Circulus vitiosus
Z Wikipedii
Circulus vitiosus (łac. błędne koło) - błąd w rozumowaniu polegający na tym, że przy wyprowadzaniu jakiegoś wniosku W oparto się na przesłance P, a następnie przy uzasadnianiu przesłanki P powołano się na zdanie W.
- Przykład:
- Dowodzi się, że obrazy Salvadore Dalego są arcydziełami, ponieważ ich autor był genialny. Gdy przychodzi uzasadnić, że Dali był genialny, jako dowód podaje się, że malował arcydzieła.
Logika błędnego koła może wynikać z rzeczywistej pomyłki ale może też być efektem erystycznie zamierzonym. W takich przypadkach, dużym ułatwieniem może być wtedy zastosowanie rozumowania entymematycznego, tj. takiego, w którym pominięto którąś z przesłanek (ewidentnie sprzeczną z naszą tezą).
W ramach circulus vitiosus wyróżnić można błędy logiczne dwojakiego typu:
- circulus in definiendo lub idem per idem polegający na definiowaniu jakiegoś wyrażenia przy użyciu tego samego wyrażenia
- circulus in demonstrando polegający na tym, że zdanie, którego chce się dowieść stanowi jedną z przesłanek dowodu. Por. petitio principii.
[edytuj] Wyjątek potwierdza regułę
Często spotykanym błędem tego typu jest stwierdzenie "wyjątek potwierdza regułę". W domyśle zakłada się tu istnienie reguły, skoro mówi się o wyjątku, a następnie używa się tego stwierdzenia, aby uzasadniać istnienie reguły, skoro jest od niej wyjątek.
