Anna Konstancja Cosel
Z Wikipedii
Anna Konstancja von Brockdorf, hrabina Cosel (ur. 17 października 1680 (Czwartek) w Depenau, w Holsztynie, zm. 31 marca 1765 w Stolpen) - faworyta króla Polski i elektora Saksonii Augusta Mocnego.
[edytuj] Życiorys
Urodzona jako córka Joachima Brockdorff i Anny Małgorzaty Brockdorff. Jej ojciec był oficerem w służbie Danii.
Dnia 2 czerwca 1703 (sobota) poślubiła saskiego ministra Adolfa Magnusa Hoyma.
W latach 1706-1711 Hoym był jednym z najważniejszych ministrów Augusta Mocnego. Zasłynął zarówno jako autor planu wprowadzenia akcyzy w Saksonii, jak i jako mąż późniejszej hrabiny Cosel - metresy króla. Poślubił ją 2 czerwca 1703 (sobota) i zabrał do swego pałacu przy Kreuzgasse (Drezno). Latem 1703 wyjechał z królem do Polski.
W styczniu 1704 roku August II Mocny i Anna von Hoym spotkali się po raz pierwszy na balu wydanym przez małżonkę królewską Krystynę Eberhardynę. W kwietniu Hoymowie przeprowadzili separację.
Przełomowe znaczenie dla romansu z królem Augustem II Mocnym miał dzień 7 grudnia 1704 r. (niedziela). Wówczas wybuchł pożar w pałacu hrabiostwa Hoym na Kreuzgasse, książę-elektor przybył mieszkańcom na ratunek. Jeszcze w grudniu 1704 roku hrabina Henrietta Amalia Reuß zaproponowała Cosel stanowisko metresy władcy.
Przez 10 lat była jego królewską faworytą. Król rozwiódł ją z mężem i pomógł uzyskać tytuł hrabiowski. Odtąd znana była jako hrabina Cosel.
Miała z Augustem II Mocnym trójkę dzieci. Posiadała potężną władzę na drezdeńskim dworze. Roczne wydatki na jej zachcianki wynosiły 100 000 talarów, za co można było utrzymać ośmiotysięczny oddział wojska. Kiedy król próbował pozbawić ją wpływów, wzięła udział w zawiązanym przeciwko niemu spisku.
W 1713 roku uciekła do Berlina. W Wittenberdze została pojmana jako zdrajczyni. W 1716 osadzono ją na zamku w Stolpen. Spędziła tam 49 lat, aż do śmierci. Wprawdzie po śmierci Augusta II Mocnego jego syn zaoferował jej wolność, ale ona wzgardziła propozycją. Wolała utrzymać wokół swojej osoby mit skrzywdzonej kobiety. Zmarła 31 marca 1765, w wieku 85 lat.
[edytuj] "Hrabina Cosel"
Józef Ignacy Kraszewski uczynił ją bohaterką jednej ze swoich najbardziej znanych powieści Hrabina Cosel. W tym miejscu warto uwzględnić stanowisko niektórych historyków, oceniających faktografię zawartą w powieściach Kraszewskiego, w tym i w wyżej cytowanej powieści "Hrabina Cosel".
Na przykład, historyk Jacek Staszewski na str. 148 i dalszych, w książce zatytułowanej "Życiorysy historyczne, literackie i legendarne", pod redakcją Zofii Stefanowskiej i Janusza Tazbira, wydanej przez Państwowe Wydawnictwo Naukowe - Warszawa 1989, opisując życiorys Augusta II Mocnego, podkreśla istotną dla mniej obeznanego z historycznym materiałem źródłowym czytelnika, ogólną charakterystykę powieści historycznych Kraszewskiego. Autor zauważa, że łączyła ona w sobie dwie cechy:
- 1) "solidną podbudowę wiedzy historycznej", którą Kraszewski wykorzystywał dla nadania swym powieściom "wartości dydaktycznej", gdyż "zasób faktów w nich podawany poszerzał wiedzę o przeszłości każdego, zwłaszcza mało wykształconego czytelnika",
- 2)"Jednocześnie nadając tym faktom oprawę fabularną, przybliżał je "tłumacząc" pojęciami epoki, w której (Kraszewski) tworzył". Autor wyżej cytowanej opinii ponadto stwierdza, że "Ów model - tj. podwójny charakter powieści Kraszewskiego - odpowiadał tylko stanowi wiedzy - jeszcze niewielkiemu - z czasów, gdy Kraszewski pisał swe powieści. Na podstawie opracowań naukowych, pamiętników i źródeł układał własny obraz bohatera, kształtując go "pod dyktando" aktualnych opinii historyków. Na skutek tego ów obraz bohaterów stawał się martwy w miarę postępu badań, a z czasem wręcz sprzeczny w stosunku do tego, co ujawniły późniejsze badania". I to należy brać pod uwagę, czytając powieść "Hrabina Cosel" i inne powieści historyczne. Nie tylko J.I.Kraszewskiego.
Jacek Staszewski przywołuje pogląd Ignacego Chrzanowskiego, wg którego: "obraz czasów saskich, kreślony przez Kraszewskiego, nie zawiera elementów rzeczywistości istotnych dla późniejszego odrodzenia narodowego, brak w nim ludzi, którzy byli nosicielami przemian na szerszą skalę".
W dalszym ciągu cytowany tu Jacek Staszewski wyraża pogląd, że "dla Kraszewskiego-pisarza ważniejszy był wzgląd na dramaturgię sytuacji". Natomiast o bohaterce powieści "Hrabina Cosel" pisze: "Z dość przebiegłej, ale zarazem prymitywnej intrygantki Hoymowej, uczynił ją budzącą współczucie hrabinę Cosel, ofiarę Augusta II, który w rzeczywistości był raczej jej ofiarą". Autor następnie wyjaśnia, dlaczego Kraszewski w taki, a nie w inny sposób scharakteryzował Augusta II w powieści "Hrabina Cosel" ( i we wszystkich innych, Kraszewski " daje takie same opisy jego osobowości"). Otóż ma to związek z głębokim przekonaniem Kraszewskiego o "miałkości charakteru króla", o jego nieumiejętności prowadzenia polityki, o braku wyciągania wniosków z popełnionych błędów. Warto również zacytować słowa jakie zawarli w Przedmowie do wyżej cytowanej książki ("Życiorysy historyczne,literackie i legendarne")jej redaktorzy: pani Zofia Stefanowska i Janusz Tazbir: "Ludzie sławni i wybitni, a także niekoniecznie zasłużeni, tacy jednak, którzy zafrapowali wyobraźnię współczesnych, mają zazwyczaj dwa żywoty.Pierwszy z nich zamyka się w biologicznym cyklu życia, od narodzin aż do śmierci. Drugi trwa o wiele dłużej, obejmuje bowiem dzieje zmiennych kolei pamięci i zapomnienia, sporów, jakie się wokół nich toczyły, gwałtownych nieraz rewizji tradycyjnych ocen, dostrzegania coraz to nowych wartości w czczonym od wieków bohaterze...Sławny człowiek stoi na cokole, w przenośni i dosłownie; niemal każdy wiek widzi go jednak w odmiennym świetle".
W adaptacji filmowej powieści w tytułową postać wcieliła się Jadwiga Barańska.
