Gimnazjum Akademickie w Toruniu
Z Wikipedii
Gimnazjum Akademickie w Toruniu - protestancka szkoła półwyższa założona w Toruniu w 1568, odznaczająca się wysokim poziomem nauczania i nowatorstwem poglądów.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Gimnazjum Akademickie zostało założone w 1568 na bazie istniejącej już wcześniej szkoły miejskiej. Początkowo mieściło się w budynkach dawnego klasztoru franciszkańskiego przy kościele mariackim.
Od 1594 szkoła wyższa - przekształcona dzięki zabiegom toruńskiego burmistrza i humanistę Henryka Strobanda do rangi akademickiej poprzez dodanie tzw. classis suprema. Była to jedna z pierwszych uczelni wyższych w Polsce.
Wśród jego wykładowców byli tak wybitni ówcześni intelektualiści jak: Jan Turnowski, Piotr Zimmermann, Konrad Graser, Jan Krzysztof Hartknoch, Paweł Stransky czy Piotr Jaenichen. Było ono ośrodkiem życia kulturalnego i naukowego miasta i całych Prus Królewskich. Przez wieki stało się jednym z najprężniejszych ośrodków szerzenia luteranizmu w Prusach Królewskich, choć wśród jego uczniów byli też przybysze z krajów regionu bałtyckich, Węgier, Siedmiogrodu. Z czasem rosła renoma gimnazjum i rozwój ilościowy. W najkorzystniejszych latach 30. i 40. XVII w. rocznie przyjmowano ok. 100 kandydatów, a ogólny stan osiągnął liczbę 600-1000 studentów. Wysoki poziom nauczania, nowatorstwo poglądów, jak i ożywiona działalność wydawnicza profesorów szkoły, ich rzutka działalność także na polu czasopiśmiennictwa, wszystko to razem pozwalają na określenie Gimnazjum toruńskiego jako jednej z nielicznych enklaw oświeceniowej kultury naukowej w Rzeczypospolitej.
Po tumulcie toruńskim w 1724 i odebraniu protestantom dotychczasowych budynków szkoły, siedzibę gimnazjum umieszczono w ekonomii (dotychczasowym internacie dla mniej zamożnych studentów).
W 1825 r. na mocy układu między Toruniem a rządem pruskim gimnazjum stało się szkołą państwowo-miejską, a od 1880 już tylko państwową, nabierając charakteru niemieckiego.
[edytuj] Placówki powiązane
Gimnazjum miało ogromny wpływ na miasto i region, było prekursorem szeregu działań o charakterze naukowym i kulturalnym, niejednokrotnie jako pierwszy ośrodek z danej dziedziny w Polsce.
Dzięki gimnazjum utworzona została w Toruniu m.in.:
- biblioteka, dorównująca największym ówczesnym księgozbiorom europejskim, liczącym ok. 10 tys. woluminów
- drukarnia, założona w 1581
- pierwsze Muzeum ("Musaeum") na Pomorzu - od 1594
- piersza bursa (akademik) w regionie - "ekonomia" otwarta w 1601
- pierwszy w Polsce Ogród Zoobotaniczny - od 1797
[edytuj] Stan obecny
I Liceum Ogólnokształcące w Toruniu uważane jest za kontynuację dawnego Gimnazjum Akademickiego.
Obecnie w Toruniu mieści się także Gimnazjum i Liceum Akademickie, kształcące młodzież wybitnie uzdolnioną. Szkoła ta funkcjonuje pod nadzorem toruńskiego uniwersytetu i uczy w niej wielu wykładowców akademickich.
Uczelnią wyższą kontynuującą tradycje naukowe Torunia i regionu jest Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, największa i najstarsza uczelnia w województwie (zał. 1945), wg wielu rankingów najlepsza w regionie i 4-5 w kraju.
