Doktor Paj-Chi-Wo

Z Wikipedii

Doktor Paj-Chi-Wo - postać fikcyjna, chiński uczony i nadworny lekarz cesarza Chin, a także mistrz i nauczyciel pana Kleksa w akademii w Salamance. To Paj-Chi-Wo ofiarował Panu Kleksowi jego sekrety, które w Akademii Pana Kleksa (1946) niszczy lalka zbudowana przez Golarza Filipa . To on również podarował Mateuszowi czapkę bogdychanów, przy pomocy której ucieka on przed wilkami zamieniejąc się w szpaka. Zgubiwszy guzik od czapki Mateusz nie potrafi wrócić do ludzkiej postaci, a Adaś Niezgódka próbuje mu pomóc zbierając rozmaite guziki.

Wzmianki o Chińczyku pojawiają się także w dwóch kolejnych tomach przygód pana Kleksa – Podróżach... (1961) i Tryufmie (1965). Nie odgrywa już on tam jednak tak wielkiej roli, jak w tomie pierwszym.

[edytuj] Tło kulturowe

Doktor Paj-Chi-Wo to w polskiej literaturze jedno z ostatnich ech przedwojennego nurtu chinoiserie, występującego w zachodniej kulturze od ok. XVIII w. W nurcie tym Państwo Środka idealizowano jako krainę mędrców, w której ceni się ludzi za ich talenty i pracowitość, a nie za bogactwo czy urodzenie.

Przykładowo w rozdz. Niezwykła opowieść Mateusza z Akademii Pana Kleksa król proponuje doktorowi Paj-Chi-Wo wielkie bogactwa za uleczenie chorego syna. Oferuje mu nawet pomnik. „Najjaśniejszy panie i sprawiedliwy władco (...) zachowaj klejnoty swoje dla ubogich tego kraju, niegodzien jestem również pomnika, albowiem w mojej ojczyźnie pomniki stawia się tylko poetom” – odpowiada doktor, mijając się z prawdą, bo w Chinach w ogóle nie było zwyczaju stawiania pomników, a wielkie postaci – nie tylko poetów – upamiętnianio bramami pailou.

Stereotypowa postać tajemniczego chińskiego mędrca, której przykładem jest Paj-Chi-Wo, w zachodniej popkulturze uległa w dużej mierze dezaktualizacji po 1949 r., kiedy w Chinach zapanował komunizm.