Almanca

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Almanca Deutsch
Konuşulduğu ülkeler:	Almanya, Avusturya, İsviçre, Lüksemburg, Lihtenştayn, Belçika, Namibya ayrıca 35 diğer ülke
Konuşan kişi sayısı:	95 milyon kişi anadil olarak, toplamda 120 milyon
Sıralama:	11
Dil Grubu Sınıflandırma:	Hint-Avrupa Dilleri Germen Dilleri Batı Germen Dilleri Almanca
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler:	Almanya Avusturya İsviçre Lüksemburg Lihtenştayn Belçika Avrupa Birliği
Dili düzenleyen kurum:	-
Alfabe:	Latin alfabesi
Dil Kodları
ISO 639-1	de
ISO 639-2	ger
SIL	GER
Not: Bu sayfa Unicode ile kodlanmış IPA fonetik sembolleri kullanıyor olabilir.
Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri Vikipedi'nin Almanca sürümü

Alman dilin yayılımı

Almanca (Deutsch), Hint-Avrupa dillerinin Cermen dilleri koluna bağlıdır ve dünyanın yaygın dillerinden biridir.

Avrupa Birliği'nin resmî dillerinden biri ve en çok konuşulanıdır. Özellikle Almanya, Avusturya, Lihtenştayn, Lüksemburg, İsviçre'nin büyük bölümü, İtalya'nın Güney Tirol bölümü, Belçika'nın doğu kantonları, Polonya ve Romanya'nın kimi bölgeleri ve Fransa'nın Alsas-Loren bölgesinde konuşulmaktadır. Ayrıca bu ülkelerden kimilerine özgü eski sömürgelerde (Namibya gibi) dikkate değer ölçüde Almanca konuşan nüfûsa rastlanır. Çeşitli Doğu Avrupa ülkelerinde Almanca konuşan azınlıklar bulunmaktadır. Bunların arasında Rusya, Macaristan ve Slovenya sayılabilir. Ayrıca Kuzey Amerika'nın (özellikle ABD), Latin Amerika'da Arjantin ve Brezilya'nın kimi bölgelerinde Almanca konuşulmaktadır.

38 ülkede yaklaşık 120 milyon kişinin konuştuğu Almanca, özellikle Almanya, İsviçre ve Avusturya'da konuşulmaktadır. Türkiye'de 25.000 kadar Alman ikâmet etmektedir. Bu grup eski tâbiriyle "Bosporus-Deutsche" ("Boğaziçi Almanları") ve Akdeniz Bölgesinde yaşayan Alman vatandaşlarından oluşmaktadır.

Dünya'da anadili Almanca olanların dağılımı

[değiştir] Standart Almanca

Almanca dilbiliminde standart Almanca'nın farklı çeşitleri değil, sadece geleneksel bölgesel türler diyalekt olarak adlandırılır.

Standart Almanca belli bir bölgenin geleneksel diyalekti olarak değil, yazılı dili olarak doğmuştur. Bununla birlikte standart Almanca'nın geleneksel bölgesel diyalektlerin yerini aldığı yerler de vardır; Kuzey Almanya'da, özellikle de ülkenin diğer kısımlarındaki önde gelen şehirlerde dilin hızla yayılmasının sebebi budur.

Standart Almanca bölgesel olarak, özellikle de Almanca konuşulan ülkeler arasında farklılıklar gösterir; özellikle sözcük ve bazı telaffuz farklılıkları ve hatta zaman zaman gramer ve imlâ bakımından faklılıklar görülür. Bu çeşitlilik yerel diyalekt türleri ile karşılaştırılmamalıdır. Standart Almanca'nın bölgesel türleri belli bir dereceye kadar yerel diyalektlerden etkilenseler de, çok farklıdırlar. Bu yüzden Almanca birden fazla standart türü olan bir dil olarak değerlendirilmektedir.

İsviçre'nin Almanca konuşulan bölümlerinde diyalekt ve standart dil karışımı çok nadir kullanılır ve yazılı dilde standart Almanca'nın kullanımı kısıtlıdır. İsviçre standart Almancası yalnızca İsviçre Almancası diyalektlerini anlamayan insanlarla konuşulur. Okullarda kullanılması olasıdır.

[değiştir] Almanca Gramer

[değiştir] Cinsler

Almanca'da eril (männlich/Maskulinum), dişil (weiblich/Femininum) ve yansız (sächlich/Neutrum) olmak üzere üç cins vardır. Çoğu isim için bir cins tanımlaması olmayan İngilizce'nin aksine, Almanca bir ismin ve ismin işaret ettiği şeyin cinsi çoğunlukla farklılık gösterir. Örneğin; Almanca'da bir taş (der Stein) erildir, oysa bir kız (das Mädchen) yansızdır. Yani bir ismin cinsi temelde gerçek cinsiyetine değil, sözcüğün biçimine bağlıdır. Fransızca gibi pek çok dilde de geçerli olan bu duruma “dilbilgisel cins” denir. Örneğin; “Mädchen” sözcüğü, “genç kadın” anlamına gelen eski dişil Almanca isim die Magd'ın (günümüzde nadiren kullanılır ve İngilizce bir sözcük olan “maid” ile ilişkilidir) küçültülmüş biçimidir ve -chen küçültme eki ile biten sözcüklerin tamamı yansız sözcüklerdir. Şu üç bilinen örnekte dilbilgisel cinsin gelişigüzel doğası görülebilmektedir: “bıçak” (das Messer) yansız, “çatal” (die Gabel) dişil ve “kaşık” (der Löffel) eril bir sözcüktür. Almanca öğrencilerine, çoğunlukla Almanca sözcükleri beraberindeki belirli tanımlıkları ile kullanmaları tavsiye edilir (İngilizce'deki “the” sözcüğüne eşdeğer).

[değiştir] Çoğullar

Çoğulları oluşturmak için Almanca'da on iki farklı yol vardır. Yabancı dil olarak Almanca öğrenen bir öğrenci, öğrendiği her sözcüğün çoğulunu da öğrenmek durumundadır. Dişil isimlerin büyük çoğunluğu çoğul oluşturmada kurallı olsa da, çoğu eril ve yansız isimler öyle değildir. Örneğin; bazen çoğullar “n” veya “en” ile oluşturulur, bazen de çift nokta ve “e” veya çift nokta ve “en” ile oluşturulur, diğer çoğullar ise tekilleri ile aynıdır, bazılarında “er” veya çift nokta ve “er” eklenir.

[değiştir] Alman alfabesi ve söyleniş

[değiştir] Diftonglar ve özel sesler

[değiştir] Temel söz dağarcığı

der Mensch	der Mann	die Frau, die Dame	das Tier
die Pflanze, das Gewächs, das Kraut	der Hund	der Vogel	der Fisch
die Katze	die Schlange	der Frosch	die Schildkröte
die Spinne	die Eidechse	der Bär	das Pferd
der Polyp	die Henne	die Ameise	der Schmetterling
der Wurm - Solucan	die Raupe - Tırtıl	der Baum	die Blume, die Blüte
das Gras, der Rasen, die Wiese	die Frucht	das Gemüse	die Tomate / der Paradeiser
die Kartoffel / der Erdapfel	die Chilischoten	die Aubergine	der Kohl
der Pilz	die Erbse	die Karotte	die Zwiebel
der Apfel	die Birne	die Banane	die Traube
die Wassermelone	die Ananas	die Mandarine	die Zitrone

[değiştir] Bazı Türkçe sözcüklerin Almanca karşılıkları

• Evet - Ja [yâ]
• Hayır - Nein [nayn]
• Teşekkür ederim - Danke (schön) [dañkı (şön)]
• Çok teşekkür ederim - Danke sehr / Vielen Dank [dañkı zeğä / fîlın dañk]
• Lütfen - Bitte [bitı]
• Özür dilerim - Entschuldigung [entşûldigûñ]
• Üzgünüm - Es tut mir leid [es tût miı layt]
• Merhaba - Hallo [halo]
• Güle güle - Auf wiedersehen [auf vîdızeğın] Tschüss [çüss]
• Görüşürüz - Bis bald [bis balt]
• Günaydın - Guten Morgen [gutın môğgın]
• Hoşça kal (Elveda) - Leb wohl! [lep vol] - Tschüss [çüss]
• İyi akşamlar - Guten Abend [gûtın âbınt]
• İyi geceler - Gute Nacht [gûtı naht]
• Ben - ich [ih]
• Sen / siz [kibar] - du / Sie [dû / zî]
• Biz - wir [viğa]
• Siz(ler) - Ihr [îğa]
• Onlar - sie [zî]
• Nasılsın? - Wie geht es dir? [vî geğt es diğa]
• Nasılsınız? - Wie geht es Ihnen? [vî geğt es înın]
• (Çok) İyi - (Sehr) Gut [(zeğä) gût]
• Kötü - Schlecht / Nicht gut [şleht / niht gût]
• Çok (zaman / iş) - viel (Zeit / Arbeit) [fîl (tsayt / âbayt)]
• Çok (ilginç / pahalı) - sehr (interessant / teuer) [zeğä (integesant / toyä)]
• Çocuk - (das) Kind [(das) kint]
• Kız çocuk - (das) Mädchen [(das) meğdhın]
• Erkek çocuk - (der) Junge [(değa) yûñı]
• Anne - (die) Mutter [(dî) mûtä]
• Baba - (der) Vater [(değä) fâtä]
• Kız Arkadaş - (die) Freundin [(dî) fġoyndın]
• Erkek Arkadaş - (der) Freund [(değä) fġoynd]
• Bay - Herr [heğa]
• Bayan - Frau [fġau]
• Biraz - ein bisschen [ayn bisşın]
• Hepsi - alles [âlıs]
• Dün - gestern [gestän]
• Bugün - heute [hoytı]
• Yarın - morgen [moğgın]
• Hafta - (die) Woche [(dî) vohı]
• Ay - (der) Monat [(değa) monat]
• Yıl - (das) Jahr [(das) yâ]
• Mevsim - (die) Jahreszeit [(dî) yâġıstsayt]
• Hangi? - Welche? (velhe)
• Tanıştığıma Memnun Oldum - Freut Mich (Furoytmih)

İngilizce ve Almancadaki sözcük benzerlikleri

[değiştir] Ayrıca bakınız

• Avusturya Standart Almancası
• Eski Yüksek Almanca
• Cermen dilleri

	Avrupa Birliği'nin resmî dilleri
Almanca | Bulgarca | Çekçe | Danca | Estonca | Fince | Hollandaca | Fransızca | İngilizce İspanyolca | İsveççe | İrlandaca | İtalyanca | Lehçe | Letonca | Litvanca Macarca | Maltaca | Portekizce | Rumence | Slovakça | Slovence | Yunanca
Kaynak: AB'nin resmî sitesi