ZSU-23-4

Z Wikipedii

ZSU-23-4
Eksponat muzeum Yad la-Shiryon
Dane podstawowe
Państwo	ZSRR
Trakcja	gąsienicowa
Typ	przeciwlotnicze działo samobieżne
Załoga	4
Dane techniczne
Silnik	silnik wysokoprężny, 4-suwowy W-6R i turbina gazowa DG4M-1 do napędu prądnic zasilających urządzenia pokładowe
Moc	280 KM
Transmisja	mechaniczna
Moc jedn.	20 KM/t
Nacisk jedn.	0,52 kg/cm²
Wymiary
Długość maks.	6,30 m
Szerokość	2,90 m
Wysokość	2,20 m
Prześwit	0,35 m
Masa
Masa bojowa	14 ton
Opancerzenie
Typ pancerza	spawany z płyt walcowanych
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	44 km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Brody bez przygotowania	100 cm
Rowy	2,80 m
Ściany pionowe	1,10 m
Stoki o nachyleniu do	30%
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Artyleryjskie	4 sprzężone, automatyczne armaty przeciwlotnicze AZP-23 kal. 23 mm
Użytkownicy
ZSRR/Federacja Rosyjska, Polska, Afganistan, Angola, Algieria, Bułgaria, Kongo, Kuba, Egipt, Etiopia, NRD, Węgry, Indie, Iran, Irak, Izrael, Jordania, Libia, Nigeria, Peru, Somalia, Syria, Wietnam, Jemen
Rzuty

ZSU-23-4 "Szyłka" — przeciwlotnicze czterolufowe działo samobieżne (zestaw przeciwlotniczy), opracowane w latach 1957-1961 w Związku Radzieckim przez biuro projektowe Astrowa. Skrót ZSU pochodzi od rosyjskiej nazwy Zenitnaja samochodnaja ustanowka (ros. Зенитная самоходная установка - przeciwlotnicze działo samobieżne), a Szyłka to nazwa rosyjskiej rzeki, lewego dopływu Amuru. Dalsza część oznaczenia zestawu to kaliber działek - 23 mm i ich liczba - 4. W kodzie NATO system ten otrzymał oznaczenie Awl (ang. szydło) prawdopodobnie z powodu pomyłki lub skojarzenia z rosyjskim słowem szyło oznaczającym właśnie to narzędzie.

Spis treści 1 Historia 2 Armata 3 Wersje zestawu ZSU-23-4 4 Służba

[edytuj] Historia

W latach 50. używane przez Armie Radziecką przeciwlotnicze działo samobieżne ZSU-57-2 nie odpowiadało już wymaganiom stawianym przed tego typu sprzętem. Wyposażone wyłącznie w celownik optyczny, który ograniczał zdolność prowadzenia celnego ognia tylko do warunków dobrej widoczności i charakteryzujące się niską prędkością naprowadzania armat, nie stanowiły skutecznej broni przeciwko poruszającym się z dużą szybkością celom. Ponadto, pojazd nie posiadał stabilizacji uzbrojenia, przez co skuteczność ognia w ruchu była niewielka, a odkryty przedział bojowy uniemożliwiał działanie w terenie skażonym bronią ABC.

Pod koniec lat 50. w biurze konstrukcyjnym Astrowa rozpoczęto intensywne prace nad skonstruowaniem nowego typu działa, którego podwozie pochodziło z wozu bojowego piechoty GM-575, który z kolei został zbudowany na podstawie czołgu pływającego PT-76, a armaty z holowanego dwulufowego zestawu artyleryjskiego ZU-23-2. Nowy zestaw przeciwlotniczy posiadał również radar z paraboliczną anteną do śledzenia celów. Naprowadzanie, obliczenie parametrów lotu i strzelanie odbywało się w pełni automatycznie. Proces odnalezienia celu, określenia jego położenia i prędkości, odbywał się przy pomocy pokładowej stacji radiolokacyjnej typu 1RL33 (RPK-2 Toboł) działającej w mikrofalowym paśmie Ku o zakresie od 14,6 do 15,6 GHz. Stacja radiolokacyjna była zdolna wykryć cel z odległości 20 km i śledzić go na dystansie do 6 km. Naprowadzanie na cel odbywało się na podstawie elektronicznego kalkulatora balistycznego, przy pomocy systemów elektrohydraulicznych, a w na wypadek awarii także ręcznie. Chłodzone cieczą lufy armat były przeładowywane energią gazów prochowych odprowadzanych przez boczny otwór w lufie i ryglowane zamkiem klinowym, poprzez jego ruch pionowy. Zasilanie odbywało się z taśm nabojowych o rozdzielnych ogniwach.

Ostrzał samolotów mógł być prowadzony z miejsca lub podczas jazdy z prędkością do 25 km/h, krótkimi seriami po 3 do 10 strzałów z każdej lufy. Do celów poruszających się z dużą szybkością, strzelano dłuższymi seriami po 50 strzałów z jednej lufy. Szyłki działały zazwyczaj parami, posuwając się w odległości około 200 metrów od siebie i 400 metrów od osłanianego zgrupowania lub obiektu wojskowego. Chociaż pojazd zbudowano na udanym podwoziu czołgu pływającego PT-76, to Szyłka nie posiadała zdolności pływania i potrafiła jedynie pokonywać brody o głębokości do 1 metra.

[edytuj] Armata

• Czterolufowy zestaw armat automatycznych Afanasjewa-Jakuszewa kalibru 23 mm
• Długość luf: 2010 mm (87,3 kalibrów)
• Prędkość początkowa pocisku: 970 m/s
• Masa pocisku: 178 g
• Szybkostrzelność - ze wszystkich luf
  (możliwe jest także strzelanie tylko trzema, dwiema, albo nawet jedną lufą, kosztem proporcjonalnego zmniejszenia szybkostrzelności)
  • teoretyczna: 2000 strzałów na minutę
  • praktyczna: 400 strzałów na minutę
• Skuteczny zasięg: 2,0 - 2,5 km
• Skuteczna wysokość ostrzału: 1,5 - 2,0 km

[edytuj] Wersje zestawu ZSU-23-4

• ZSU-23-4 — pierwsza podstawowa wersja zestawu
• ZSU-23-4M — zmodernizowana w 1977 roku Szyłka, wyposażona w nową stację radiolokacyjną, systemem obliczania parametrów lotu celu i osłoną armat.
• ZSU-23-4M4 — zmodernizowana wersja przeznaczona dla armii Ukrainy.
• ZSU-23-4M5 — zmodernizowana wersja przeznaczona dla armii Białorusi.

Pozostałe modyfikacje polegały głównie na dodaniu wyrzutni pocisków rakietowych oraz wymiany systemów elektronicznych.

Polska modyfikacja opracowana w 2000 roku przez Ośrodek Badawczo Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego w Tarnowie polega na:

• zastosowaniu pasywnego cyfrowego, optoelektronicznego systemu kierowania ogniem z układem automatycznego śledzenia celu w dzień i w nocy,
• wyposażeniu zestawu w pociski rakietowe GROM, o dwukrotnie większym zasięgu niż działka,
• umożliwieniu wykorzystania najnowszych rodzajów podkalibrowej amunicji artyleryjskiej, która pozwala zwiększyć zasięg zwalczania celów powietrznych i naziemnych,
• wyeliminowanie radaru i reflektorów podczerwieni służących dowódcy i kierowcy do obserwacji nocnej, co istotnie ograniczyło emisje radiowe i termiczne przyczyniając się do zwiększenia niewykrywalności zestawu,
• zastosowaniu urządzeń pasywnej obserwacji w podczerwieni do śledzenia celów w każdych warunkach pogodowych i na większe odległości
• zmniejszeniu składu załogi z 4 do 3 osób,
• poprawieniu własności trakcyjnych i zwiększenie zasięgu działania Szyłki.

[edytuj] Służba

Działa ZSU-23-4 weszły do uzbrojenia Armii Radzieckiej w 1964, a później także na wyposażenie innych armii Układu Warszawskiego w tym Ludowego Wojska Polskiego, oraz państw arabskich.

Pierwsze użycie bojowe Szyłek miało miejsce prawdopodobnie podczas wojny sześciodniowej w 1967; istnieją także doniesienia, iż Armia Czerwona zastosowała Szyłki w styczniu 1969 w konflikcie granicznym z ChRL nad rzeką Ussuri (użyto ich wówczas do ostrzału celów naziemnych i nawodnych, piechoty i środków przeprawowych), ale najbardziej spektakularne było ich wykorzystanie podczas wojnie Jom Kipur w 1973, kiedy to egipskie zestawy zestrzeliły 30 izraelskich samolotów, dowodząc swej skuteczności. Później używano Szyłek jeszcze wielokrotnie, głównie w konfliktach bliskowschodnich, ale także w Pakistanie. ZSU-23-4 były także intensywnie wykorzystywane podczas wojny wietnamskiej, a później także w operacji Pustynna Burza w 1991. Podczas radzieckiej interwencji w Afganistanie ze względu na brak lotnictwa afgańskiego używano zestawów Szyłka do zwalczania pojazdów opancerzonych BMP-1 i BRDM-2. W chwili obecnej są one stopniowo zastępowane przez nowsze konstrukcje zestawów przeciwlotniczych, rakietowych i lufowo-rakietowych.