Bitwa pod Awarajr

Z Wikipedii

Bitwa pod Awarajr
wojny perskie

Rycina z XV wieku

Data

25 maja 451 r.

Miejsce

równina Awarajr w Armenii

Wynik

nierozstrzygnięta

Przyczyna

chęć stłumienia powstania Ormian przez władcę Sasanidów

Terytorium

Armenia

Strony konfliktu
Imperium Sasanidów	powstańcy ormiańscy
Dowódcy
Jazdagird II Muszkan Nusalawurd Wasak Sjuni	Wardan Mamikonian
Siły
100-300 tys. jazdy i piechoty, w tym ok. 40 tys. Ormian pod wodzą Sjuniego	66 tys. jazdy i piechoty
Straty
znaczne	znaczne

Bitwa pod Awarajr, stoczona została pomiędzy powstańcami ormiańskimi, pod wodzą Wardana Mamikoniana, a wojskami perskimi, pod wodzą szacha Jazdagirda II w ciągu jednego dnia, na równinie Awarajr, w Armenii. Podawane są różne daty, m. in.: 25 maja^[1], 26 maja^[2], oraz 2 czerwca^[3] 451 r.

[edytuj] Sytuacja polityczno-społeczna przed bitwą

Do bitwy doprowadziło wiele czynników. Osłabienie wpływów Imperium bizantyńskiego w Armenii, przy jednoczesnym wzroście wpływów Persji w tym rejonie doprowadziło do zajęcia większej części Armenii przez wojska perskie i w rezultacie utworzenie z Armenii odrębnej prowincji, tzw. marz. Na czele prowincji stanął tzw. marzban, którym w 441 r. został ormiański arystokrata (nacharar) - Wasak Sjuni. Do jego obowiązków należało płacenie daniny z prowincji i dostarczanie pomocy wojskowej. W tym czasie zaczęła sie formować probizantyńska opozycja wśród nachararów, kierowana początkowo przez ród Arszakuni, a następnie przez młodego i prężnego księcia Wardana Mamikoniana. Sprzeciwiali się oni władzy perskiej, nałożonym wysokim podatkom, pozbawieniu ich wielu przywilejów, oraz szeroko zakrojonej infiltracji kulturowej Persów (np.: odgórny nacisk, by Ormianie przyjmowali zoroastryzm).

To i wiele innych czynników spowodowało wybuch ogólnonarodowego powstania w 450 r. pod wodzą Mamikoniana. Powstańcy zdobyli większość strategicznych punktów w Armenii i utworzyli w Artaszacie nowy rząd, jednak próba znalezienia pomocy w Bizancjum targanym wewnętrznymi napięciami, spełzła na niczym i powstańcy pozostali zdani na własne siły.

Dodatkowo Wasak Sjuni przeszedł na stronę perską i zaczął dążyć do jego likwidacji. Szach Jazdagird II wydał dekret zapewniający powstańcom przebaczenie, uwolnienie jeńców i zwrot skonfiskowanych dóbr w zamian za przysięgę bezwzględnej wierności. To spowodowało odpływ części powstańców z szeregów armii Mamikoniana. Jednak ten nie uległ namowom wysłanników szacha i kontynuował swoje działania.

[edytuj] Przebieg bitwy

W kwietniu 451 r. wojska perskie wkroczyły do Armenii i szybkimi ruchami dotarły na równinę Awarajr. Naprzeciw siebie stanęły dwie armie: perska liczyła (według różnych źródeł) od 100 do 300 tys. piechoty, konnicy i słoni bojowych, w tym około 40-tys. oddział Ormian pod wodzą Wasaka Sjuniego, zaś powstańców było około 66 tys. Oba obozy oddzielała rzeka Thmut.