Śmierć Sokratesa

Z Wikipedii

Śmierć Sokratesa

Jacques-Louis David , 1787

olej na płótnie

129,5 × 196,2 cm

Metropolitan Museum of Art

Śmierć Sokratesa (fr. La Mort de Socrate) - obraz francuskiego malarza Jacques-Louis Davida z 1787 roku. Dzieło obecnie znajduje się w zbiorach Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku (zbiory Catharine Lorillard Wolfe, Fundacja Wolfe, 1931 (31.45)).

Wykonanie płótna zlecili bracia Trudaine, dobrze znający Davida (który był aktywnym członkiem francuskiego ruchu republikańskiego) i popierający reformy polityczne, których kulminacją stała się rozpoczęta dwa lata później Rewolucja Francuska. Malarz – wielki miłośnik starożytności – czerpał natchnienie z księgi Fedon filozofa Platona (ucznia Sokratesa), a także z innych antycznych źródeł.

Obraz przedstawia ostatnie chwile Sokratesa – filozofa skazanego na śmierć w niesprawiedliwym procesie – który wolał umrzeć za ideały niż wyrzec się swych poglądów, zbiec lub udać się na wygnanie. Postawa ta w oczach osiemnastowiecznych rewolucjonistów stanowiła przejaw heroicznego oporu przed niesprawiedliwym reżimem.

[edytuj] Opis obrazu

Poza Sokratesa, który bierze naczynie z trucizną od odwracającego wzrok strażnika, zdradza obojętność wobec śmierci. Według Platona, Sokrates wygłosił przed śmiercią długi wykład o nieśmiertelności duszy.

W nogach łoża siedzi smutny - a może śpiący - Platon. Wiadomo że to on, gdyż pod krzesłem spoczywają przybory do pisania. W zachowanych zapiskach Platona czytamy, iż nie mógł on towarzyszyć Sokratesowi w chwili jego śmierci, gdyż sam był złożony chorobą.

Człowiek, który chwyta Sokratesa za udo, jak gdyby pragnął go powstrzymać, to uczeń filozofa, Kriton. W przeciwieństwie do samego skazańca, pozostali uczestnicy sceny dają swobodny upust emocjom – postawa, która według Platona nie byłaby w smak Sokratesowi. Rzecz jasna reakcje poszczególnych postaci mają podkreślać dramatyzm dzieła, zwłaszcza gdy skontrastuje się je ze spokojem i determinacją jego głównego bohatera.

Platon napisał, że Sokrates przed wypiciem cykuty odprawił swoją rodzinę – w tle widać jej członków opuszczających pomieszczenie.

[edytuj] Bibliografia

• Patrick de Rynck, Jak czytać malarstwo, Universitas, ISBN 83-242-0580-2