Analiza słowotwórcza wyrazu

Z Wikipedii

Analiza słowotwórcza wyrazu - jedno z zagadnień słowotwórstwa (dziedziny językoznawstwa).

Prawidłowo przeprowadzona analiza słowotwórcza powinna obejmować podanie następujących elementów:

• badana formacja słowotwórcza,
• parafraza słowotwórcza (taka definicja słowotwórcza, w której znajdzie się wyraz motywujący i definiowany wyraz motywowany i która odda znaczenie wyrazu motywowanego),
• podstawa słowotwórcza,
• tematy słowotwórcze badanej formacji i podstawy słowotwórczej,
• użyte formanty i zachodzące alternacje,
• rodzaj derywacji,
• typ derywatu,
• zjawiska towarzyszące.

[edytuj] Przykłady analizy słowotwórczej w języku polskim

Formacja słowotwórcza	Parafraza słowotwórcza	Podstawa słowotwórcza	Tematy słowotwórcze	Formanty, alternacje	Derywacja	Derywat	Zjawiska towarzyszące
dywano- czyszczenie	"czyszczenie dywanów"	czyszczenie dywan	czyszczenie dywan	interfiks -o-	interfiksalna	złożenie	brak
międzyrzecze	"obszar między rzekami"	rzeka między	rzek- między	k:č	paradygmatyczna	derywat od wyrażenia przyimkowego	brak
nieład	"brak ładu"	ład	ład	prefiks nie-	prefiksalna	mutacyjny	brak
śmiałek	"ktoś, kto jest śmiały"	śmiały	śmiał-	sufiks -ek	sufiksalna	mutacyjny	brak
swawola	"swa wola"			akcent	prozodyczna	zrost	brak
brąz	"związane z brązowym"	brązowy	brąz-	Ø (zero słowotwórcze)	paradygmatyczna	transpozycyjny	dezintegracja ow
dziewczę	'"związane z dziewczyną"	dziewczyna	dziewcz-	-ę	paradygmatyczna modyfikacyjna	modyfikacyjny	dezintegracja
kłapouchy	"ten, kto ma klapnięte uszy"	klapnięty uszy	klap- usz-	l:ł sz:ch -o-	interfiksalno- paradygmatyczna	złożenie	brak
wóda	"augmen- tativum od: wódka"	wódka	wód		alternacyjna ilościowa	modyfikacyjny	dezintegracja -k-
łamigłówka	"coś, co łamie głowę"	łamać głowa	łam- głow	-i- -k- m:m' o:ó	interfiksalno- sufiksalna	złożenie	leksykalizacja

[edytuj] Bibliografia

• Grzegorczykowa Renata, Zarys słowotwórstwa polskiego. Słowotwórstwo opisowe, wyd. 3 poprawione, Warszawa 1979.