Artykulacja (fonetyka)
Z Wikipedii
Przez artykulację rozumie się w fonetyce proces kształtowania dźwięków mowy ludzkiej, odbywający się w części aparatu mowy obejmującą jamy ponadkrtaniowe, tzw. nasadę. Artykulacja jest jednym z zasadniczych aspektów procesu wytwarzania głosek, na który składają się ponadto inicjacja, czyli mechanizm wytworzenia prądu powietrza i fonacja, czyli sposób zachowania się wiązadeł głosowych.
W czasie artykulacji prąd powietrza, który jest niezbędnym tworzywem w czasie wytwarzania dźwięków, jest modelowany przez ruchome i nieruchome artykulatory znajdujące się w nasadzie (kanale głosowym). Najczęściej modulacji poddawane jest powietrze wydychane z płuc.
Klasyfikacja artykulacyjnej odwołuje się do charakterystycznego dla każdej głoski układu narządów aparatu artykulacyjnego.
Podstawowe kryteria takiej klasyfikacji dla głosek o charakterze spółgłoskowym to przede wszystkim:
- sposób artykulacji, czyli rodzaj przewężania,
- miejsce artykulacji i narząd artykulacji opisujące razem miejsce przewężenia,
- tor przepływu powietrza, czyli sposób wykorzystania kanału ustnego i nosowego (porównaj też spółgłoska środkowa, spółgłoska boczna).
Dla głosek o charakterze samogłoskowym zaś:
- stopień otwarcia jamy ustnej względem osi pionowej
- położenia języka względem poziomej osi jamy ustnej
- udział warg w artykulacji.
Badaniem artykulacyjnych aspektów wytwarzania dźwięków zajmuje się fonetyka artykulacyjna.
[edytuj] Zobacz też
- aparat artykulacyjny
- mechanizm przepływu powietrza
- fonacja
- sposób artykulacji
- miejsce artykulacji
- narząd artykulacji
