Linux

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Linux

IS Ailesi:	Unix Benzeri
Kaynak Modeli:	Açık Kaynak
Son kararlı sürüm:	2.6.25 / 17 Nisan 2008
Çekirdek türü:	Monolitik Çekirdek
Lisans:	GPL
Çalışma Bölgesi:	Güncel

Linus Torvalds, Linux çekirdeğinin yaratıcısı

Richard Stallman, GNU Tasarısı'nın kurucusu

Linux ya da tam adıyla GNU/Linux, Unix tabanlı, açık kaynak kodlu, özgür bir işletim sistemi yazılımı. Finlandiyalı bir bilgisayar mühendisliği öğrencisi olan Linus Torvalds tarafından 1991 yılında geliştirilmeye başlanmıştır. "Linux" ismi Linus Torvalds tarafından 1991 yılında başlatılan Linux çekirdeğinden (kernel) gelmektedir.

[değiştir] Tarihçe

Linux, Linus Torvalds'ın Helsinki Üniversitesi'nde bir öğrenci iken Intel'in yeni işlemcisi 80386'nın korumalı mod mimarisini denemek üzere geliştirmeye başladığı Unix (aslen Minix) tabanlı bir işletim sistemi çekirdeğidir. Yani Linux, Linux dağıtımlarının bel kemiğini oluşturmaktadır. İnternette yaptığı duyuru sonucunda tüm dünyadan birçok programcının da desteği ile hızla gelişmiş ve halen aynı destek ile gelişmekte olan açık kaynak kodlu, özgür bir yazılımdır.^[1]

Hızlı bir sürecin sonunda Linus'un geliştirdiği çekirdek, GNU hareketinin bir meyvesi ve aynı zamanda taşıyıcısı haline gelmiştir. GNU için yazılmış özgür yazılımlar çok kısa süre içerisinde Linux çekirdeği ile uyumlu çalışabilecek hale getirilmiş ve ortaya güçlü, kararlı, esnek ve açık kaynak kodlu bir işletim sistemi çıkmıştır. GNU/Linux olarak anılması gereken işletim sistemi zaman içerisinde telaffuz kolaylıklarından ötürü Linux olarak anılmaya başlanmıştır. Açık kodlu bir yazılım olan Linux özgür gelişimi, yaratıcılığı ve bağımsız ilerlemeyi desteklemekte ve bilişim dünyasından destek görmektedir.

[değiştir] GNU/Linux dağıtımları

Bir Linux Dağtımı olan Ubuntu'nun 8.04 versiyonu

Şu anda GNU yazılımlarını ve diğer özgür yazılımları bir araya getiren ve tüm bunları bir Linux çekirdeği ile beraber toplu, derlenmiş ve kurulumu çok kolay bir işletim sistemi olarak piyasaya süren irili ufaklı birçok çalışma mevcuttur. Ubuntu, Debian, SUSE, Pardus, Fedora, Gentoo, Archlinux, Mandriva, Turkix, Gelecek Linux, Armador OS 2006, Red Hat, Slackware bunlardan çok bilinen birkaçıdır. Her biri, normal bir bilgisayar kullanıcısının biraz dikkat ederek bilgisayarına kurabileceği ve neredeyse hiç yabancılık çekmeden kullanabileceği kadar rahat bir kurulum arayüzüne sahip bir şekilde dağıtılmaktadır. Bu dağıtımlar kendi sayfalarından indirilebilecek kurulum ISO'ları veya bilgisayar mühendislikleri yazılım arşivlerinden ya da sadece dağıtım işini üstlenmiş internet sitelerinden CD'ler şeklinde edinilebilmektedir. Ülkemizde Linux çalışmaları TÜBİTAK destekli Pardus, özel sektör destekli Gelecek Linux ve Armador OS 2006, öğrenci destekli Turkuaz, Turkix, Truva, Turanid_Linux gibi projelerle ulusal bilişim pazarında kendine yer edinmektedir.

• Linux dağıtımları

[değiştir] Kullanım Alanı

Açık kaynaklı olması çekirdek yapı üzerine uygulama geliştirmeyi kolaylaştırmaktadır. Ve bundan dolayı Linux farklı amaçlar dahilinde kullanılır. Cep telefonlarında, PDA'larda, laptoplarda, notebooklarda, masaüstü bilgisayarlarda ve sunucularda kullanımı yaygındır. Her amaç için farklı bir Linux dağıtımı bulmak mümkündür. Ev kullanıcıları için SUSE, Ubuntu, Mandriva, Pardus gibi dağıtımlar yaygınken, sunucularda Fedora, CentOS, Debian daha yaygın olup ayrıca eğitim için Edubuntu gibi dağıtımlar da bulmak mümkündür.

[değiştir] Destek Olan Kuruluşlar

Şu anda neredeyse tüm üniversite bilgi işlem merkezleri, bunların yanında Google, NASA, IBM, Yahoo, HP, Boeing, HSBC, CitiBank, Red Hat SonyEricsson, Nokia, Siemens, Samsung, General Motors, Hyun, Oracle, EToys, Tübitak, Troll Tech., Novell, gibi çok büyük kuruluşlar Linux kullanmakta ve bir şekilde özgür yazılımlara destek olmaktadırlar.

[değiştir] Kaynakça

[değiştir] Ayrıca bakınız

• Özgür yazılım
• GNU
• Unix
• Minix
• Linux dağıtımları

[değiştir] Dış Bağlantılar

• Linux.org
• Kernel.org
• Linux Belgelendirme Tasarısı
• Distrowatch.com
• Linux Belgeleri Türkçe Çevirileri

[değiştir] Türkçe Bağlantılar

• Linux.org.tr
• Linux Gezegeni
• Pardus
• Özgürlükİçin (Pardus topluluk sitesi)
• Enixma E-dergi
• GNU Türkçe
• LINUXnet, PCnet dergisi Linux eki
• Debian Linux Türkiye
• Slackware Linux Türkiye
• Opensuse Türkiye
• Ubuntu Linux Türkiye
• Kubuntu Linux Türkiye

[değiştir] GNU/Linux dağıtımları

• Truva Linux - Türkiye
• Pardus - Ulusal İşletim Sistemi
• Turanid Linux
• Gelecek Linux
• Ubuntu GNU/Linux
• Redhat Linux
• Gentoo Linux
• The Slackware Linux Project
• Mandriva Linux
• Fedora Linux
• Knoppix Live Linux
• Xandros
• Centos
• PCLinuxOS

[değiştir] FTP belgelikleri (arşivleri)

• Linux.org.tr FTP Belgeliği
• İTÜ FTP Belgeliği
• Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi FTP Belgeliği
• ODTÜ FTP Belgeliği

	Linux
	Başlıca Dağıtımlar	CentOS | Damn Small | Debian | Fedora Core | Gentoo | Knoppix | Kubuntu | LFS | Mandriva | PCLinuxOS | Red Hat Enterprise Linux | Mandriva | Slackware | SUSE | Ubuntu | Xandros | Gelecek Linux | Pardus | Truva Linux | Turkix | Turkuaz
	İlgili topluluklar	GNU | Linux Belgelendirme Çalışma Grubu | Linux Kullanıcıları Derneği | Özgür Yazılım Vakfı | Uludağ projesi
	Önemli isimler	Eben Moglen | Eric Raymond | Lawrence Lessig | Linus Torvalds | Richard Stallman