Dzieło (powieść)

Z Wikipedii

Dzieło (fr.L'Œvre) - czternasty tom cyklu Rougon-Macquartowie opowiadający o losach malarza Klaudiusza Lantiera i paryskim świecie sztuki czasów II Cesarstwa.

[edytuj] Treść

Główny bohater, Klaudiusz Lantier, jest malarzem awangardowym, który w odróżnieniu od promowanych przez państwo akademików głosi konieczność malowania prawdziwych przedmiotów i ludzi, najlepiej w plenerze. Te poglądy stają się przyczyną ciągłych niepowodzeń, mimo niewątpliwego talentu. Razem z przyjaciółmi - literatem Sandozem i architektem Dubuche'em - Klaudiusz zakłada koło nowoczesnych twórców, którzy stawiają sobie za cel zmianę panujących reguł sztuki.

Kolejny obraz Lantiera - Plener - budzi skandal, gdyż przedstawia na pierwszym planie nagą kobietę. Choć wystawiony tylko na Salonie Odrzuconych, jest najczęściej komentowanym obrazem wystawy, jednak krytyka pod jego adresem jest jednoznacznie negatywna. Klaudiusz przenosi się na wieś razem z dawną modelką - Krystyną Hallegrain - gdzie spędzają trzy lata, wychowując synka Jacka i poświęcając się pracy nad kolejnymi obrazami. I one nie odnoszą jednak sukcesu, co prowadzi do rosnącej depresji u artysty. Krystyna namawia Lantiera na powrót do Paryża, gdzie zaczyna on malować kolejny ogromny obraz - widok na Sekwanę i ludzi zgromadzonych na jej brzegu. Choć udaje mu się przygotować szkic, prace nad obrazem prowadzą go jedynie do frustracji; nie jest zadowolony z kolejnych wyników malowania, niszczy kolejne wersje płótna, popada w obsesję i nędzę. Jego mentalny stan pogarsza się jeszcze, gdy widzi on, jak kolejni dawni przyjaciele zdradzają młodzieńcze ideały i adaptują się do życia w społeczeństwie burżuazyjnym. Jedynie Sandoz pozostaje wierny dawnym zasadom, pracując nad cyklem powieści naturalistycznych.

Kilkuletni Jacek umiera z niedożywienia, Klaudiusz maluje obraz Umarłe dziecko, który w końcu zostaje zaakceptowany na Salonie, lecz wyśmiany przez elegancką publiczność. Mimo błagań Krystyny, malarz powraca wtedy do widoku na Sekwanę, jednak po wielomiesięcznych usiłowaniach stworzenia wymarzonego arcydzieła rozumie swoją porażkę i popełnia samobójstwo.

[edytuj] Nawiązania biograficzne i historyczne

Zola, zanim został powieściopisarzem, pracował jako dziennikarz i należał do pierwszych obrońców awangardowego wówczas kierunku malarstwa - impresjonizmu. Przyjaźnił się również z Paulem Cézanne'em i podobno oparł niektóre cechy charakteru Klaudiusza na zachowaniu przyjaciela. Książka, którą Cézanne uznał za krzywdzącą wobec świata malarzy, stała się zresztą przyczyną zerwania przez niego kontaktów z Zolą. Z kolei powieściopisarz Sandoz, planujący napisanie monumentalnego cyklu o losach jednej rodziny za czasów II Cesarstwa, jest autoportretem autora.