Akt stanu cywilnego
Z Wikipedii
Akt stanu cywilnego – pojedynczy wpis w księdze stanu cywilnego, który rejestruje stan cywilny osoby poprzez urzędowe odnotowanie określonych zdarzeń. W prawie polskim istnieją trzy rodzaje takich aktów: akt urodzenia, akt małżeństwa i akt zgonu. Akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych. Oznacza to, że stan cywilny dowolnej osoby można stwierdzić tylko na podstawie takich aktów, a zakwestionowanie jakiejkolwiek treści tam znajdującej się - wymaga udania się do sądu (wydział cywilny).
Za akt stanu cywilnego często mylnie uważa się jego odpis — akty w ramach księgi posiada USC, pozostałe podmioty mogą otrzymać tylko odpis. Ponadto, współcześnie nie są też aktami stanu cywilnego akta metrykalne parafii.
Spis treści |
[edytuj] Sporządzenie aktu
Sporządzenia omawianych aktów dokonuje kierownik urzędu stanu cywilnego, właściwy (co do zasady) według miejsca rejestrowanego zdarzenia, przy czym małżonkowie mogą sobie wybrać USC. W przypadku tzw. ślubu konkordatowego miejscem tym jest USC pod który podlega miejsce ślubu wyznaniowego (kościelnego).
Zdarzenie, które zaszło za granicą i dotyczy obywatela polskiego, może (oprócz zagranicznego urzędu) zostać zgłoszone także polskiemu konsulowi. Konsul przekazuje taką informację do Polski, a akt stanu cywilnego zostaje sporządzony w USC Warszawa-Śródmieście. Zdarzenia zgłoszone obcemu urzędowi stanu cywilnego również mogą być później umiejscowione w polskich urzędach. Dotyczy to zwłaszcza przypadków małżeństw zawieranych za granicą, kiedy jedno z małżonków jest obywatelem polskim, lub urodzenie za granicą dziecka obywatela polskiego, przebywającego tam na stałe. W razie przyjazdu do Polski akt taki umiejscawia się w USC właściwym terytorialnie dla polskiego miejsca zameldowania osoby w nim wymienionej.
W wyniku zgłoszenia przez uprawnioną osobę sporządza się właściwy akt albo wydaje się decyzję o odmowie dokonania takiej czynności, dzięki czemu można złożyć od niej odwołanie do wojewody. W przypadku małżeństwa zamiast decyzji jest zwykła odmowa, od której przysługuje wniosek do sądu rejonowego o rozstrzygnięcie zasadności przesłanek uniemożliwiających małżeństwo.
Akty stanu cywilnego sporządza się oddzielnie dla każdego rodzaju aktu. W praktyce oznacza to, że dla dziecka które urodziło się żywe, lecz wkrótce zmarło, sporządza się dwa osobne akty (urodzenia i zgonu). Natomiast dla dziecka, które urodziło się martwe sporządza się tylko akt urodzenia z uwagą że urodziło się martwe.
[edytuj] Zmiana treści aktu
Treść aktów stanu cywilnego, zapisana na kartach księgi stanu cywilnego, tylko w wyjątkowych sytuacjach może ulec zmianie. Wzmianka dodatkowa informuje o wystąpieniu zdarzenia wpływającego na treść lub ważność pierwotnego aktu (np. orzeczenie o zaprzeczeniu ojcostwa). Przypisek informuje o pozostałych rodzajach aktów stanu cywilnego dotyczących tej samej osoby (przede wszystkim w akcie urodzenia dodaje się sygnaturę aktu małżeństwa i zgonu). Unieważnienie aktu stanu cywilnego może nastąpić orzeczeniem sądu (niezgodność z prawdą, niewiarygodność) lub decyzją właściwego wojewody (zduplikowane akty). Sprostowanie redakcji aktu albo ustalenie treści aktu (w razie jego unieważnienia lub niemożności rejestracji we właściwym trybie) dokonuje sąd - wyjątkiem są oczywiste błędy pisarskie, które prostuje w drodze decyzji administracyjnej kierownik USC. Odtworzenie aktu następuje przed USC w razie zaginięcia lub zniszczenia (całości lub części) księgi stanu cywilnego, w której znajdował się akt; odtworzą się go na podstawie zachowanych odpisów. Natomiast uzupełnienie aktu następuje wtedy, gdy nie zawiera on wszystkich wymaganych prawem danych (np. dane ojca dziecka).
[edytuj] Podstawa prawna
- ustawa z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. Nr 36, poz. 180, z późn. zm.) [1]
- rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 26 października 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad sporządzania aktów stanu cywilnego, sposobu prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, ich kontroli, przechowywania i zabezpieczenia oraz wzorów aktów stanu cywilnego, ich odpisów, zaświadczeń i protokołów (Dz. U. Nr 136, poz. 884, z późn. zm.) [2]
- poprzednio rejestrację stanu cywilnego w Polsce regulowały: Dekret z dnia 25 września 1945 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. Nr 48, poz. 272) [3] oraz Dekret z dnia 8 czerwca 1955 r. Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz. U. Nr 25, poz. 151) [4].
