Dystans indywidualny
Z Wikipedii
Dystans indywidualny w psychologii społecznej jeden z dystansów społecznych, ulokowany pomiędzy dystansem intymnym a dystansem społecznym. Ważny element komunikacji niewerbalnej.
Spis treści |
[edytuj] Czym jest dystans indywidualny
Jest to przestrzeń, która rozciąga się wokół człowieka pomiędzy 45cm a 120cm (obszar na wyciągnięcie ręki), strefa łatwego dotyku. Przestrzeń tę traktuje się jako prywatną i wpuszczane są tu osoby, które dobrze znamy i z którymi czujemy się bezpiecznie. Rozmowa z obcym w takiej odległości nie zdarza się lub jest niekomfortowa. Jeśli dwie osoby rozmawiają ze sobą spontanicznie w dystansie indywidualnym, możemy wnioskować, że dobrze czują się ze sobą, są sobie bliskie. Naruszenie dystansu indywidualnego jest traktowane jako agresja terytorialna i wywołuje reakcje agresywne (zobacz też: terytorialność).
W stosunku do dystansu intymnego w tej odległości rośnie rola wzroku (ze względu na mało zdeformowany bodziec proksymalny na siatkówce oka), i słuchu. Zmniejsza się natomiast rola innych kanałów przekazywania informacji: węchu, dotyku, zdolności odczuwania ciepła ciała drugiej osoby (które pełnią ważne funkcje w dystansie intymnym).
W trakcie rozmowy w tym dystansie popełniamy o wiele mniej omyłek językowych niż w dystansie intymnym, mowa jest poprawna, ale swobodna, raczej nie zastanawiamy się nad konstrukcją gramatyczną zdań.
[edytuj] Wielkość dystansu indywidualnego
Obszar dystansu indywidualnego jest zmienny. Zależy on od:
- wzorców kulturowych – tak zwane kultury kontaktowe (np. Włosi, Hiszpanie, Arabowie) mają dystans indywidualny wyraźnie krótszy niż kultury dystansowe (np. Anglicy, Skandynawowie).
- środowiska, w którym człowiek został wychowany. Rodziny różnią się tym, jak budują dystans indywidualny. Badania z lat 80. sugerują wskazywały, że szczególnie rozległy dystans indywidualny mają księgowi i księgowe. Dane te jednak najprawdopodobniej uległy dezaktualizacji.
[edytuj] Dystans indywidualny a zachowania
Ze zmienności kulturowej i środowiskowej dystansu indywidualnego wynikają pewne konsekwencje. Otóż osoby z krótkim dystansem indywidualnym mają nieświadomą skłonność do zbliżania się w trakcie konwersacji do rozmówcy (dla nich rozmowa "naturalna" zarówno z bliskimi jak i obcymi przebiega w krótszej odległości).
Osoby o wydłużonym dystansie indywidualnym nieświadomie zwiększają odległość, w jakiej prowadzą rozmowę z innymi ludźmi. Gdy dwie osoby o różnych dystansach indywidualnych rozmawiają ze sobą, to przesuwają się w trakcie tej rozmowy. Jedna osoba dąży do zbliżania się, druga się oddala. W efekcie nawet po krótkim czasie obie tworzą sobie pewne wyobrażenie na temat interlokutora. Osoba o krótkim dystansie dochodzi do wniosku, że jej rozmówca jest zdystansowany, oziębły, nie zainteresowany rozmową i żywi negatywne uczucia wobec niej. Osoba o wydłużonym dystansie ma skłonność przypisywać rozmówcy takie cechy jak nachalność, agresywność, nie trzymanie dystansu, skłonność do naruszania prywatności, wścibstwo, brak kultury.
W sytuacjach społecznych pewne elementy mogą modyfikować psychologicznie odczuwaną odległość między dwoma osobami. Np. jeśli między nimi jest przegroda np. szyba, tak jak na poczcie lub wazon z kwiatami na stoliku w restauracji (szerzej zobacz: teoria intymności).
[edytuj] Ciekawostki
- Rodzice rozmawiają z dziećmi najczęściej w dystansie społecznym, czyli w takiej odległości jak obcy.
- Większość mężczyzn wracających do domu, zapewnia sobie dystans społeczny w stosunku do swoich żon.
- Kobiety podchodzą do siebie bliżej niż mężczyźni gdy zaczynają rozmowę.
- Kobiety stają podczas rozmowy bliżej wobec bliskich przyjaciół, ale dalej wobec kolegów.
[edytuj] Literatura
- Domachowski W., Kowalik S., Miluska J. (1984). Z zagadnień psychologii społecznej. Warszawa: PWN.
- Hall E.T (1997). Ukryty wymiar. Warszawa: Wydawnictwo Muza.
