Azydotymidyna
Z Wikipedii
 |
Ten artykuł wymaga dodania infoboksu. Jeśli możesz, zrób to korzystając z szablonu {{związek chemiczny infobox}}. Instrukcja użycia szablonu znajduje się na jego stronie dokumentacji. Zobacz też listę artykułów z szablonem. |
Azydotymidyna (ang. azidothymidine, AZT, nazwy handlowe to Retrovir firmy GlaxoSmithKline, Zidovudine, Zidowudyna lub Zydowudyna) (3'-Azydo-2'-deoxytymidyna lub 3'-azydo-2' 3'-didezoksymidyna) lek o działaniu anty-HIV. Wzór chemiczny (sumaryczny): C10H13N5O4.
AZT to tzw. nukleozydowy inhibitor odwrotnej transkryptazy. Działanie leku polega na przerwaniu procesu replikacji wirusa HIV w zainfekowanej komórce. Lek ten, hamując aktywność enzymu odwrotnej transkryptazy HIV wstrzymuje rozbudowę łańcucha DNA tego wirusa i tym samym spowalnia postęp skutków zakażenia. Azydotymidyna należy do leków antyretrowirusowych.
Produkcję leku rozpoczęto w 1987 roku. Do początku lat 90. XX wieku AZT stosowano w tzw. monoterapii (chory w czasie leczenia otrzymywał tylko jeden lek). Główną wadą takiej terapii była szybkorozwijająca się lekooporność – zahamowaniu ulegał tylko jeden szczep HIV, pozostałe rozwijały się ze zdwojoną siłą. Zwiększanie dawek leku nasilało działania niepożądane przy jedynie niewielkim wzroście skuteczności.
W połowie lat 90. wprowadzono tzw. terapię wielolekową polegającą na przyjmowaniu przez pacjenta jednocześnie nie mniej niż trzech leków antyretrowirusowych z trzech grup: nukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy (np. AZT), nienukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy, oraz inhibitorów proteazy.
Azydotymidyna jest najlepiej poznanym lekiem przeciw HIV. Wykorzystuje się go w początkowym okresie choroby AIDS. Niestety, wywołuje ona poważne objawy uboczne i jest mniej skuteczna u osób dłużej zakażonych.
Długotrwałe podawanie leku przedłuża życie zakażonym, w czasie terapii poprawie ulega ich samopoczucie, zwiększa się liczba limfocytów. Lek jest skuteczny w otępieniu. Nie jest jednak wolny od działań niepożądanych, może spowodować ciężką niedokrwistość i niewydolność szpiku kostnego z neutropenią i trombocytopenią, a także miopatie oraz zmiany skórne. Stosowany długotrwale, już nawet po 6 miesiącach, powoduje powstanie oporności na AZT, wyrażającą się rozwojem mutantów HIV.
Obecnie zaleca się leczenie kombinowane, tj. złożone z trzech, a nawet czterech leków antyretrowirusowych. AZT kojarzy się też z innymi lekami przeciwwirusowymi, takimi jak np: acyklowir, foskarnet, interferony.
