Ceres (mitologia)
Z Wikipedii
Ceres, Cerera - w mitologii rzymskiej bogini wegetacji i urodzajów. Zaczęła być utożsamiana z grecką Demeter prawdopodobnie w V wieku p.n.e.
Córka Saturna i Ops. Była siostrą i kochanką Jowisza, matką Prozerpiny (ojcem Prozerpiny był Jowisz). Jej pozostałe rodzeństwo to: Junona, Westa, Neptun i Pluton. Była jedną z najstarszych oryginalnych rzymskich bogiń; według tradycji miała swojego kapłana już w okresie królewskim. W Rzymie poświęcono jej świątynię u podnóża wzgórza Awentyn; pochodziła z początku V wieku p.n.e i poświęcona była także boskim małżonkom Liberowi i Liberze. Zbudowana została pierwotnie w stylu etruskim, a po pożarze w 31 roku p.n.e odnowiona w stylu korynckim; w czasie republiki przechowywano w niej uchwały senatu. Z pozostałych świątyń Cerery najbardziej znana była w Ostii; wzniesiono ją na planie koła i zachowały się z niej spore pozostałości. (To, czy poświęcono jej dorycką świątynię w Paestum, powstałą pod koniec VI wieku p.n.e, nazywaną obecnie jej imieniem, jest rzeczą co najmniej dyskusyjną).
Kult Ceres był popularny wśród plebejuszy. Jej święto Cerialia (Ceriales) obchodzono 12 kwietnia, w trakcie których ofiarowano bogini pierwsze snopki zbóż. Ludzie przebierali się w białe stroje, a biedni dostawali poczęstunek na koszt państwa. Jej kult szerzący się zwłaszcza wśród kobiet, zyskał potem pewne rysy mistyczne, chociaż nie w takiej mierze, jak np. misteria eleuzyjskie.
Antycznych rzeźb i obrazów Ceres zachowało się mało i w dodatku niezbyt wysokiej klasy artystycznej; do wyjątków należy Ceres w Museo Nazionale Romano w rzymskich Termach (prawdopodobnie z początku naszej ery). Nowożytni artyści też rzadko ją przedstawiają. Z obrazów do najlepszych należy Ceres i Pan P.P.Rubensa z około 1626 roku ( w madryckim Museo del Prao), dalej Ceres A.Watteau z roku 1712 (w National Gallery of Art w Waszyngtonie) i duży obraz Ceres z urodzajem S.Voueta z około 1640 roku (w National Gallery w Londynie). Czasem jednak z jej posągami możemy spotkać się w pałacowych i zamkowych parkach z okresu późnego feudalizmu.
Symboliczna postać Cerery pojawia się w groteskach z herbami Polski i Litwy w XVII-wiecznej serii arrasów herbowych, a także na bordiurze Bachus i Cerera z XVIII-wiecznego arrasu flamandzkiego Wejście zwierząt do arki.
Bursztynową szkatułę M.Redlina z około 1680 roku wieńczy figurka Cerery (Muzeum Zamkowe w Malborku).
