Ampelografia

Z Wikipedii

Kultywar winorośli właściwej o nazwie Ripatella.

Ampelografia - (gr. ámpelos - winna latorośl) nauka o winoroślach - roślinach z rodzaju Vitis spp. Zajmuje się ona opisywaniem i klasyfikowaniem tych roślin. Dawniej główną metodą była obserwacja i porównywanie kształtu i barwy owoców i liści winorośli. Współcześnie nauka ta zrewolucjonizowana została za sprawą badań molekularnych DNA.

Winorośl właściwa Vitis vinifera to wyjątkowo zmienny gatunek, u którego bardzo często dochodzi do mutacji. Równocześnie to gatunek o ogromnym znaczeniu gospodarczym, o bardzo długiej tradycji uprawy. W tej sytuacji duże znaczenie miała i ma właściwa identyfikacja roślin. W XIX wieku dodatkowym powodem rozwoju tej nauki było odkrycie istotnych różnic w odporności między rozmaitymi odmianami na choroby i szkodniki. Powstawać zaczęły atlasy służące do identyfikacji roślin (np. księga Victora Rendu Ampélographie française z 1857 roku).

Przez dziesięciolecia ampelografia pozostawała bardziej dziedziną sztuki niż nauki. Klasyfikując winorośla opierano się na wybranych cechach morfologicznych. Uznawane i stosowane kryteria służące do opisu i identyfikacji winorośli stworzył Pierre Galet z Narodowej Wyższej Szkoły Rolniczej (fr. Ecole Nationale Supérieure Agronomique) w Montpellier. System Galeta oparty był na analizie takich cech jak kształt liścia, charakterystyka pędów, płeć kwiatów, kształt owocostanów, rozmiary, barwę, a nawet smak owoców (jagód). Galet opublikował swoje dzieło ("Ampélographie Pratique") w 1952 roku opisując 9600 odmian winorośli. Liczba ta powtarza się w aktualnym wydaniu jego dzieła z 2000 r., a w międzynarodowym katalogu odmian winorośli z 2003 roku figuruje 16 tysięcy ich nazw (w tym synonimy)^[1].

W końcu XX wieku wiedzę o winoroślach znacznie wzbogaciło zastosowanie badań nad DNA tych roślin. Szczególne zasługi ma w tym amerykanka Carole Meredith z University of California, Davis. Dowiodła ona m.in. że kultywary Zinfandel, Primitivo, i Crljenak Kaštelanski są identyczne. Podobnie jest z Charbono i Corbeau. Udowodniła, że odmianami rodzicielskimi dla Sangiovese są Ciliegiolo i Calabrese Montenuovo. Tego typu informacje są istotne dla poznania dawnych szlaków przemieszczania poszczególnych odmian. Badania molekularne pozwoliły także odkryć genetyczne podłoże pewnych cech roślin, np. stwierdzono, że geny VvMYBA1 i VvMYBA2 decydują o barwie owoców.