Dymitr Pawłecki

Z Wikipedii

Dymitr Pawłecki (ros. Дмитрий Иванович Павлуцкий) (rok i miejsce urodzenia nieznane, zm. w pobliżu rzeki Anadyr w Czukotce 21 marca 1747) – rosyjski podróżnik polskiego pochodzenia, zdobywca i badacz Czukotki.

Dymitr Pawłecki był potomkiem polskiego szlachcica, jeńca wojennego zesłanego na Syberię w czasach Zygmunta III.

Dymitr Pawłecki do 1727 służył w pułku dragonów w Tobolsku, gdzie osiągnął rangę kapitana. W 1727 włączony w skład ekspedycji wojskowej Szostakowa mającej za zadanie opanowanie Czukotki i rozbicie skutecznie walczących z Rosjanami Czukczów. Bardzo szybko oddzielił się od wyprawy Szestakowa i na czele 215 Kozaków, 160 Koriaków i 60 Jukagirów udał się w rejon Kołymy, gdzie przybył w 1729. Po klęsce i śmierci Szestakowa w walce z Czukczami w marcu 1730, Pawłecki został jedynym dowódcą wyprawy rosyjskiej. Główne działania wojenne prowadził w latach 1731-1732 w trzech bitwach rozbijając Czukczów, zabijając około 1000 ludzi i zdobywając 40 000 reniferów, które były podstawą gospodarki autochtonów.

Jednocześnie okręt podległy Pawłeckiemu w 1732 trzeci raz w dziejach przepłynął, na jego rozkaz, Cieśninę Beringa i jako pierwszy w dziejach, podczas przejścia cieśniny zauważył Alaskę, potwierdzając tym bliskość Ameryki i Azji. W 1733 w nagrodę za walki z Czukczami otrzymał stopień majora. Od 1733 do 1739 pełnił wysokie funkcje na Kamczatce, zajmując się m.in. rozpowszechnieniem rolnictwa i hodowli bydła wśród miejscowej ludności.

Od 20 czerwca 1740 do 28 czerwca 1742 był wojewodą jakuckim. W 1744 - 1747 na czele około 600 Kozaków i Koriaków poprowadził kolejne ekspedycje przeciwko Czukczom, odnosząc kilka militarnych sukcesów. Jednak w czasie ostatniej wyprawy jego oddział około 100 ludzi został rozbity, a on sam zginął w walkach z Czukczami. Pochowany w Jakucku.

Klęska i śmierć Pawłeckiego spowodowała praktyczne zakończenie prób militarnego podboju Czukczów i od drugiej połowy XVIII wieku podjęto udane próby włączenia Czukczów w skład Rosji drogą pokojową.

[edytuj] Bibliografia

• Antoni Kuczyński, 1998. Syberia. 400 lat polskiej diaspory. Wyd. Atla 2, Wrocław.