Graptolity

Z Wikipedii

Graptolity
Skamieniałości Monograptus spiralis
Systematyka
Domena	eukarioty
Królestwo	zwierzęta
Typ	półstrunowce
Gromada	graptolity
Nazwa systematyczna
†Graptolithina
Bronn, 1849
Systematyka w Wikispecies
Galeria zdjęć w Wikimedia Commons

Graptolity (†Graptolithina, z gr. graptos - pisany + lithos - kamień) – wymarła gromada zwierząt zaliczanych do półstrunowców. Żyły w okresie od kambru do wczesnego karbonu. Szkielet tych zwierząt zbudowany był z substancji białkowej ułożonej w półpierścieniowate pasemka tzw. fuzellusy. Tworzyły kolonie zwane rabdozomem, pojedyncze osobniki w rabdozomie osłonięte były zewnętrznym szkieletem chitynowym w kształcie rurek zwanych tekami. Pierwsza teka kolonii, tzw. sikula, mieściła osobnika, który powstawał na drodze płciowej. Kolejne osobniki kolonii rozwijały się przez pączkowanie. Teki poszczególnych osobników układały się w gałązki, tworząc kolonie o różnych kształtach - proste lub powyginane czy spiralne wstęgi, kolonie siateczkowate, liściaste lub drzewkowate. Dwa główne rzędy graptolitów to dendroidy i graptolity właściwe. Dendroidy tworzyły wielogałązkowe, przypominające koronę drzew (stąd nazwa) kolonie osiadłe (bentos nieruchomy) i występowały od kambru po wczesny karbon. Ich znaczenie jako skamieniałości przewodnich jest znikome za wyjątkiem dolnego ordowiku, dla którego są główną grupą przewodnią (obok konodontów. Graptolity właściwe występowały od ordowiku do wczesnego dewonu, miały kolonie utworzone przez niewielką ilość gałązek, przy czym w czasie ewolucji widać tendencję do ich redukcji (od 32 we wczesnym ordowiku do 1 w sylurze i dewonie). U zwierząt tych nie obserwuje się stoloteki i biteki. Były organizmami planktonicznymi, zasiedlającymi górne partie otwartych mórz i oceanów i są główną skamieniałością przewodnią przez cały okres swego istnienia. Jednocześnie ich masowe nagromadzenia sugerują warunki głębokowodne dla osadów, w których występują.

Graptolity początkowo zaliczane były do jamochłonów, jednak w 1948 roku paleontolog polski Roman Kozłowski wykazał ich pokrewieństwo z żyjącymi obecnie pióroskrzelnymi i zaliczył do typu półstrunowców.

Graptolity obejmują następujące rzędy :

• Dendroidea (dendroidy)
• Tuboidea
• Camaroidea
• Stolonoidea
• Crustoidea
• Graptoloidea (graptolity właściwe)