Bitwa pod Bergisel
Z Wikipedii
| V koalicja antyfrancuska |
|---|
|
Sacile - Teugen-Hausen - Raszyn - Ratyzbona - Abensberg - Landshut - Eckmühl - Ebersberg - Piava - Aspern - Bergisel - Raab - Wagram - Gefrees - Znaim |
Bitwa pod Bergisel ( także: Berg Isel, Mount Isel) 1809 r. a właściwie cztery bitwy były częścią tyrolskiej walki o niepodległość pod przywództwem Andreasa Hofera przeciwko Francuzom i ich sprzymierzeńcom Bawarczykom w okolicach Innsbrucka. Tzw. Powstanie w Tyrolu (powstanie tyrolskie) miało miejsce w latach 1809 - 1810.
Spis treści |
[edytuj] Sytuacja wyjściowa
Przyczyną bitew pod Bergisel było panowanie bawarskie w Tyrolu, które doprowadziło do zniesienia praw tyrolskich z 1511 r. i brutalnej ingerencji w tradycyjne życie religijne mieszkańców. Punktem zapalnym była przymusowa rekrutacja młodych Tyrolczyków do armii bawarskiej. Na początku kwietnia 1809 r. w całym Tyrolu doszło do wybuchu niepokojów. Walki o Innsbruck rozpoczęły się w dniu 12 kwietnia 1809 r.
[edytuj] Pierwsza bitwa pod Bergisel (25 maja 1809 r.)
Rankiem dnia 25 maja siły chłopskie w sile 5000 ludzi wyruszyły do Matrei i rozpoczęły obsadzanie wzgórz na południe od Innsbrucka. Z kierunku Unterinntalu nadciągnęły siły 1000 strzelców pod dowództwem Josefa Speckbachera, dodatkowo powstańców wzmocniło 1200 żołnierzy piechoty austriackiej, wyposażonych w 5 dział. Doszło wkrótce do gwałtownych walk na szerokim froncie przeciwko 5000 Bawarczykom dowodzonym przez generała Deroya. Tyrolczycy pod wodzą Andreasa Hofera bronili się dzielnie, a zapadająca deszczowa noc przerwała walki. Bawarczycy pozostali w dolinie, Tyrolczycy umocnili się na wzgórzach.
[edytuj] Druga bitwa pod Bergisel (29 maja 1809 r.)
Po nadejściu wzmocnień Andreas Hofer zdecydował się na ponowny atak. Bawarczycy odnieśli znaczne straty i zmuszeni zostali do wycofania się z doliny Unterinntal. Ogólna sytuacja na froncie była jednak dla Austriaków nienajlepsza. Wcześniej bo w dniach 21 i 22 maja Napoleon poniósł co prawda porażkę w starciu z armią austriacką pod wodzą arcyksięcia Karola pod Aspern koło Wiednia, po zwycięstwie jednak pod Wagram w dniach 5 i 6 lipca zmusił przeciwnika do podpisania zawieszenia broni w Znaim dnia 12 lipca.
[edytuj] Trzecia bitwa pod Bergisel ( 13 sierpnia 1809 r.)
W drugiej połowie lipca armia francuska w sile 25 000 ludzi na rozkaz Napoleona wtargnęła do Tyrolu. Poniosła jednak duże straty w kilku bitwach o przełęcze Lienzer Klause, Ehrenberger Klause, Pontlatzer Bruecke oraz pod Eisackschlucht.
Do decydującego starcia doszło w dniu 13 sierpnia pod Bergisel. 15 000 bawarskich, saskich i francuskich żołnierzy pod dowództwem generała Levebre stanęło naprzeciwko tak samo licznej armii strzelców tyrolskich pod wodzą Andreasa Hofera. Centrum Tyrolczyków tworzyły kompanie dowodzone przez Petera Mayra z południa i północy Tyrolu. Krótka walka nie przyniosła Francuzom żadnych korzyści, wobec czego Levebre po dniu spokoju w dniu 15 sierpnia zarządził odwrót w kierunku Unterinntal. Andreas Hofer został głównym komendantem Tyrolu.
Podpisany w październiku 1809 r. pokój w Schoenbrunn ostatecznie podporządkował tereny Tyrolu pod władzę cesarską.
[edytuj] Czwarta bitwa pod Bergisel (1 listopada 1809 r.)
Jeszcze w dniu podpisania pokoju, Napoleon wydał rozkaz zdobycia Tyrolu. W połowie października oddziały bawarskie ponownie ruszyły do Tyrolu i 24 października stanęły w okolicach Innsbrucka. Hofer już uprzednio opuścił swoją kwaterę w mieście i przygotowywał nowy atak.
Po niewielkich starciach rankiem dnia 1 listopada Bawarczycy ruszyli do szturmu na Bergisel i po około dwugodzinnych walkach wzgórze zostało zdobyte.
Kilka pojedynczych sukcesów w bitwach pod Meran lub St. Leonhard w połowie listopada, nie było już w stanie odwrócić sytuacji na froncie. W wyniku zdrady w dniu 28 stycznia Andreas Hofer został aresztowany i rozstrzelany w Mantui we Włoszech dnia 20 lutego.
[edytuj] Podsumowanie
Włoskojęzyczne obszary oraz południowa część niemieckojęzycznego Tyrolu przypadły królestwu Włoch. Tyrol wschodni z Lienzem, Sillian i Matrei stał się częścią iliryjskiej prowincji francuskiej.
Po porażce Napoleona w roku 1814, Tyrol powrócił ponownie do Austrii, powiększony o obszary Zillertall, Brixentall i Matrei.
