Bursa
Vikipedi, özgür ansiklopedi
Bursa ![]() |
|
---|---|
Bursa'nın toplam nüfusu 2.5 milyondur. | |
Haritada Konumu | |
Bilgiler | |
Alan : | 10,891 km² (İl) |
Nüfus : | 1.817.877 (Şehir) |
2.439.876 (İl) | |
Nüfus Yoğunluğu : | 224/km² (İl) |
Rakım : | 150 m |
Saat Dilimi : | UTC+2 |
Web Sitesi : | Bursa Büyükşehir Belediyesi |
Yönetim | |
Ülke : | Türkiye ![]() |
Bölge : | Marmara Bölgesi |
Belediye Başkanı : | Hikmet Şahin (AKP) |
Bursa, 2007 ve 2000 resmi nüfus sayımına göre Türkiye'nin 4. büyük ili ve 4. Büyükşehir nüfusuna sahip olup, Marmara Bölgesi'nin Güney Marmara bölümünde yer almaktadır. Ekonomik açıdan Türkiye'nin en gelişmiş illerinden biri olan Bursa doğal ve tarihsel zenginlikleriyle de önem taşır. Ayrıca Türkiye'nin en önemli sanayi kenti olduğu söylenebilir. Yüzölçümü 10.891 km² olan Bursa ili kuzeyde Marmara Denizi ve Yalova ili, kuzeydoğuda Kocaeli ve Sakarya, doğuda Bilecik, güneyde Kütahya ve Balıkesir illeri, batıda yine Balıkesir iliyle çevrilidir.
Bursa Şehrinin Nüfusu |
|
2008 | 1.818.266 |
2007 | 1.531.172 |
2000 | 1.194.687 |
1997 | 1.054.796 |
1990 | 834.576 |
1985 | 612.510 |
1980 | 445.113 |
1970 | 275.953 |
1960 | 153.866 |
1950 | 101.000 |
1940 | 78.000 |
1935 | 72.000 |
1927 | 62.000 |
Konu başlıkları |
[değiştir] Nüfus
Kentin nüfusu 1.817.877'dir(2007). Bunun 905.233'ü erkek, 912.635'u kadındır. Bursa'nın 2008 nüfusu ise 1.817.2877'dır.
Bursa'nın ilçelerinin genel nüfusları şu şekildedir:
İnegöl (218.000), Mudanya (62.000), Gemlik (98.000), Orhangazi (56.000), Mustafakemalpaşa (102.000), Karacabey (41.000), Yenişehir (26.000), Kestel (44.000), Gürsu (52.000) ve İznik (20.000). Bursa'ya yerleşen ilk Türkler manav Türkleridir ve hala günümüzde kendilerini manav olarak ifade eden bu türkler köylerde yaşamaktadırlar. Bursa gerek Cumhuriyet öncesi, gerek Cumhuriyetten sonra yurtdışı ve yurtiçinden çok büyük göçlere maruz kalmıştır. Bu göçler 1960'lardan sonra hız kazanmıştır. Yurt içinden gelenlerin illere göre sıralanışı Erzurum-350.000, Artvin=300.000-350.000 arası, Ardahan(%60'ı Posof ilçesinden)-200.000 nüfuslarıyla ilk 3 sırayı almaktadır. Yurtdışından ise Bulgaristan, Ahıska, Çerkesya ve Dağıstan göçmenleri çoğunluktadır.
Tarih boyunca il geneline yapılan göçler neticesinde Osmanlı'nın bölgeye getirdiği Türkmenler, daha sonra da gerek Balkanlar, gerekse de Kafkaslar'dan yapılan göçlerle Pomak, Boşnak, Arnavut, Rumeli Türkleri, Çerkezler, Dağıstanlı Lezgiler, Avarlar, Dargiler, Abazalar, Tatarlar vb. etnik gruplar tarafından iskân olunmuşlardır. İl genelinde tarihin derinliklerinden beri yerleşik halkı Manavlar azınlıkta kalmış ve gelen göçlerle kültürel doku tamamen değişikliğe uğramıştır. Günümüzde hâlâ birçok köyde yaşamaktadırlar ve daha çok köylerde bulunan manavlar manav olduklarını ifade ederler.
[değiştir] Tarih
Yapılan araştırmalar Bursa yöresinin M.Ö. 4000'lerden beri çeşitli yerleşimlere sahne olduğunu göstermektedir. Bu topraklara M.Ö. 13. yüzyıldan sonra Bitinler ve Misler yerleşti. İlk çağda Bitinya ve Misya'nın komşu olduğu bir alanda yer alan yöre M.Ö. 7. yüzyılda Lidya'nın, M.Ö. 546'da da Perslerin egemenliğine girdi. M.Ö. 334'e kadar süren Pers egemenliği boyunca Bitinyalılar kendi yöneticilerini seçme hakkına sahipti. M.Ö. 328'de Bitinya Krallığı kuruldu. Kral Zipoetes döneminde gelişen krallık, oğlu I. Nikomedes zamanında en güçlü haline ulaştı. M.Ö. 230-182 arasında Bitinya kralı olan I. Prusias Bursa kentinin kurucusu olarak kabul edilir. Bursa adının da kentin o zamanki adı Prusa'dan kaynaklandığı sanılmaktadır. M.Ö. 74'te Roma'ya bağlanan Bitinya'nın başkenti Prusa'dan Nikomedeia'ya (İzmit) taşındı. M.S. 395 yılında Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra Bizans yönetiminde kalan Bursa, imparatorluğun Doğu Eyaleti'ne bağlı beş diyosezden Asya Diyosezi sınırları içindeydi. Kent özellikle 11. yüzyılda Selçukluların saldırısına uğradıysa da 14. yüzyıla değin Bizans yönetimi altında kaldı. Uzun çatışmalardan sonra 1326'da Orhan Bey Bursa'yı alarak Osmanlıların başkenti yaptı. Bursa'nın fethi(1326 yılında) ile kurulan Bursa Mehterhanesi 1826 yılında Yeniçeriliğin kaldırılışıyla beraber kapatılmıştır. Bursa 1365'te Edirne'nin başkent yapılmasına kadar bu durumunu korudu. Bursa, İstanbul'un fethi'ne kadar Osmanlıların en önemli merkeziydi. Bursa yöresi 1900'lerin başında Hüdavendigar Vilayeti'nin sınırları içindeydi. Kentin belediyesi 1877'de kuruldu. Kurtuluş Savaşı yıllarında çeşitli yörelerinde ayaklanmalar çıkan Bursa 8 Temmuz 1920'de Yunanlılarca işgal edildi; 11 Eylül 1922'de işgalden kurtuldu.
Not:Makedonya kralı Filip V'in önerisiyle Uludağ'da bir Birsa/sur yapıldığı, son günlerini burada yaşadığı ve adı Filibos mahallesi ile günümüze kadar geldiği bilinmektedir.(Şimdi Alaaddin mahallesi denmektedir.) Kurtuluş savaşına zemin hazırlayan ve milli şuurumuzun yekpare olmasını sağlayan Çanakkale Savaşı'nda da en fazla şehidi Bursa'nın vermesi de ayrı bir gurur kaynağıdır.
[değiştir] Eğitim
[değiştir] Üniversiteler
[değiştir] Tarihi İlköğretim Okulları
- Hocailyas İlköğretim Okulu
- Demirtaş Paşa İlköğretim Okulu
- Ahmet Hamdi Tanpınar ilköğretim Okulu
[değiştir] Tarihi liseler
|
|
|
|
[değiştir] Diğer liseler
|
|
|
[değiştir] Kültür
[değiştir] Bursa Türk Mutfağı
Bursa yöresinde yaratılan meşhur mutfak ürünleri
|
|
|
[değiştir] Kültürel Dernekler
- Bursa Kadın Ressamlar Derneği
- Bursa Filarmoni Derneği Bursa Filarmoni Derneği, 1995 yılında Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Müzik Eğitimi Bölümü'nün öncülüğü ve girişimi ile kuruldu. Kısa zamanda İdil BİRET, Fazıl SAY gibi önemli konser programları gerçekleştiren dernek, Uludağ Üniversitesi Oda Orkestrası'nın kuruluşuna giden yolu açmış oldu.
- Bursa Mehter Musikisi ve Halk Oyunları Derneği
- Yeni Yüksektepe Kültür Derneği Bursa Şubesi
[değiştir] Bursa'nın Ünlüleri
- Zeki Müren (1931-1996) Türk Sanat Müziği bestecisi ve ses sanatçısıdır. Türk müziğinin sembol isimlerindendir. "Sanat Güneşi" olarak anılan sanatçı Türk müziğine birçok eser kazandırmıştır.
- Yıldırım Gürses (1939-2001) 1939 yılında Bursa'da doğdu . Sanat hayatına 1951 yılında Bursa Ses Kralı seçilerek başladı. 350'yi aşkın Türk Sanat Müziği bestesine imza atan sanatçı, 14 Mayıs 2001 tarihinde 61 yaşında kalp krizi sonucu öldü.
- İlhan İrem (1955) Türk Pop Müziği'nin ünlü bir sesi ve bestecisidir. Yurt içinde ve dışında birçok yarışmada Türkiye'yi temsil etmiştir.
- Erkan Can (1958) Ünlü sinema ve tiyatro oyuncusu. 1998 ve 2006 yıllarında Antalya Altın Portakal film festivalinde en iyi erkek oyuncu ödülünü kazanmıştır.
- Şefik Bursalı Türk ressamı (Bursa 1903 - Ankara 1990) İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nde İbrahim Çallı atölyesinde çalışan Şefik Bursalı avrupa yarışmasında birincilik aldı (1930). Konya'da resim öğretmenliği yaptı devlet güzel sanatlar akademisinde öğretim üyeliğine atandı (1938), yapıtlarında doğal görünümlerini işledi devlet resim ve heykel sergisinde ikincilik ödülü (1967), kültür ve sanat bakanlığı kültür ve sanat büyük ödülü (1986) aldı.
- Müzeyyen Senar (1919) Türk müziğinin eşsiz yorumcularından olan sanatçı müzik dünyasına birçok değerli ses kazandırmıştır. Genç yaşında kazandığı şöhreti günümüze kadar sürekli artarak gelmiştir.
- İbrahim Balaban (1921) Nazım Hikmet'ten resim yapmayı öğrenmiş ünlü bir ressamdır.
- Sabiha Gökçen (1913-2002) Türkiye'nin ilk kadın pilotudur. Mustafa Kemal Atatürk'ün manevi kızıdır.
- Behice Boran(1910-1987) Türkiye İşçi Partisi liderlerindendir. 1980'de yurtdışına çıkmak zorunda kaldı. 77 yaşında Brüksel'de öldü.
- İhsan Sabri Çağlayangil Politikada önemli bir yeri olan Çağlayangil, uzun yıllar Bursa milletvekilliği yaptı. Fahri Korutürk'ten sonra cumhurbaşkanlığına vekalet etti. 1993'te Ankara'da öldü.
- Celal Bayar (1883-1986) Birinci T.B.M.M'de milletvekili olarak görev almıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin başbakanlığı ve 3. cumhurbaşkanlığı görevleriyle birlikte türk siyasi hayatında önemli bir yeri vardır. 103 yaşında ölen Celal Bayar doğduğu yer olan Gemlik 'e bağlı Umurbey köyündeki anıt mezarda yatmaktadır. Doğduğu ev müze olarak kullanılmaktadır.
- Cemal Nadir Güler (1902-1947) Türkiye'nin ilk modern karikatüristidir. İlk eseri 1926'da basılmıştır.1928'den itibaren Akşam ve Cumhuriyet gibi günlük gazetelerde karikatürleri yayınlanmıştır. Karakterleri siyah ve beyaz gibi zıt özelliklere sahip kişiliklerdir. En önemli tiplemesi "Amca Bey"dir.
- Nezihe Meriç (1923) Çağdaş Türk Edebiyatı kadın yazarlarındandır.
- Pınar Kür (1943) Çağdaş Türk Edebiyatı kadın yazarlarındandır.
- İsmail Hakkı Bursalı Türk şairi ve yazarı (Aydos 1653 - Bursa 1725) Bursa'da Osman Fazlı'nın onayıyla Celvedi Tekkesi'ne şeh oldu 1722'de bütün kitaplarını bağışlayarak bir kütüphane kurdu. (cami muhammedi) ve bir tekke yaptırarak son yıllarını kitap yazmakla geçirdi. Bursalı İsmail Hakkı usta hattatlığının yanı sıra tasavvuf islam felsefesi ahlak ve tefsirle ilgili manzum ve düzyazı yüzden çok yapıt bırakmıştır. yapıtlarında aklın tek başına gerçeğe ulaşamayacağını kesin bilginin tanrıya özgü olduğunu ileri sürerek, bilim ve tanrıya özdeşleştirmiş, bilime tanrı aşkıyla ulaşabileceğini ileri sürmüştür şiirlerinin çoğu Yunus'a naziredir. Ya da yunus tarzını işler.
- Bursalı Mehmet Tahir Türk yazarı (Bursa 1861 - İstanbul 1924) Meşrutiyette Bursa milletvekili seçildi. 2.dönemde siyasetten ayrıldı ve kendini edebiyat tarihi araştırmalarına verdi. Bursalı Mehmet Tahir biyografi ve bibliyografi alanında yapıtlar veren bir araştırmacı olarak bilinir.
- Ulubatlı Hasan Türk Askeri (Bursa 1428 - İstanbul 1453) İstanbul surları üzerinde ilk Türk sancağını dikerken şehit düşen yiğit askerdir. 1428 yılında Bursa'nın Ulubat köyünde doğdu. Fatih Sultan Mehmet'in kumandasında Ordu-yı Hümayun'a asker olarak İstanbul kuşatmasına katıldı. 1453 yılındaki büyük taarruz sırasında İstanbul surları üzerine ilk Türk sancağını dikerken şehit düştü. İstanbul'un Fethi'nin bayraklaşmış bir kahramanı olarak adı beş yüz yıldan beri gönüllerde yaşar. Ulubat'ta adına dikilmiş bir anıt vardır.
- Caius Arbiter Petronius M.S.54-68 Bithynia Valiliği yapmıştır. Bilinen ilk erotik hiciv eseri olan Satyricon'ın yazarıdır.
- Dion Khrysostomos (M.S.40) Prusa'da doğmuş ünlü bir hatip ve hitabet öğretmenidir. 80 adet konuşması günümüze kadar ulaşmıştır. Ünlü İznik doğumlusu roma tarihcisi Cassius Dio kendi öz torunu olmaktadır.
- Procopios (M.S.6.yy) Prusa'da doğmuştur. İmparator Justinyen'in tarihçisidir. Tarihi detayları olduğu gibi değil imparatorun istediği şekliyle yazmak zorunda kalmıştır. 1623'de Vatikan'da bir kütüphaneci Procopios'un "Historia Arcana (gizli tarih)" adlı kitabını bulmuştur. Procopios bu kitabında gerçeği ve imparatorla imparatoriçenin kötü olaylarını anlatmaktadır.
- Plinius Gaecilius Secundus (M.S. I.yy) Roma İmparatoru Traianus döneminde Bithynia Valiliği yapmıştır. Bıraktığı mektup ve yazılar sayesinde o döneme ışık tutan bilgiler elde edilmiştir.
- Manolis Andronikos, yunanlı arkeolog
- Erdal Özyağcılar 1948 yılında Bursa’da doğdu. Sinemaya Ölüm Tarlası adlı filmle girdi (1967).
- Halil Ergün,ünlü sinema oyuncusu
- Ata Demirer,güldürü ustası,komedyen
- Özhan Canaydın,Galatasaray Spor Kulübü başkanlarından
- Ceyda Düvenci,oyuncu
- Yıldırım Mayruk,moda tasarımcısı
- Hande Ataizi,sinema ve tiyatro oyuncusu
- Ali Uyandıran;tiyatro,sinema ve dizi oyuncusu
- Ayrıca Aydan Şener,Fatih Erkoç,Sinan Erkoç,Deniz Çakır,Murat Parasayar,Tarık Tarcan,Ebru Şallı,Demet Şener,Beyazıt Öztürk,Şebnem Ferah kentte doğmuş ve yetişmiş veya öğrenim görümüş diğer ünlü isimlerdir.
[değiştir] Turistik Yerler
[değiştir] Doğal Mekanlar
|
|
|
|
|
[değiştir] Kale ve surlar
|
|
|
|
|
[değiştir] Parklar
|
[değiştir] Kiliseler
|
|
|
|
[değiştir] Camiler
• Abdal Camii • Ahmet Dai Camii • Ahmet Paşa Fenari Camii • Alaaddin Camii • Ali Paşa Camii • Altıparmak Camii • Araplar Camii • Arap Mehmed Camii • Ayaz Köyü Camii (Mustafakemalpaşa) |
• Aynalı Camii • Baba Sultan Camii (Gürsu) • Baba sultan camii(Yenişehir) • Başçı İbrahim Camii • darüsselam camii • Beyazit Paşa Camii • Bedrettin (Hafsa Sultan) Camii |
• Beşikçiler Camii • Cumalıkızık Camii • Daye Hatun (Taya Kadın) Camii • Demirtaş (Timurtaş) Camii • Duhtter-i Şerif (Fışkırık) Camii |
• Ertuğrul Camii • Eski Camii (Karacabey) • Gazi Orhan Camii • Hacılar Camii • Hamzabey Camii • Hüdavendigar Camii |
• İbni Bezzaz Camii • İbrahim Paşa Camii • İvaz Paşa Camii • Kavaklı Camii • Kayan Camii • Kiremitçi Camii • Kurşunlu Camii (Karacabey) |
• Mollaarap Camii • Molla Fenari Camii • Muradiye (2.Murat) Camii • Namazgah Camii • Nalbantoğlu Camii • Umur Bey Camii • Orhan Gazi Camii (Yenişehir) |
• Piremir Camii • Selimiye Camii • Selimzade Camii • Setbaşı(Karaçelebi) Camii • Somuncu Baba (Şeyh Hamid ) (Ayazma) Camii • Şahadet Camii (Şehadet(Saray) Camii) • Şekerhoca Camii • Şehreküstü Camii) |
• Şerefüddin Paşa Camii • Şeyh Müftü Camii (Mustafakemalpaşa) • Şible(Şibli) Camii • Tuzpazarı Camii • Ulucami(Karacabey) • Üç Kuzular Camii • Üftade Camii • Veled-i Veziri Camii |
• Yerkapı (Bab-i Zemin ) (Kara Ali ) Camii • Yeşil Cami (Bursa) • Yıldırım Camii • Yiğit Cedid Camii • Yiğit Köhne Camii • Zeyniler Camii |
[değiştir] Mescitler
|
|
|
|
[değiştir] Türbeler
|
|
|
|
|
|
|
[değiştir] Medreseler
• Lala Şahin Paşa Medresesi • Muradiye Medresesi • İshakpaşa Medresesi (İnegöl) |
• Gökdere Medresesi [19] • Molla Yegan Medresesi |
• Vaiziye (Mahkeme) Medresesi • Yeşil (Sultan) Medresesi |
• Şair Ahmet Paşa Medresesi • Eynebey Medresesi |
[değiştir] Müzeler
•Osmanlı Evi Müzesi[25] •Hüsnü Züber Evi / Yaşayan Müze |
•İznik Müzesi[27] •Yenişehir Şemaki Evi Müzesi[28] •Mudanya Mütareke Evi Müzesi[29] |
[değiştir] Hanlar
|
|
|
|
[değiştir] Köprüler
|
|
|
[değiştir] Kaplıcalar
|
|
|
[değiştir] Resim galerisi
Ahmet Vefik Paşa Tiyatrosu |
Bursa Atatürk Stadı ve şehrin batı yakası |
Uludağ Üniversitesi Görükle Kampüsü |
|
![]() |
Vikikaynak'ta Bursa ile ilgili metin bulunmaktadır. |
[değiştir] Kardeş Şehirleri
- Ayrıca bakınız: Kardeş şehir
Bursa'nın toplam yirmi kardeş şehiri vardır. Vinnitsa en son kardeş ilan edilen şehirdir. [1] Her şehrin kardeş şehirliğine ilişkin anlaşma tarihi parantez içerisinde verilmiştir.
|
|
|
[değiştir] Diğer bilgiler
- Şehir merkezinde A ve B etabı olmak üzere toplam 23 km hafifraylı sistem bulunmaktadır.Üniversiteye ulaşımı sağlamak için yapılacak ek 7 kmlik hattın ihalesi yaz aylarında yapılıp inşaata başlanacaktır.Üniversiteden sonra ise şehirler arası otobüs terminaline ve merkez ilçe olan Kestel'e ulaşım sağlanacaktır.
- 2000 ve 2007 yılı nüfus sayımı resmi kesin sonuçlarına göre Türkiye'nin 4.büyük kent merkezidir.
- 2005 yılında Bursa Büyükşehir Belediyesi Türkiye'nin ilk ve tek kalite belgeli büyükşehir belediyesidir.
- Bursa'da, 1975 yılında Uludağ Üniversitesi [36] kuruldu.
- Cumhuriyet tarihinin ilk modern sinema-tiyatro-konser salonları arasında yer alan Tayyare Kültür Merkezi, mimar Arif Hikmet Koyunoğlu'nun projesi doğrultusunda Tayyare Cemiyeti (Türk Hava Kurumu) tarafından yaptırılmış ve 1932 yılında Bursada hizmete açılmıştır.
- Reşat Oyal Kültür Parkı1955 yılında hizmete açılan park.
- Bursa Devlet Tiyatrosu1957 yılında kuruldu. [37]
- Uludağ Milli Parkı 1961 yılında milli park ilan edildi.[38]
- Uluslararası Bursa Festivali 1962 yılından itibaren, Bursa Kültür Sanat ve Turizm Vakfı'nın (BKSTV) koordinasyonunda düzenleniyor.
- Uludağ’a teleferikle ulaşım, 29 Ekim 1963’te tamamlanarak hizmete açılmıştır. Türkiyenin ilk teleferik hattıdır, 4817 metre uzunluğundadır.[39]
- Bursa Bölge Senfoni Orkestrası, temeli 1997 yılında atıldı.
- Bursa Botanik Parkı, 1998 yılında hizmete açılmıştır. [40]
- Bursa Hayvanat Bahçesi, 1998 yılında hizmete açılan Avrupa standartlarındaki hayvanat bahçesi
- Bursada bir konservatuvar bulunuyor.(Bursa Büyükşehir Belediyesi Konservatuvarı)
- Bursa Devlet Türk Sanat Müziği Korosu 1991 yılında kuruldu, Kültür Bakanlığı’na bağlı.
- 30.07.1991 tarihinde Bursa'da BUR-HOY Bursa Mehter Musikisi ve Halk Oyunları Derneği kurularak Bursa Mehter Takımı yeniden teşkilatlandı.(1326 yılında Bursa'nın fethi ile kurulan Bursa Mehterhanesi 1826 yılında Yeniçeriliğin kaldırılışıyla beraber kapatılmıştır).
- 1999 yılından itibaren 474km den 795 km (2007 yılına kadar) kanalizasyon ve yağmursuyu hattı yapıldı. Aynı sürede içme suyu ve kanal döşeme çalışmalarında da 80 km.den 177 km.ye ulaştı. 1999 itibaren 150 km. döşenen içmesuyu şebeke hattı 210 km’ye çıkarıldı. Doğalgaz yaygınlık oranı yüzde 35’ten yüzde 80’e çıktı. 2007 yılında doğalgaz abone sayısı Bursada 588 bine ulaştı.
- 9.2.2007 gününde, MÖ. 202 yılında Bursa'da Kartaca Komutanı Hannibal tarafından Pınarbaşı’nda kurulan Çarşaf Su Yapısı, Bursa Belediye tarafından restore edilerek hizmete açıldı.
- 2008 yılın temmuz ayında 260 bin metrekare alana sahip Merinos Parkı Bursa'da hizmete açılıyor. Kültürpark`tan sonra Bursa`nın en büyük kent parkı olacak.
- Bursa'da 2008 yılın mart ayında ev ve süs hayvanlarına mikroçip takılarak kayıt altına alma, elektronik kimlik-pasaport verilme işlemleri başlamıştır.
[değiştir] Dış bağlantılar
- Bursa Büyükşehir Belediyesi
- Bursa Valiliği
- Bursa tantım videosu
- Bursa Şehir Portalı | benimilim.com
- Güncel Bursa Fotoğrafları