787	2,5747	0,0403
2001	4,0939	3,6685	1,8757	5,8971	2,4298	0,0337
2002	4,0795	3,8557	------	6,1293	2,6288	0,0329
2003	3,8889	4,3978	------	6,3570	2,8911	0,0339
2004	3,6540	4,5340	------	6,6904	2,9370	0,0337
2005	3,2348	4,0254	------	5,8833	2,5999	0,0294
2006	3,1025	3,8951	------	5,7116	2,4761	0,0266
2007	2,7667	3,7829	------	5,5310	2,3035	0,0235

[edytuj] Zobacz też

• Bank Polski
• banknoty polskie w latach 1944-1996
• banknoty polskie po denominacji
• bilon - polski złoty
• przegląd zagadnień z zakresu ekonomii
• złoty dewizowy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Banknoty emitowane przez NBP
• Monety emitowane przez NBP
• Katalog monet polskich XX wieku
• Zasady wykorzystywania wizerunków polskich banknotów i monet

Przypisy