Hoplon
Z Wikipedii
Hoplon (gr. ὅπλον) – okrągła tarcza greckiego ciężkozbrojnego piechura - hoplity[1] w okresie pomiędzy VII a III wiekiem p.n.e. Od dawniejszych tarcz z czasów heroicznych zwanych też homeryckimi[2], odróżniała się dwoma uchwytami[3]: pośrodku dla przedramienia tuż poniżej łokcia oraz blisko krawędzi dla dłoni - stąd duża średnica (ok. 90 cm) oraz waga (ok. 8 kg). Krokiem wstecz było niewątpliwie to, że tarcza osłaniała tylko lewą stronę ciała żołnierza. Trzymano ją więc blisko ciała i napierano nią na przeciwnika osłaniając jednocześnie kolegę z lewej w szeregu, co powodowało naturalne spychanie całego szeregu w tym samym kierunku. Takie maksymalne zacieśnienie formacji spowodowało też konieczność operowania tylko jednym rodzajem broni - włócznią - bo w panującym ścisku nawet użycie miecza było niemożliwością.
Przy jej konstrukcji wykorzystano drewno dębowe, które następnie pokrywano skórą (od wewnątrz) oraz brązem (od zewnątrz). Często ozdabiano ją figuralnym znakiem indywidualnym (najczęściej malowano głowę Meduzy) lub ideogramem bądź inicjałem danego miasta-państwa (polis). Najstarszy takie inicjał: "Λ" (Lacedemon - Sparta) jest datowany na rok (przypuszczalnie) 560 p.n.e.
Tarcza ta została stworzona do walki w szyku, zwanym falangą grecką i była używana do połowy III wieku p.n.e., kiedy to zastąpiła ją falanga macedońska o zupełnie innym wyposażeniu i sposobie walki. Noszący ją hoplita stawał w szeregu bardzo blisko kolegów w ten sposób, że jego tarcza zachodziła na tarczę tego z lewej i kryła się pod krawędzią tarczy tego z prawej. Znad takiego "muru" tarcz hoplici zadawali przeciwnikowi ciosy ostrzami 2-2,5-metrowych włóczni skośnie ku dołowi, mierząc w twarze i ramiona. Jak podkreślał, opiewający w swych pieśniach falangę hoplitów, poeta Tyrtajos żołnierz miał stać ramię w ramię z kolegami z falangi i nie porywać się na samodzielne, bohaterskie wyczyny. Achilles nie byłby w czasach falangi bohaterem, a wręcz szkodnikiem rozbijającym zwarty blok falangi.
Zwycięstwa falangi greckiej w wojnach perskich były możliwe dzięki elementowi nacisku - parcia masy ciężkozbrojnej piechoty na lżejsze z natury formacje przeciwnika, który próbował zasłaniać się trzcinowymi tarczami o znacznej przebijalności.
[edytuj] Bibliografia
- John Warry, Warfare in the Classical World, New York 1993, ISBN 1-56619-463-6
- Warfare in the Ancient World, red. gen. sir John Hackett, New York 1989, ISBN 0-8160-2459-6
