Dian Fossey
Z Wikipedii
Dian Fossey (ur. 16 stycznia 1932 w San Francisco, zm. 27 grudnia 1985 w Karisoke Research Center, Rwanda) - amerykańska prymatolog, specjalistka w dziedzinie etologii, badaczka goryli górskich.
Dian Fossey podjęła wieloletnią pracę badawczą nad gorylami górskimi w lasach Rwandy, pod opieką światowej sławy kenijsko-angielskiego archeologa i paleontologa Louisa Leakeya, który był też promotorem badań Jane Goodall nad szympansami i Birute Galdikas nad orangutanami.
Fossey zdobyła w 1954 roku dyplom wyższej uczelni w dziedzinie terapii zawodowej na San Jose State College (obecnie San Jose State University). Początkowo pracowała w szpitalu w Kentucky, ale w 1963 roku zdobyła fundusze na podróż do Afryki, gdzie spotkała dr. Leakeya i po raz pierwszy zobaczyła górskie goryle.
Po krótkim okresie pracy w Kongo, ze względu na niebezpieczną sytuację w kraju przeniosła się do Rwandy, gdzie w 1967 roku utworzyła Karisoke Research Center - centrum badawcze zajmujące się gorylami. W 1974 uzyskała naukowy tytuł doktora zoologii na Uniwersytecie Cambridge, rozwijając przez lata obserwacji oryginalne techniki badawcze, nigdy przedtem nie stosowane przez zoologów-prymatologów. Przez kilkanaście lat walczyła o zapewnienie ochrony ginącemu gatunkowi goryli górskich, których liczbę na wolności ocenia się obecnie na kilkaset osobników.
Istotną rolę w pracy Fossey odegrał mieszkający w Kenii brytyjski filmowiec-dokumentalista, Bob Campbell, który przez 3 lata, w okresie 1969-1972 współpracował z Fossey, filmując zachowanie zwierząt. To właśnie filmy i zdjęcia Campbella stały się dla badaczki przepustką na okładkę i łamy prestiżowego miesięcznika National Geographic, przysparzając jej pracy popularności i wsparcia ze strony świata nauki, i rozmaitych fundacji. Wkład Campbella nie został jednak uwzględniony w opublikowanej przez nią kilka lat później książce, co przypisuje się względom osobistym - pominięcie Campbella spotkało się z krytycznym odbiorem specjalistów. W 2004 roku telewizyjny kanał National Geographic wyemitował film zmontowany na podstawie odkrytych w archiwach, niepublikowanych wcześniej filmów Campbella, które przeleżały tam 30 lat, źle oznakowane przez archiwistów.
W 1985 roku Dian Fossey została znaleziona martwa w swoim górskim domu w prowincji Ruhengeri - zlecenie morderstwa przypisuje się obecnie byłemu gubernatorowi prowincji Ruhengeri, Protais Zigiranyirazo, znanemu później z utworzenia szwadronów śmierci, które doprowadziły do zagłady ok. 800 tys. mieszkańców Rwandy.
Pamiętniki Fossey, Goryle we mgle (Gorillas in the Mist), stały się kanwą dla filmu o tym samym tytule, w którym rolę Dian Fossey zagrała amerykańska aktorka Sigourney Weaver.
Praca Fossey zaowocowała powstaniem fundacji The Dian Fossey Gorilla Fund International, która przyjęła na siebie zadanie ochrony zagrożonego gatunku.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Publikacje
- Dian Fossey: Gorillas in the Mist. ISBN 0-618-08360-X
- Farley Mowat: Wirunga. Pasja życia Dian Fossey. ISBN 83-86868-84-8
- Farley Mowat: Woman in the Mists: The Story of Dian Fossey and the Mountain Gorillas of Africa. ISBN 0-446-38720-7
- Wil Mara: Dian Fossey: Among the Gorillas. 2004. ISBN 0-446-38720-7
