Żydzi międzyrzeccy
Z Wikipedii
Żydzi międzyrzeccy - ludność pochodzenia żydowskiego w roku 1674 stanowiła ok. 21 % mieszkańców miasta Międzyrzec Podlaski (jidisz: Mezeritch). W roku 1692 istniała już duża gmina żydowska, która podległa kahałowi w Tykocinie. W roku 1788 wyznawców judaizmu było niemal 40%, a w 1827 Żydzi stanowili 65% mieszkańców miasta. Posiadali synagogę, domy modlitwy, chedery, własny szpital, a potem nawet trzy własne tygodniki wydawane w jidysz (m.in. "Podlaszier Lebn"). W roku 1866 w Międzyrzecu Podlaskim żyło ponad 7000 Żydów, stanowiąc 62% wszystkich mieszkańców. Istniała synagoga, 10 domów modlitwy, 45 chederów, szpital żydowski, cmentarz oraz różnorodne stowarzyszenia żydowskie. W roku 1939 w mieście żyło ok. 12 000 Żydów tj. 75% ogółu mieszkańców. W pierwszych miesiącach II wojny światowej Niemcy rozpoczęli masowe mordy na ludności żydowskiej, m.in. rozstrzelali i pochowali w masowej mogile wzdłuż ul. Brzeskiej ok. 1000 osób posypując karbidem. Mordami tymi dowodził Frank Bauer. W roku 1941 w dzielnicy Szmulowizna Niemcy utworzyli getto w którym przebywało ponad 17 000 (niektóre źródła podają 24 000) Żydów głównie z Międzyrzeca Podlaskiego i okolicznych miejscowości. Od roku 1942 Niemcy zaczęli stopniowo likwidować getto wywożąc jego mieszkańców do obozów koncentracyjnych w Treblince i na Majdanku. Ostatecznie getto zostało zlikwidowane 17 lipca 1943 roku. Wojnę przeżyło ok. 100 międzyrzeckich Żydów głównie dzięki pomocy okolicznej polskiej ludności. Założyli oni w Nowym Jorku fundację Mezeritch Relief Committee (Towarzystwo Dobroczynne Międzyrzeca).
Zobacz też hasła: Cmentarz Żydowski w Międzyrzecu Podlaskim, Synagoga w Międzyrzecu Podlaskim, Getto w Międzyrzecu Podlaskim, Podlaszier Lebn.
