Zygmunt II August

Z Wikipedii

Zygmunt II August 1520-1572
Władca Polski
Władca od 1548 do 1572 poprzednik Zygmunt I Stary następca Henryk Walezy
urodzony 1 sierpnia 1520 w Krakowie zmarły 7 lipca 1572 w Knyszynie koronowany 20 lutego 1530 w Krakowie pochowany w katedrze na Wawelu
Ojciec Zygmunt I Stary Matka Bona Sforza

Zygmunt II August (lit. Žygimantas Augustas, białorus. Жыгімонт Аўгуст), (ur. 1 sierpnia 1520 w Krakowie – zm. 7 lipca 1572 w Knyszynie) – od 1529 wielki książę litewski, od 1548 król Polski, od 1569 władca zjednoczonego państwa – Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Spis treści 1 Tytuł królewski 2 Życie i działalność 2.1 Polityka 2.2 Korona i Litwa 3 Rodzina 3.1 Żony 4 Zobacz też 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Tytuł królewski

Zygmunt August z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, a także książę ziem: krakowskiej, sandomierskiej, sieradzkiej, łęczyckiej, kujawskiej, kijowskiej, ruskiej, wołyńskiej, pruskiej, mazowieckiej, podlaskiej, chełmińskiej, elbląskiej, pomorskiej, żmudzkiej, inflandzkiej etc. pan i dziedzic. (łac. Sigismundus Augustus Dei gratia rex Poloniae, magnus dux Lithuaniae, nec non terrarum Cracoviae, Sandomiriae, Siradiae, Lanciciae, Cuiaviae, Kijoviae, Russiae, Woliniae, Prussiae, Masoviae, Podlachiae, Culmensis, Elbingensis, Pomeraniae, Samogitiae, Livoniae etc. dominus et haeres.).

[edytuj] Życie i działalność

Zygmunt II August, jedyny żyjący syn króla Zygmunta I Starego był ostatnim królem z dynastii Jagiellonów. Przebywał od 1529 r. w Wilnie, jako wielki książę Litwy. 20 lutego 1530 arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski Jan Łaski koronował go vivente rege na króla Polski w katedrze wawelskiej.

Zygmunt II August, podobnie jak ojciec, oparł swe rządy na współdziałaniu z Senatem i magnaterią. Po śmierci w 1545 r. swej pierwszej żony Elżbiety Austriaczki z Habsburgów, zawarł w 1547 r. potajemnie małżeństwo z Barbarą Radziwiłłówną, przymuszony do niego przez jej braci,niektórzy sądzą że z miłości (Król miał poznać Barbarę w Wilnie, długo przed ślubem, około 1544 roku), a wbrew woli swej matki Bony. Gdy małżeństwo to zostało ujawnione, zostało uznane przez magnaterię za mezalians, godzący w powagę korony polskiej. Mimo to Barbara została koronowana na królową Polski w 1550 r., ale już w następnym roku zmarła, pochowana została w katedrze wileńskiej. Zygmunt ożenił się jeszcze trzeci raz, z księżniczką austriacką, młodszą siostrą swej pierwszej żony – Katarzyną. Natomiast Bona, skłócona z synem i dworem królewskim, wyjechała do Bari we Włoszech, skąd pochodziła, i tam w 1557 r. zmarła, otruta przez zausznika hiszpańskich Habsburgów.

[edytuj] Polityka

W 1557 przeprowadził udaną demonstrację zbrojną tzw. wyprawę poswolską, w wyniku której zmusił kawalerów mieczowych do jednoznacznego opowiedzenia się po stronie polsko-litewskiej w jej konflikcie z Rosją. 14 września 1557 podpisano traktat poswolski. W 1561 r. do Polski przyłączone zostały jako lenno Inflanty, od XIII w. opanowane przez Krzyżaków z Zakonu Kawalerów Mieczowych. Ostatni wielki mistrz tego zakonu Gotthard Kettler został lennikiem Polski z utworzonego świeckiego Księstwa Kurlandii i Semigalii. Rozpoczęła się wtedy I wojna północna o panowanie nad Bałtykiem (1563-1570). Między innymi z uwagi na problemy, związane z ciężką wojną o Inflanty, prowadzoną z carem Rosji Iwanem IV, król Zygmunt II August, szukając szerszego wsparcia wśród szlachty, zdecydował się na wprowadzenie postulowanych przez nią reform, m.in. podatkowych, gospodarczych i utworzenia stałego wojska. Skarb państwa zasiliła zwłaszcza tzw. egzekucja dóbr, tj. zwrot części majątków rozdanych magnatom.

W 1555 posiadająca przewagę w izbie poselskiej szlachta protestancka wysunęła na sejmie w Piotrkowie postulat utworzenia polskiego kościoła narodowego, niezależnego od papieża. Jego głową wzorem Anglii miał zostać sam władca. Król popierał ten projekt do czasu, gdy potrzebował wsparcia obozu średniej szlachty przeciwko magnatom. Już jednak w 1564 całkowicie z niego zrezygnował, ulegając perswazji nuncjusza Giovanni Francesca Commendoniego.

[edytuj] Korona i Litwa

Zygmuntowi II nie udało się zrealizować wszystkich zamierzonych reform, w tym zwiększenia stanu wojska, wobec braku zgody szlachty na podwyższenie podatków. Pozytywnie natomiast przebiegła unifikacja państwa. Objęła część ziem Śląska, Mazowsza i Prus Królewskich, zaś przede wszystkim 1 lipca 1569 w Lublinie zawarta została unia, która połączyła ostatecznie Koronę i Litwę w jedno państwo Rzeczpospolitą Obojga Narodów ze wspólnym królem, sejmem, pieniądzem i polityką zagraniczną. Odrębne pozostały prawa, wojsko, skarb i urzędy. Podlasie, Wołyń, Kijowszczyzna znalazły się w Koronie. Unia przyspieszyła rozwój gospodarczy, społeczny i kulturalny Wielkiego Księstwa Litewskiego, prowadziła do polonizacji szlachty litewskiej i ruskiej oraz rozszerzała wpływy kultury polskiej aż na państwo rosyjskie. 19 lipca 1569 złożył mu w Lublinie hołd lenny książę pruski Albrecht Fryderyk Hohenzollern, co Jan Kochanowski uwiecznił w swoim wierszu Proporzec albo hołd pruski.

W lipcu 1570 zwołał do Szczecina kongres pokojowy, który zakończył się 13 grudnia podpisaniem pokoju w Szczecinie kończącego I wojnę północną. Potwierdzono stan posiadania stron walczących, Rzeczpospolita zachowała Księstwo Kurlandii i Semigalii i znaczną część Inflant.

Za panowania Zygmunta II miał miejsce rozkwit literatury i sztuki renesansowej. Od jego imienia pochodzi nazwa miasta Augustów.

Zygmunt II August zmarł w 1572 r. w Knyszynie, jako ostatni polski monarcha z linii męskiej dynastii jagiellońskiej. Kolejnym królem polskim, wybranym przez sejm elekcyjny był Henryk Walezy (1573-1574).

[edytuj] Rodzina

Kazimierz IV Jagiellończyk ur. 30 XI 1427 zm. 7 VI 1492

Elżbieta Rakuszanka ur. 1436 zm. 30 VIII 1505

Gian Galleazzo Sforza ur. 20 VI 1469 zm. 21 X 1494

Izabela Aragońska ur. 2 X 1470 zm. 1 II 1524

Zygmunt I Stary ur. 1 I 1467 zm. 1 IV 1548

Bona Sforza ur. 2 II 1494 zm. 19 XI 1557

1 Elżbieta Habsburżanka ur. 9 VII 1526 zm. 15 VI 1545 OO   5 V 1543		2 Barbara Radziwiłłówna ur. 6 XII 1520 zm. 8 V 1551 OO   28 VII/6 VIII 1547		Zygmunt II August ur. 1 VIII 1520 zm. 7 VII 1572		3 Katarzyna Habsburżanka ur. 15 IX 1533 zm. 28 II 1572 OO   po 23 VI w 1553		4 Barbara Giżanka ur. ok. 1550 zm. po 1589 OO   przed 1571 (konkubinat)
	4
Barbara Woroniecka  ur. 8 IX 1571  zm. po 5 VI 1615

[edytuj] Żony

1. Elżbieta Habsburżanka (ur. 1526, zm. 1545) – córka Ferdynanda I Habsburga, cesarza Austrii
2. Barbara Radziwiłłówna (ur. 1520 lub 1523, zm. 1551) – córka Jerzego Radziwiłła ,wojewody wileńskiego
3. Katarzyna Habsburżanka (ur. 1533, zm. 1572) – córka Ferdynanda I Habsburga ,cesarza Austrii

[edytuj] Zobacz też

• historia Polski
• Polska w XVI wieku
• Wojna litewsko-rosyjska 1558-1570
• Unia lubelska

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Archiwalia związane z panowaniem Zygmunta II Augusta