Fince

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Fince Suomi
Konuşulduğu ülkeler:	Finlandiya, Estonya, İsveç, Norveç
Konuşan kişi sayısı:	6 milyon
Sıralama:
Dil Grubu Sınıflandırma:	Hint - Avrupa Dil Ailesi Fin-Ugor Fin Cermen Fince
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler:	Finlandiya Avrupa Birliği
Dili düzenleyen kurum:
Alfabe:	Latin abecesi
Dil Kodları
ISO 639-1	fi
ISO 639-2	fin
SIL	FIN
Not: Bu sayfa Unicode ile kodlanmış IPA fonetik sembolleri kullanıyor olabilir.
Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri Vikipedi'nin Fince sürümü

Fince (suomi ^{dosya - tarayıcı ile dinle})(Fince: Suomi), Finlandiya nüfusunun %92'sinin konuştuğu dildir. Fince Finlandiya'nın iki resmî dilinden birisidir. İsveççe, Finlandiya'nın bağımsızlıgını ilan ettiği günden bu yana ülkenin ikinci resmî dilidir. Fincenin diğer bir ağzı olan Meänkieli dili ise İsveç'in ikinci resmî dilidir.

[değiştir] Fincenin Türkçe ile ortak yanları

[değiştir] Ortak noktası olmadığı görüşü

Fince ile Türkçe arasında herhangi bir bilimsel ilişki olmadığı kanaati egemendir. Ancak konu hakkındaki araştırmalar devam etmektedir. Bilimsel ilişki olmadığı ortaya koyanlar, bu konuyla ilgili çıkarımların 1950'den önce yazılmış kitaplarda kaldığını, günümüzde geçerliliği olan hiç bir dil kuramı Fince ve Türkçe'yi aynı çatı altına koymamıştır.

Örneğin Turku kentinin adının herhangi bir şekilde Türkiye veya Tatarlar ile ilgili olduğu doğru değildir. Turku şehrinin adı İskandinav dillerinde pazaryeri anlamına gelen 'torg' (fincede 'tori') sözcüğünden türemiştir.

[değiştir] Türkçe ile Fince'nin ilişkili olduğu görüşü

Fince ile Türkçe arasında herhangi bir bilimsel ilişki olmadığı kanaatine rağmen Türkçe ve Fince arasında büyük benzerlikler olduğunu söyleyenler de azımsanmayacak kadar çoktur. Konu hakkındaki araştırmalar sürdürülmektedir. Bazı bilimadamları, Fin kökenli birçok kavmin Uralların ötesinden İskandinavya'ya göçtüğünü kabul etmektedir. Finli pekçok tarihçi de bu görüştedir.

Fince'nin Türkçe (Turkic) ile akrabalığı düşüncesinin oluşmasında dillerin genel dilbilgisi yapıları etkendir, iki dil arasında dilbilimsel değeri bulunan benzer sözcüklere rastlanmaktadır ve karşılaştırmalı Fince-Türkçe araştırması yapılmaktadır. Öte yandan bir başka etken ise tarihtir.

Her iki dil de Ural-Altay dil ailesi içerisindedir. Ancak Fince Ural grubunun Fin-Ugur altkolunun Fin Dilleri grubuna dahilken, Türkçe, Altay grubunun, Türk kolunun, Oğuz altgrubuna dahildir. Ural dilleri Kuzey Sibirya kökenli, Altay dilleri ise Güney Sibirya kökenlidir. Dilbilgisi yapılarındaki pekçok paralellik Ural ve Altay dillerini bir üst grupta Ural-Altay Dilleri adı altında birlikte sınıflandırmaya olanak verse de, bir diğer önemli gösterge olan kelime haznesi açısından iki grubun ortak bir noktası yoktur. Türkçe ile Fincenin onbinlerce yıl önceki geçmişi aynı köklere dayanabilir.

Fince’nin en yakın olduğu diller; diğer Fin Dilleri olan, Estonya Dili, Karelya Dili, Laponca, Vepse, Mordvince, Çeremişçe, Mari ve Komi dilleridir. Bu diller yine Fin-Ugur dil ailesi içinde Ugur bölümünü oluşturan Macarca ve Khansi-Mansi dilleriyle de akrabadır. Ural dillerinin Fin-Ugur kolundan başka bir de Sibirya’da konuşulan bir takım dilleri içeren Samoyet Grubu Dilleri vardır.

Türkçeye girmiş Fince kökenli bir kelime Sauna’dır.

Öte yandan, Finlandiya'daki Turku şehrinin Türkiye ile bir bağlantısı yoktur ancak, eski Türk kavimleriyle ya da Tatarlarla ilişkisi olabilir.

• Bazı sözcüklerdeki benzer sesler ve dizimler göze çarpmaktadır: mina-ben, sina-sen, olla-ol gibi...
• Fince de sondan eklemeli bir dildir.

Karşılaştırmalı Tabela

[değiştir] Fince Küçük Sözlük

Mavi: Resmi dil olarak kullanılan bölgeler; Yeşil: azınlık dili olarak kullanılan bölgeler

Fince doğal diller arasından en sesçil olanlardandır, yani "yazıldığı gibi okunur".

• Huomenta = Günaydın
• (Hyvää) päivää = İyi günler (ya da günaydın)
• (Hyvää) iltaa = İyi akşamlar
• Hyvää yötä = İyi geceler
• Terve / Moro = Merhaba
• Hei / Moi = Selam
• Heippa / Moikka / Hei Hei / Moi Moi = Hoşçakal
• Näkemiin = (Sonra) Görüşürüz
• Hauska tavata(tavata yerine ayni sekilde tutustua gelebilir ayni ama ayni anlami tasimakta) = Tanıştığımıza memnun oldum.
• Kiitos = Teşekkür ederim.
• Kiitos, samoin = Aynı şekilde
• Kieli = Dil (lisan)
• Mitä kuuluu? = Nasıl gidiyor? (Yabancılar arasında kullanılmaz)
• Kiitos hyvää = İyiyim, teşekkür ederim.
• Tervetuloa = Hoş geldiniz

• kyllä = evet
• ei = hayır
• olla = olmak
• olen / minä olen ... = ben ... (ing. I am ...)
• minä, sinä, hän = ben, sen, o
• me, te, he = biz, siz, onlar
• Mä, Sä - Ben, Sen (yabancılar arasında kullanılmaz)
• yksi, kaksi, kolme - bir, iki, üç
• neljä, viisi, kuusi - dört, beş, altı
• seitsemän, kahdeksan - yedi, sekiz
• yhdeksän, kymmenen - dokuz, on
• sata, tuhat, miljoona - yüz, bin, milyon
• Anteeksi - özür dilerim
• olut - bira
• karhu - ayı
• Suomi - Finlandiya
• suomi - Fince
• Rakastan sinua - Seni Seviyorum
• Mitä kuuluu? - Nasılsın? (tam olarak "ne duyuluyor?", yabancılar arasında kullanılmaz. )
• En ymmärrä - Anlamıyorum.
• Ymmärrän / Minä ymmärrän - Anlıyorum
• Minä rakastan sinua -Seni seviyorum(Rakastan sua(da)olabilir)
• ¹Ymmärrät(te)kö suomea? - Fince anlıyor musun(uz)?
• ¹Puhut(te)ko englantia? - İngilizce konuşuyor musun(uz)?
• Olen englantilainen / turkkilainen / amerikkalainen / australialainen / uusiseelantilainen / irlantilainen / skotlantilainen - Ben İngilizim / Türk'üm / Amerikalıyım / Avustralyalıyım / Yeni Zelandalıyım / İrlandalıyım / İskoçum
• ¹Olet(te)ko englantilainen? - İngiliz misin(iz)?
• Missä sinä asut/¹Missä te asutte? - Nerede oturuyorsun(uz)?

¹ -te eki tümceyi resmileştirmek için kullanılır. -te eki konulmaz ise tümce gayri resmi olur. Birden fazla kişiyle konuşurken -te eki eklenir.

• Haluan: istiyorum
• Haluat: istiyorsun
• Haluatko: istiyor musun? (bir fiile -ko eki geldiginde, -misin, -musun, -muyum, muyuz soru eki ile aynı görevi görür).
• tuletko huomenna:yarin gelecekmisin?
• minne(mihin)menet?:nereye gidiyorsun?
• olen(oon):ben evdeyim(oon da kullanilabilir )
• olet (oot): ingilizcedeki "are" gibidir cogulu ise olette`dir

[değiştir] Dış bağlantılar

• Fince-Türkçe sözlük

	Avrupa Birliği'nin resmî dilleri
Almanca | Bulgarca | Çekçe | Danca | Estonca | Fince | Hollandaca | Fransızca | İngilizce İspanyolca | İsveççe | İrlandaca | İtalyanca | Lehçe | Letonca | Litvanca Macarca | Maltaca | Portekizce | Rumence | Slovakça | Slovence | Yunanca
Kaynak: AB'nin resmî sitesi