İbranice

Vikipedi, özgür ansiklopedi

İbranice İvrit עברית
Konuşulduğu ülkeler:	İsrail ve Yahudilerin bulunduğu öbür ülkelerde dini törenlerde.
Konuşan kişi sayısı:	6 milyon
Sıralama:	ilk 100 de değil
Dil Grubu Sınıflandırma:	Afro-Asyatik diller Semitik diller Kuzey-Batı Grubu Ken'an Kolu İbranice
Resmî Durum
Resmî dil olduğu ülkeler:	İsrail
Dili düzenleyen kurum:	İbrani Akademisi
Alfabe:	İbrani alfabesi
Dil Kodları
ISO 639-1	he
ISO 639-2	heb
SIL	HEB
Not: Bu sayfa Unicode ile kodlanmış IPA fonetik sembolleri kullanıyor olabilir.
Ayrıca bakınız: Dil – Dil aileleri Vikipedi'nin İbranice sürümü

[değiştir] Dil Ailesindeki Yeri

Afro-Asyatik dillere bağlı, Kuzey Batı Sami (Semitik) Dil Grubunun Ken'an koluna bağlı olan İbranice; 6 milyon kişi tarafından konuşulan bir dildir. 22 harflik İbrani Alfabesi ile sağdan sola doğru yazılır. Genelde İsrail ve ABD'de konuşulur. Bunun dışında Batı-Şeria'da Yahudi olmayan bir azınlık ve dünyanın birçok yerindeki Yahudi azınlıklarca da yerel dilin yanında Ladino, Yidiş veya Aramice ile beraber dini lisan olarak konuşulur.

[değiştir] Tarihçesi

Eski Ahid de rtrtu5ru564ıuj56euyjghjdenilen 'Tanah' ve 3,300 yıl önce Musa zamanında kaleme alındığı düşünülen 'Torah' Kutsal Kitap İbranice'si ile yazılmıştır. Yahudiler bu sebeple İbranice’ye 'Laşon HaKodeş' ("Kutsal dil") de derler.

Tarihçiler, Kudüs'ün Babilliler tarafından M.Ö. 607 yılında talan edilmesinden sonra, günlük İbranice’nin yerine zamanın Lingua Franca'sı olan, Mezopotamya'dan Mısır'a kadar yaygın bir biçimde konuşulan ve yine semitik bir dil olan Aramice konuşmaya başlamış, bu dönemden itibaren İbranice'nin yerini yavaş yavaş Aramice almıştır. Tevrat’ın Aramice çevirileri yapılmış (Targum Onkelos) ayrıca Yahudi din adamları Babil'de ve Kudüs'de Musevi Hukuku'nu oluşturan ve Talmud'u Aramice olarak kaleme almışlardır.

Romalıların bölgeyi ele geçirmesiyle, 3. yüzyılda İbranice konuşulan bir dil olmaktan çıkmış, ancak zaman içinde zenginleşerek önemli bir yazı dili haline gelmiştir.

19. yüzyıl sonunda İbranice, modern İbranice olarak tekrar ayağa kaldırılmış ve zamanın yahudilerince Yidiş (Yiddish), Arapça, Rusça gibi dillerin yerine konuşulmaya başlamıştır. Modern İbranice, 1921 yılında, İngiltere yönetimindeki Filistin'de ve 1948 yılında kurulan İsrail Devleti'nin (Arapça ile birlikte) resmi dil olarak ilan edilmiştir.

[değiştir] Özellikleri

Sami dillerinin hemen hepsinde görüldüğü gibi İbranice’de kelimeler üç ünsüz harften oluşan fiillerden türetilir. Fiil kökünün asıl anlamı bu üç ünsüz harf tarafından belirlenir. Bu kökün başına veya sonuna bir takım ünsüz harfler eklenerek isimler türetilir.

İbranice’de bileşik fiillere pek rastlanmaz, fiillerde zaman (geçmişte olması, şimdi olması) yerine yapılan işin bitirilmiş ya da bitirilmemiş olması ön plandadır. (Perfectum – Imperfectum)

İbranice’de isim çekimleri kaybolmuş olup bunun yerine את edatıyla accusativus (-i hali), -ב ön ekiyle locativus (-de hali), -ל ön ekiyle dativus (-e hali), מן edatı ya da -מ ön ekiyle ablativus (-den hali), שׁל edatıyla ya da –שׁ ön ekiyle de genitivus (-in –un –nin –nun) yapılır.

İsimlerde erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunmaktadır. İsmin tekil, çoğul ve ikil çoğul (dual) olmak üzere üç biçimi bulunur. Eller, Ayaklar, Gözler, Kulaklar, Bacaklar gibi çift olan yaka iki nesneden oluşmuş çoğullar ikil çoğul son eki (–aim) ile, iki den fazla çokluklar ise çoğul son eki (erkek için –im, dişi için –ot) ile yapılır.

İsimlerde olduğu gibi sıfatlarda da erkek ve dişi olmak üzere iki tür bulunur bunlar ismin cinsine göre kullanılır, Sayı Sıfatlarının da erkek ve dişi biçimleri bulunur.

[değiştir] İbranice Metin Örneği

בעברית נכתבו רוב ספרי התנ"ך, כל המשנה, רוב הספרים החיצוניים ורוב המגילות הגנוזות. המקרא נכתב בעברית מקראית, ואילו המשנה נכתבה בניב הקרוי לשון חז"ל. בתקופה מסוימת בימי בית שני או קצת לאחריו (החוקרים חלוקים בשאלה זו) פסקו רוב היהודים מלהשתמש בעברית כבשפת דיבור. מאות שנים לאחר בית שני כאשר חדלו היהודים להשתמש בעברית כבר נכתבו התלמודים בארמית . עם זאת ישנן עדויות שאף במאה ה-8 לספירה שפת הדיבור בטבריה שם פעלו בעלי המסורה הייתה עברית.

גם כשהשפה העברית לא שימשה שפת דיבור, עדיין שימשה לאורך הדורות, במה שמכונה תקופת הביניים של העברית, כשפת הכתב העיקרית של היהודים, בעיקר בעניינים הלכתיים: כתיבת פרוטוקולים של בתי דין, קובצי הלכות, פרשנות לכתבי קודש ועוד. גם כתיבת מכתבים וחוזים בין גברים יהודים נעשתה לעתים קרובות בעברית. ספרות הלכתית לנשים בקהילות אשכנזיות נכתבה ביידיש (למשל ספר ההלכות "צאינה וראינה"), כיוון שהנשים, בניגוד לגברים, לא למדו עברית. חיבורים יהודיים בעלי אופי חילוני או לא-הלכתי נכתבו בשפות יהודיות או בשפות זרות, לדוגמה: הרמב"ם כתב את ספרו "משנה תורה" בעברית, על אף שספרו הפילוסופי המפורסם "מורה נבוכים" שיועד למשכילי זמנו נכתב בערבית יהודית. עם זאת, "מורה נבוכים", כמו ספרים אחרים בנושאים חילוניים, תורגמו לעברית כשהיה בהם עניין לקהילות יהודיות דוברות שפות אחרות. אחת המשפחות היהודיות המפורסמות שעסקו בתרגום מערבית-יהודית לעברית בימי הביניים היא משפחת אבן תיבון. ıü

[değiştir] Dış bağlantılar

• Kadim İbranice ve Hintçe Arasında bir Bağ Var Mı?
• İbranice'nin işleyişine kısa bir bakış, Mahir Ünsal ERİŞ

Dil ile ilgili bu madde bir taslaktır. İçeriğini geliştirerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz.