Głębokość optyczna
Z Wikipedii
Zasugerowano, aby ten artykuł (lub sekcję) zintegrować z artykułem grubość optyczna. (dyskusja) |
Głębokość optyczna (grubość optyczna) - parametr ośrodka, opisujący zmianę natężenia światła podczas jego przechodzenia przez ośrodki takie jak gazy, chmury, fitoplankton w wodzie i inne zawiesiny. Grubość optyczna jest proporcjonalna do grubości fizycznej ośrodka, oraz jego własności optycznych.
Przykładem jak różna może być grubość fizyczna od optycznej jest transmisja światła widzialnego i podczerwonego przez 1cm słupa wody. Światło widzialne jest prawie w całości transmitowane, podczas gdy światło podczerwone jest całkowicie zaabsorbowane.
Spis treści |
[edytuj] Podstawy matematyczne
Zmiana natężenia promieniowania na małym odcinku ds wzdłuż którego rozchodzi się promieniowanie, równa jest różnicy natężenia promieniowania na początku i końcu odcinka, zgodnie z prawem Beera jest proporcjonalna do natężenia promieniowania, długości odcinka, oraz współczynnika opisującego własności optyczne ośrodka:
Powyższy wzór można wyrazić też w postaci:
gdzie βe jest współczynnikiem atenuacji (ekstynkcji) i zależy od własności ośrodka, dla małej drogi ds wielkość ta jest stała. Dla dłuższej drogi z powyższego wzoru wynika następujące wyrażenie:
Definiując wielkość
Powyższy wzór przyjmuje postać:
Wielkość τ(s1,s2) dla danej długości fali zależna tylko od własności ośrodka przez które przechodzi promieniowanie jest nazywana grubość optyczną. Gdy ośrodek nie pochłania i nie rozprasza promieniowania, to jego grubość optyczna jest 0, co zachodzi gdy grubość fizyczna ośrodka jest równa 0 (s1 = s2) lub gdy współczynnik ekstynkcji jest równy 0 na całej drodze pomiędzy punktami s1 i s2.
Definiuje się też grubość optyczną rozpraszania
oraz grubość optyczną absorpcji
gdzie βa(s) oraz βs(s) są współczynnikami rozpraszania i absorpcji ośrodka.
Głębokość optyczna jest używana dla określenia penetracji światła, np przy rozpatrywaniu promieniowania słonecznego od słońca do określonej wysokości w atmosferze. Inną sytuacją jest penetracją promieniowania w głąb morza. Dla opisu skończonych warstw materiału, np transmisji światła przez kartkę papieru, używa się pojęcia grubość optyczna.
Transmitancja (transmisja) pomiędzy dwoma punktami s1 oraz s2 jest opisana przez
i zmienia się pomiędzy 0 dla dla ośrodka, w która atenuacja jest silna, oraz 1 dla τ = 0 czyli dla ośrodka o słabym pochłanianiu przechodzącej wiązki światła lub promieniowania. Grubości optyczne dla tej samej długości fali można dodawać. Jeżeli ciało składa się z dwóch ciał przez które kolejno przechodzi promieniowanie grubość optyczna ciała jest sumą grubości optycznej ciał składowych:
- .
[edytuj] Aerozolowa grubość optyczna i współczynnik Angstroma
W atmosferze (i wielu innych ośrodkach) zależność spektralna grubości optycznej opisana jest wzorem
gdzie τλ jest grubością optyczną dla długości fali λ, oraz jest grubością optyczną dla referencyjnej długości fali λ0. W zależności od rozkładu wielkości cząstek pyłów zawieszonych współczynnik Angstroma zmienia się od bliskiego zeru dla dużych cząstek do dużych wartości dla małych pyłków.
W praktyce współczynnik Angstroma wyznacza się na podstawie pomiarów grubości optycznej w przynajmniej dwóch długościach fal
- .
W atmosferze pomiary grubości optycznej dokonywane są za pomocą sunfotometrów. AERONET jest przykładem sieci sunfotometrów (fotometrów słonecznych) służących do pomiaru zmiany natężenia dochodzącego promieniowania słonecznego w kilu długościach fal. Bezpośrednie pomiary atenuacji promieniowania słonecznego umożliwiają pomiar aerozolowej grubości optycznej. W atmosferze typowa wartość grubości optycznej w długości fali 500nm nad czystymi obszarami oceanu wynosi około 0.2. Rejony o grubości optycznej 0.5 są znacznie zanieczyszczone. Mimo to aerozolowa grubość optyczna w przypadku np aerozoli pustynnych może dochodzić do 1-2 w 500nm.
[edytuj] Grubość optyczna i stała słoneczna
Optyczna grubość atmosfery (głównie związana z pyłami zawieszonymi) wpływa na pomiar stałej słonecznej. Grubość optyczna atmosfery jest modyfikowana przez chmury, ale nawet przy bezchmurnym niebie naturalne i antropogeniczne zanieczyszczenia (pyły pustnne, sól morska, siarczany, i sadze, wybuchy wulkaniczne) wpływają na aerozolową grubość optyczną a co za tym idzie na natężenie dochodzącego promieniowania. Mimo to pierwsze pomiary stałej słonecznej (Pouillet) robiono z ziemi uwzględniając poprawkę na eksponencjalną zależność transmisji atmosfery od grubości optycznej. Radau i Langley pokazali, że prawo Bouguera stosuje się tylko do monochromatycznego promieniowania, podczas gdy promieniowanie słoneczne nie jest monochromatyczne. Langley, około roku 1880 wynalazł aparaturę i metodę do oceny promieniowania słonecznego przed wejściem do atmosfery za pomocą wielokrotnych pomiarów, przy różnych warunkach przejścia promieniowania przez atmosferę. Langley podjął próbę oceny natężenia promieniowania słonecznego, umieszczając aparaturę na szczycie Mount Whitney, a poprzez dokonywanie pomiarów o różnej porze dnia próbował uwzględnić wpływ pochłaniania i rozpraszania atmosfery (patrz metoda Langleya)
[edytuj] Poprawka atmosferyczna
Grubość optyczna gra też istotną rolę w satelitarnych algorytmach teledetekcyjnych. Dla przykładu kolor oceanu jest kombinacją oddziaływania światła widzialnego z barwnikami fitoplanktonu. Za pomocą pomiarów satelitarnych w różnych długościach światła widzialnego (najczęściej za pomocą pomiaru w kolorze zielonym i niebieskim) można wyznaczyć ilość chlorofilu. Niestety światło nie jest odbijane bezpośrednio przez przez fitoplankton w wodzie, ale przechodzi przez cała atmosferę i to dwukrotnie - do dołu, i po odbiciu, do góry. Grubość optyczna atmosfery powoduje, że kolor oceanu jest znacznie modyfikowany. W tym przypadku grubość optyczna atmosfery jest nazywana poprawką atmosferyczną.
[edytuj] Strefa eufotyczna
Z grubością optyczną wiąże się głębokość przenikania światła w głąb oceanu. Strefa eufotyczna w oceanie zdefiniowana jest jako głębokość, do której dochodzi 1% natężenia promieniowania używanego w fotosyntezie (ang. photosynthetic available radiation - PAR) czyli od 300-700nm. Jest to w przybliżeniu
- τPAR = − ln(0.01) = 4.605
Istnieją przybliżone metody oszacowania głębokości eufotycznej na podstawie obserwacji widzialności w wodzie dysku Secchi. Podobnie w atmosferze widzialność i grubość optyczna są związane ze sobą chociaż parametery takie jak kontrast pomiędzy otoczeniem i obiektem wpływają na tę relację.
[edytuj] Bibliografia
- G. Petty, A First Course in Atmospheric Radiation, Sundog Publishing, 2004,ISBN 0-9729033-0-5 zawiera proste wprowadzenie do równania transferu i pojęcia grubości optycznej (m.in. opis matematyczny różnych własności grubości optycznej)
[edytuj] Linki zewnętrzne
- (en) Optical Depth - Scienceworld
- (en) Optical Depth - Michael Richmond
- (en) Aerosol Optical Depth